روزنامه صبا:  «علف‌زار» اولین فیلم «کاظم دانشی» است که به زندگی زنان می‌پردازد. توضیح کوتاه درباره فیلم می‌تواند همین یک جمله باشد که در خلاصه فیلم هم ذکر شده است: «مطمئن باشید این پرونده مثل بمب صدا می‌کند.»

ورود به مسائل زنان و پرداختن آن همواره جزو مسائل دشوار در ایران بوده است. خصوصا اینکه قرار باشد با توجه به حساسیت‌ها؛ فیلمی در خصوص تجاوز به زنان ساخته شود.

«کاظم دانشی» با ساخت علف‌زار و با دستمایه قرار دادن موضوعی اجتماعی به بحثی کلان‌تر یعنی تجاوز و آبروداری نیز نقبی می‌زند. این فیلم که بازیگران مطرحی، چون «سارا بهرامی»، «ستاره پسیانی»، «پژمان‌جمشیدی»، «ترلان پروانه» و… را دارد توسط «بهرام رادان» تهیه و تولید شده است.

کاظم دانشی نویسنده و کارگردان «علف‌زار» در گفتگو با (روزنامه صبا) به سوالات ما در خصوص این فیلم و چالش‌هایش پاسخ داده است که در ادامه می‌خوانید.

شما هم نویسنده و هم کارگردان «علف‌زار» هستید. در ابتدا  بگویید چه عامل و انگیزه‌ای باعث شد به سمت ساخت این اثر بروید. اصلا ایده این فیلمنامه از کجا آمد؟

علاقه شخصی من به موضوعات جنایی است. به همین دلیل یکسری از پرونده‌ها را یا برایم تعریف کردند یا در اختیار من قرار دادند تا روی آن‌ها مطالعه کنم. در آن مقطع زمانی روی برخی از این پرونده‌ها به صورت مستند کار کردم. آن موقع نگاهم پژوهشی و آسیب‌شناسانه بود.

در «علف‌زار»، تجاوز و اتفاقاتی را که برای کاراکتر‌ها افتاده از چندین پرونده برداشته و تلفیق کرده‌ام. یعنی به‌طور مشخص روی یک پرونده خاص کار نکرده‌ام که مثلا بگویم پرونده فلان شهر است. راجع به ترکیبی از چندین پرونده بود که روی آن‌ها مطالعه کردم و مابقی کار هم خلاقیت‌های ذهنی و شخصی خودم بوده است. این که بگویم مستندوار بوده و روی یک پرونده خاصی کار کرده باشم نه اینگونه نبوده است.

مضمون «علف‌زار» چیست؟

چند پرونده واقعی را در نظر گرفتم و سعی کردم براساس آن‌ها فیلمنامه‌ای منسجم بسازم که روایتی ثابت داشته باشند. در واقع «علف‌زار» فیلمی است که به مدت سه ساعت در یک دادسرا می‌گذرد و چندین پرونده را با محوریت یک بازپرس که «پژمان جمشیدی» آن نقش را ایفا می‌کند مورد بررسی قرار می‌دهد.

آیا برای ساخت این فیلم با سانسور، مشکلات قضایی، حقوقی و اعمال ممیزی‌ها مواجه شدید؟

پروانه ساخت «علف‌زار» را بسیار سخت گرفتیم. چندین جلسه رفتیم و آمدیم تا بلاخره قوه قضاییه پس از خواندن فیلمنامه به ما مجوز داد. بعد از آن ارشاد بسیار سختگیری کرد. به هرحال فیلم درخصوص تجاوز گروهی است و به اتفاقات تلخی اشاره دارد. در دولت قبلی سیاست‌های ارشاد به گونه‌ای دیگر بود همین باعث شد که مراحل ساخت فیلم ما خیلی طول بکشد. ما می‌خواستیم فیلم را برای جشنواره فجر ۳۹ ارسال کنیم، اما آنقدر ساخت فیلم طول کشید که بلاخره در تابستان سال ۱۴۰۰ توانستیم پروانه ساخت را بگیریم و فیلمبرداری را آغاز کنیم. اما پروانه نمایش‌مان در دولت بعد تایید شد. از حق نگذریم در این مدت وزارت ارشاد با ما همکاری کرد تا بالاخره فیلم‌مان به جشنواره فجر رسید.

در واقع بخش‌هایی از فیلم شما سانسور شد؟

لحظاتی از فیلم اصلاحاتی خورده و سانسور‌هایی داشته است. چندجا هم ما مخالف بودیم که خوشبختانه با منطق‌های ما خوب پیش رفت و راضی شدند که کار در جشنواره باشد.

چه برنامه‌ای برای اکران فیلمتان دارید؟ با توجه به اینکه فیلم شما موضوعی حساسیت‌برانگیز دارد؟

هیئت محترم انتخاب و مجموع دوستانی که تا به حال «علف‌زار» را دیده‌اند از بازی‌های فیلم خیلی تعریف کرده‌اند. فکر می‌کنم اگر فیلم دهان به دهان بچرخد و اتفاقات خوبی در جشنواره برایمان پیش بیاید احتمالا آن را در بهار ۱۴۰۱ اکران کنیم. حقیقتا بسیار تلاش کردم فیلم مردم‌پسندی بسازم. من معتقدم باید به گونه‌ای فیلم ساخت که مردم برای دیدن کار به سینما بیایند و خیلی با مفهوم فیلم شخصی موافق نیستم. علاقه‌ام این است که فیلم‌های مخاطب‌پسند و پرفروشی با فضای ذهنی مورد علاقه خودم بسازم. درکل فکر می‌کنم «علف‌زار» برای مخاطب جذاب باشد و بتواند ۹۰ دقیقه بیننده را روی صندلی بنشاند.

