روزنامه صبا – درست همان روزی به دنیا آمدکه طرح تاسیس دانشگاه تهران، پس از تصویب مجلس ملی وارد فاز اجرایی شد. ۱۵ بهمن ۱۳۱۳ کلنگ احداث دانشگاه تهران متشکل از ۶ دانشکده علوم طبی، انسانی، تربیتی، سیاسی، اقتصادی و فنی زده شد تا دکترعیسی صدیق به اتفاق دکترعلی اصغرحکمت، ریاست آن را برعهده گیرند. زادروز او هم‌چنین با تاسیس شبکه جهانی فیسبوک، با ابتکار مارک زوکربرگ به سال ۲۰۰۴ میلادی همزمان است.

البته پیش از آن‌که علی نصیریان در ۱۵ بهمن ۱۳۱۳ دیده به جهان بگشاید، درست ۴ سال پیش از آن زمانی بود که محمدعلی فردین بازیگر فقید سینمای ایران در ۱۳۰۹ متولد شد. زادگاه او خیابان مهدی‌خانی در میدان شاهپور است. خودش جای مهدی‌خانی می‌گوید «مهدی موش! حالا این وجه تسمیه از کجا آمده، حتما از رازهای اهالی قدیم خیابان مهدی‌خانی است». همین‌جا بود که او شیفته تئاتر شد و با اصرار رفقا درکلاس اسماعیل مهرتاش با عنوان «جامعه باربد» که به تدریس موسیقی و تئاتر هم اختصاص داشت ثبت نام کرد. حضور در این کلاس اما نمی‌توانست عطش او را فروبنشاند پس وارد تئاتر سعدی هم شد و تا کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ علیه دولت مردمی دکتر محمد مصدق، در این تئاتر حضور داشت. پس از کودتا اما نصیریان وارد هنرستان هنرپیشگی شد. جالب این که نصیریان در ۳۵ سالگی و به سال ۱۳۴۸ در نخستین فیلم سینمایی خود مقابل دوربین قرار گرفت. فیلم «گاو» به کارگردانی داریوش مهرجویی که برداشتی آزاد از داستان بلند «عزاداران بَیَل» غلامحسین ساعدی بود، محلی برای نخستین هنرنمایی این بازیگر کهنه‌کار سینمای ایران شد.

یک سال بعد نوبت هنرنمایی او در فیلم ماندگار «آقای هالو» بود. او در این فیلم نقش روستایی ساده‌دلی را بازی می‌کندکه به تهران آمده و در دام بنگاه معاملات املاکی میفتد، اما در این اوضاع و احوال دلباخته زنی به نام «مهری» ( با نقش‌آفرینی فخری خوروش) نیز می‌شود. سال ۱۳۵۱ آغاز همکاری نصیریان و شادروان علی حاتمی بود. نصیریان طی سه سال پله‌های ترقی را به سرعت درنوردیده بود تا آن‌جا که حاتمی مجاب شود نقش اول فیلم «ستارخان» را به او بسپارد. این فیلم اما پیش از نمایش همگانی با انتقاد برخی نمایندگان مجلس ملی مواجه شد. آن‌ها معتقد بودند «ستارخان» فیلمی نه در وصف انقلاب مشروطه که علیه این جنبش بزرگ تاریخ معاصر ایران است. با وجود این، نصیریان به درخشش خود درآسمان سینمای ایران ادامه داد تا همان سال داریوش مهرجویی در نخستین شاهکارش «پستچی» نقش اول را به او بدهد.

بازی درخشان او در نقش «تقی پستچی» یکی از عواملی بود که این ساخته مهرجویی سال ۱۹۷۲ در فستیوال برلین درخشید و جایزه اینتر این فستیوال را به خود اختصاص داد. «پستچی» همان سال جایزه هوگوی طلایی فستیوال فیلم شیکاگو را نیز به خود اختصاص داد. «سرایدار» آخرین فیلم مهمی بود که نصیریان پیش از انقلاب در آن به نقش آفرینی پرداخت. او در این اثر به کارگردانی خسرو هریتاش، در نقش «رحمان» پدر «داود» (با بازی سعید کنگرانی) ظاهر شد. «مدرسه‌ای که می‌رفتیم» به کارگردانی داریوش مهرجویی، سلطان اقتباس سینمای ایران نخستین فیلمی بود که این بازیگر قهار سینمای ایران پس از انقلاب در آن به نقش آفرینی پرداخت. نصیریان با «آفتاب‌نشین‌‎ها» ساخته مهدی صباغ‌زاده در ۱۳۶۰ حضور در نخستین جشنواره فیلم فجر را تجربه کرد اما ۳۷ سال طول کشید تا او با بازی در نقش «کاظم خان» فیلم «مسخره‌باز» برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد از این جشنواره شود. سال ۱۳۶۲ نصیریان در فیلم فراموش نشدنی «کمال‌الملک» نقش مظفرالدین شاه قاجار را با هنرمندی تمام ایفا می‌کند، هرچند دوبلوری ناصر طهماسب هم برای نقش آفرینی او کمک شایانی محسوب می‌شد.

سال ۱۳۶۴ یکی از فراموش نشدنی‌ترین دوران بازیگری نصیریان بود. او در این سال ابتدا نقش «میرزا نوروز» را در «کفش‌های میرزانوروز» به بهترین شکل بازی کرد و سپس در «جاده‌های سرد» ساخته مسعود جعفری جوزانی، میان کولاک برف و حمله گرگ‌ها نقش‌آفرینی قابل تحسینی داشت. بهترین نقش او اما در این سال، مربوط به فیلم «دزد و نویسنده» و بازی او کنار زنده‌نام خسرو شکیبایی بود. البته نصیریان یک سال قبل و در ۱۳۶۳ در سریال موفق «سربداران» در کاراکتر فراموش نشدنی «قاضی شارع» بازی بی‌بدیلی داشت. صد البته اگر قرار باشد از بین قاضی شارع سریال سربداران و «ابوالفتح» مجموعه تلویزیونی «هزاردستان» که بین سال‌های ۵۸ تا ۶۶ ساخته شد یکی را انتخاب کنیم، یکی از دشوارترین کارها را انجام داده‌ایم.

نصیریان همواره در مجموعه‌های تلویزیونی هم حضور مستمری داشت و آخرین کار او بازی در نقش «کریم بوستان» سریال برادرجان بود. گذشته از سینما و تلویزیون، نصیریان با جان دادن به نقش «بزرگ آقا دیوان سالار» سریال «شهرزاد ۱» در نمایش خانگی هم حضور موفقی داشت. او که در فیلم‌های «بوی پیراهن یوسف» و «برج مینو» کار با ابراهیم حاتمی کیا را هم تجربه کرده، پس از ۴۰ سال در ۱۳۹۸ دوباره با داریوش مهرجویی و این بار در فیلم «لامینور» همکاری کرد. این بازیگر برجسته سینما و تلویزیون ایران، در تئاتر و تله‌تئاتر نیز فعالیت مستمری داشت. علی نصیریان که از چهره‌های ماندگار بازیگری ایران محسوب می‌شود، مفتخر به دریافت نشان درجه یک هنری نیز شده است. او تنها چهره در قید حیات «۵ تن سینمای ایران» است و نام او البته همواره مخاطب را یاد اسطوره‌های سینمای کشور مانند عزت‌الله انتظامی، داود رشیدی، محمدعلی کشاورز و جمشید مشایخی می‌اندازد.

یاسر سماوات

انتهای پیام/