نمایش «تن‌ سایه» به نویسندگی و کارگردانی مریم یاسین‌زاده و تهیه‌کنندگی احسان حاجی پور از ۱۰ تا ۳۱ شهریور ماه، هر شب ساعت ۲۱ در سالن شماره دو پردیس تئاتر سپند روی صحنه رفته است و نخستین تجربه کارگردانی اجرای عموم مریم یاسین‌زاده به شمار می‌رود. نمایشی که علاوه بر حضور بازیگرانی چون مریم مومن، سمن قناد، آناهیتا خسروی، حسین جاهد و محمد زندوکیلی، بازیگری همچون علیرضا جلالی‌تبار بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون را روی صحنه دارد که بیشتر به دلیل نقش آفرینی در فیلم سینمایی «وقتی همه خوابیم» به کارگردانی بهرام بیضایی شناخته می‌شود. بازیگری که هم اکنون، فیلم سینمایی «بی صدا حلزون» به کارگردانی بهرنگ دزفولی‌زاده را روی پرده نقره‌ای سینماها دارد و پس از ۱۹ سال دوری به صحنه تئاتر بازگشته است.

از این‌رو روزنامه صبا گفتگویی با مریم یاسین‌زاده کارگردان اثر راجع به نخستین تجربه کارگردانی  داشته است که در ادامه می خوانید:

مریم یاسین‌زاده نویسنده و کارگردان «تن سایه» در ابتدا، تحلیل خود را درباره روند روی صحنه رفتن یک نمایش ارائه داد ومشکلات در زمینه اجرای یک اثر برای یک کارگردان کار اولی و کارگردانی که چندین اجرا را تجربه کرده را یکسان قلمداد کرد. او گفت: مشکل‌هایی که برای اجرا بردن یک اثر نمایشی وجود دارد، مشکلی عام برای همه گروه‌های نمایشی محسوب و شامل پروسه تمرین، هزینه ساخت اثر، نبود حمایت‌ها و دیگر موارد می‌شود. در حال حاضر، قشر خاصی فقط درگیر چنین مشکلی نیست و همه را بر می‌گیرد به ویژه بعد اینکه کرونا آمد. از ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۱ و در طول سه سال گذشته، هزینه ساخت اثر چندین برابر شد. در ادامه، کرونا، همه تئاتر را در سکوت فرو بُرد و فرصت اجرا رفتن را از برخی گروه‌ها گرفت و اجراهای آنها را عقب انداخت.

نویسنده نمایش «واگیر ندارد» درباره ویژگی‌های یک تهیه‌کننده تئاتر عنوان کرد: تهیه‌کننده شخصی است که باید در همه روند تولید اثر حضور داشته باشد و الفبای تولید یک اثر نمایشی و همچنین، طریقه همکاری با دیگر عوامل مثل کارگردان، بازیگر و غیره را بداند. همیشه تهیه‌کننده سرمایه به یک اثر تزریق نمی‌کند بلکه می‌تواند تسهیل‌کننده فرآیند تولید از ابتدا تا انتها باشد. احسان حاجی‌پور تهیه‌کننده‌ای که با «تن سایه» همکاری می‌کند به شدت مسلط به اصول است و گروه‌ نمایشی را در همه اتفاق‌ها همراهی می‌کند به طوری که باعث پیشبرد فعالیت‌ها می‌شود. در نتیجه، از نظر من وجود چنین تهیه‌کننده ای در هر اثر لازم است. با تاکید بر اینکه نباید اهمیت جذب سرمایه‌گذار و حامی مالی و حتی کمک هزینه‌های دولتی از سوی نهادهای تئاتری همچون اداره کل هنرهای نمایشی را از یاد برد.

این عضو انجمن دراماتراپی ایران راجع به ضررهایی که یک تهیه‌کننده ناآشنا به تئاتر می‌تواند به یک گروه نمایشی وارد کند، خاطرنشان کرد: چنین تهیه‌کننده‌ای برای سود بردن از شکل سرمایه‌گذاری خود بر یک اثر نمایشی از ابتدا تا پایان اجرا، به این حوزه ورود کرده است و ممکن است به هیچ وجه تعریفی از «فرآیند تولید و تهیه یک اثر: در ذهن نداشته باشد. واژه و سمت تهیه‌کنندگی برای آدم‌ها تعریف‌های مختلفی دارد هرچند مبحث تهیه‌کنندگی از وظایفی است که باید به اصولی ترین شکل در روند تولید صورت بگیرد تا پروژه‌ای دچار مشکل نشود.