به نظر شما «علف‌زار» اثر جشنواره‌پسندی است؟

می‌توانم بگویم فیلمی است که مدل آن را در سینمای ایران بسیار کم دیده‌ایم. بنا به دلایل مختلف کم سراغ این سوژه می‌روند. در حقیقت «علف‌زار» یک فرمت جدیدی در ژانر جنایی است که قصه پرکشش و روانی دارد.

همکاری با «بهرام رادان» به عنوان تهیه‌کننده چگونه بود؟

«بهرام رادان» از شریف‌ترین افراد در سینمای ایران است. از نظر شخصیتی فرد بسیار منظم و بی‌حاشیه‌ای است. در مدتی که منتظر پروانه ساخت فیلم بودیم حدود ۱۴ بار فیلمنامه را بازنویسی کردیم. آقای رادان از بازنویسی فیلمنامه گرفته تا انتخاب بازیگران و… مدام کنار ما بودند، اما هرگز در کار من دخالت نکردند و واقعا حرفه‌ای عمل کردند. در کل حس برادری، رفاقت و کار کردن را کنار ایشان تجربه کردم. این را هم باید بگویم که آقای رادان سرمایه‌گذار بخش اعظمی از «علف‌زار» هم بودند. با وجود اینکه خیلی در کار اذیت شدیم و گیر و گرفتاری برایمان پیش آمد، اما ایشان هرگز خم به ابرو نیاوردند. امیدوارم که باز بتوانم با ایشان همکاری داشته باشم.

یکی از نکات جالب توجه فیلم شما ترکیب بازیگران (پژمان جمشیدی، ترلان پروانه، سارا بهرامی و…)  بود. چگونه به این ترکیب رسیدید؟

حضور «پژمان جمشیدی» در «علف‌زار» پیشنهاد آقای رادان و تمام بچه‌های پروژه بود. صادقانه بگویم من در ابتدا کمی استرس داشتم به این جهت که ایشان باید در نقش یک بازپرس جدی در فیلم سوپررئال ظاهر می‌شدند. از آنجایی که ذهنیت مخاطب روی «پژمان جمشیدی» بیشتر فیلم‌های کمدی بود من خیلی نگران بودم. وقتی آقای جمشیدی فیلمنامه را خواندند بسیار استقبال کردند. پس از آن برای گفتگو به دفتر ما آمدند. ایشان پر از انگیزه و انرژی بودند حتی چندین بار باهم به دادسرای جنایی رفتیم تا از نزدیک شرایط را تجربه کنیم. درکل پشتکاری که آقای جمشیدی داشت در همان پیش‌تولید خیال مرا راحت کرد که بازی فوق‌العاده‌ای را در فیلم خواهیم دید.

درخصوص انتخاب خانم «سارا بهرامی» و «ستاره پسیانی» هم باید بگویم که این عزیزان جزو گزینه‌های اول ما بودند. «ترلان‌پروانه» هم به نظرم بازی خوبی را نسبت به بقیه کارهایش در «علف‌زار» ارائه کرده است.

چقدر امیدوارید که در روز اختتامیه، بین کاندید‌ها و برنده‌های سیمرغ باشید؟

فکر می‌کنم «علف‌زار» در چندین بخش (چه مقابل دوربین چه پشت‌صحنه) کاندید شود. البته بالاترین امیدم به سیمرغ بهترین فیلم از نگاه تماشاچیان و آرا مردمی است. راستش خیلی توقع و امیدی برای خودم ندارم. من آدم واقع‌بینی هستم فکر می‌کنم با وجود فیلمسازان باتجربه‌تر من شانسی برای دیده شدن نداشته باشم. در مقابل فیلمسازان فیلم اولی مثل «آرین وزیردفتری» و «امید شمس» را هم در جشنواره امسال داریم که شنیدم واقعا درجه‌یک عمل کرده‌اند. من به آن‌ها خیلی ایمان دارم. در کل باید بگویم رقبایم بسیار قدر هستند.

با توجه به موضوع فیلم فکر می‌کنید مخاطب علف‌زار بیشتر خانم‌ها هستند؟

فیلمم فضای کاملا زنانه‌ای دارد. امیدوارم هرگز تجاوز و اتفاقات تلخی از این قبیل را کسی تجربه نکند. به نظرم با «علف‌زار» خانم‌ها علی الخصوص کسانی که بغض فروخورده داشته باشند ارتباط خوبی برقرار می‌کنند.

در انتها اگر حرفی مانده سراپا گوشیم.

از تمام عوامل «علف‌زار» برای اعتمادی که به من کردند تشکر می‌کنم. من بهترین روز‌های زندگی‌ام را زمان ساخت «علف‌زار» تجربه کردم. امیدوارم بعد از دیدن فیلم در جشنواره بچه‌ها از کارکردن با من رضایت داشته باشند و توانسته باشم جواب اعتمادشان را بدهم. از هئیت انتخاب هم بسیار تشکر می‌کنم که شجاعت به خرج دادند و گذاشتند فیلم ما در جشنواره حضور داشته باشد.

تبسم کشاورز

انتهای پیام/