دستیار کارگردان و برنامه ریز نمایش «نینوچکا» وظیفه تئاتر را ایجاد یک تفکر و تلنگر زدن به مخاطب دانست و گفت: تفکری که بعد از تماشای یک اثر نمایشی ایجاد و تلنگری که به مخاطب زده می‌شود و در ذهن او باقی می‌ماند، بدین معنی است که یک نمایش توانسته به وظیفه‌اش عمل کند. تفکر ایجادشده همراه با تماشاگر از سالن تئاتر خارج می‌شود و می‌تواند در وجود و ناخوداگاهش باقی بماند به صورتی که در شرایط مشابه با شخصیت‌ها و روایت‌ها برای او تداعی شود. به این صورت هنر نمایش وظیفه‌اش را انجام داده است و فرقی نمی‌کند که این تداعی با چه فاصله زمانی از هنگام تماشای یک نمایش به وقوع بپیوندد.

این کارگردان تئاتر درباره تاثیر کرونا بر عرصه تئاتر و فعالیت فعالان هنرهای نمایشی بیان کرد: کرونا در مدتی که بود و هنوز هم هست، باعث شد هنرمندان ارزشمند از دست بروند که هر یک از آنها آدم‌های تاثیرگذاری در دنیای هنر به شمار می‌رفتند بنابراین این مهمترین تاثیری است که کرونا بر جای گذاشته است. از سوی دیگر، اگر بخواهیم خوش‌بینانه نگاه کنیم، این اتفاق و فراگیری پاندمی کرونا در کنار ضربه‌هایش موجب شد آدم‌ها یک بازنگری در خودشان انجام دهند و همچنین، تغییر طرز تفکری در انسان‌ها به وجود آورد. در نهایت، امیدوارم کرونا به سرعت از میان ما برود تا آدم‌ها راحت‌تر بتوانند به فعالیت‌ها و ارائه طرز فکرشان بپردازند و شمع وجودشان را روشن‌‍تر کنند.

این نویسنده، تئاتر را یک هنر «همیشه مهجور» نامید و افزود: هنر ارزشمند و والای تئاتر همیشه مهجور بوده است و چنین موضوعی باعث شده است هنرمندان عرصه هنرهای نمایشی برای اینکه به درستی دیده بشوند فریاد سر بدهند و همچنین نهایت تلاش خود را به خرج دهند تا اتفاق درخوری به وقوع بپیوندد.

به عقیده یاسین‌زاده، هنر فرهنگ‌ساز نمایش باید بتواند مخاطب خاص خود را به مدد معرفی درست به دست بیاورد. او در این زمینه گفت: مهمترین مبحث در تئاتر این است که باید فضاهای تبلیغاتی ایجاد شود تا خبر اجراها به گوش بخش عظیمی از جامعه برسد. فضاهایی که از سوی نهادهای دولتی و خصوصی یا هر شکل دیگر بتواند در اختیار گروه‌های نمایشی قرار بگیرد تا اخبار آثار در سطح گسترده انتشار پیدا کند. در حال حاضر، تماشاگران تئاتر را قشر خاصی تشکیل می‌دهند که یا مخاطب همیشگی اجراها هستند یا در عرصه تئاتر به فعالیت مشغولند و برای حمایت از آثار همکارانشان به تماشای نمایش‌ها می‌نشینند. برای رفع این مشکل باید سهولت در روند تولید یک نمایش ایجاد شود که دستیابی به این هدف نیازمند حمایت است تا حال تئاتر بهتر شود.

او در بخش پایانی این گفت‌وگو اظهار داشت: تئاتر زیباترین شکل از بیان هنری است چون همه حواس را درگیر می‌کند و آدمها را به تفکر وامی‌دارد. امیدوارم اتفاقات خوبی برای هنر تئاتر بیافتد.

یاسین‌زاده همچنین در سخنان پایانی خود درباره برنامه‌های آینده خود پس از پایان اجرای «تن‌سایه» گفت: نمایشی با ۱۵ بازیگر دارم که در حدود یک سال و شش ماه است مشغول تمرین هستیم و برنامه‌ریزی‌ها برای اجرا در فصل پاییز انجام شده است. در نهایت، امیدوارم بتوانیم نظر مخاطبان را جلب کنیم و اتفاقات خوبی را رقم بزنیم.

فرزاد جمشیددانایی

انتهای پیام/