سینمای ایران، این روزها شرایط سختی را از نظر اکران و فروش فیلم‌های سینمایی تجربه می‌کند، که این مسئله برای بسیاری از صاحبان آثار راضی‌کننده نیست. از ابتدای سال تاکنون سینما شاهد تعداد معدودی از اکران فیلم‌ها بوده است، که عمدتا با اقبال اندکی از مخاطبان نیز روبه‌رو شده‌است. بدون شک عوامل بسیاری در رسیدن به شرایط کنونی سینما موثر بوده‌اند. اما واکاوی این‌که چگونه می‌توان از وضعیت کنونی سینما خارج شد، مسئله‌ای است که بیش از پیش متوجه مدیران فرهنگی است. در این شرایط این سوال نیز مطرح است که هم زمان با نمایش برخی فیلم‌ها در سینما، آیا اکران آنلاین برای دیده‌شدن برخی دیگر از آثار می‌تواند موثر باشد؟ به همین منظور روزنامه صبا به سراغ روح‌الله ‌سهرابی، مدیرکل‌دفتر نظارت بر عرضه‌و‌نمایش‌فیلم سازمان‌سینمایی رفته و با او به گفت‌و‌گو نشسته است.

طبق ضوابط سازمان سینمایی هر سال چند فیلم اکران می‌شود‌؟

تعداد اکران‌های سالانه سازمان سینمایی تابع یک عدد خاص و تعداد مشخصی نیست. و بسته به میزان فروش فیلم‌ها و احتمال ماندگاری‌شان روی پرده سینما، تصمیم‌گیری می‌شود. وقتی یک فیلم سینمایی فروش مطلوبی دارد، اکران‌اش در سینما ادامه می‌یابد، دومین فاکتور مهم برای سازمان سینمایی، ترکیب و چینش فیلم‌ها در سینماهای سراسر کشور است، که با توجه به نیاز جامعه و اقتضاعات اجتماعی در زمان‌های مختلف برآورد می‌شود. سازمان سینمایی با در نظر گرفتن اقتضاعات هر دوره و در هر سال، فیلم‌هایی از ژانر‌های مختلف و با چینش متفاوتی را روی پرده سینما دارد. اما در مجموع با توجه به مدت زمان یک سال و تعداد سینماهای سراسر کشور این تعداد از یک میانگین تقریبی یکسانی در هر سال تبعیت می‌کند. بطور مثال اگر تعداد را بر روی اکران ۷۰ فیلم در سال در نظر بگیریم، ممکن است از این تعداد ۱۰ الی ۱۵ عدد کمتر و یا بیشتر در هر سال اکران شود. در نتیجه شرایط اکران، به اقتضاعات اجتماعی هر دوره و میزان استقبال مخاطبان بستگی دارد.

سازمان سینمایی با توجه به مخاطب و نوع ژانر سهمیه‌بندی مشخصی دارد؟ مثلا چند فیلم سرگرم‌کننده و یا هنری؟

سهمیه بندی خاصی ندارد، وشیوه اکران فیلم‌ها با توجه به استقبال مخاطبان تعیین می‌شود رونق سینما در اولویت است. از مسئولیت‌های مهم شورای صنفی نمایش، تصمیم‌گیری در همین موضوع است. شورای‌صنفی نمایش و چینش فیلم‌های روی پرده را به گونه‌ای مدیریت می‌کند که سبد اکران فیلم‌ها، سبد جامع و کاملی باشد، و به این صورت نباشد که در طول یک هفته و یا یک‌ماه تمام آثار روی پرده کمدی باشد و یا در دوره‌ای دیگر تمام آثار روی پرده ملودرام اجتماعی باشد. از دیگر وظایف مهم سازمان‌سینمایی، در نظر گرفتن سیاست‌گذاری‌های فرهنگی در مقاطع و مناسبت‌های اجتماعی خاص است. که برای فرهنگ‌سازی با حمایت‌های خود در اکران بعضی آثار ورود کرده و به نمایش آنها کمک می‌کند. در اتخاذ این تصمیمات سازمان‌سینمایی بدون در نظر گرفتن نگاه اقتصادی و بعد مالی فیلم، به دنبال ایجاد زیرساخت‌های فرهنگی است. چرا که سازمان سینمایی در جایگاهی است که باید افق نگاهش فراتر از بخش‌خصوصی و نگره کوتاه‎مدت باشد، و به این منظور لازم است با حمایت‌های تکمیلی از فیلمی که رسالت فرهنگ‌سازی در جامعه را به عهده دارد، وارد میدان عمل شود. چه بسا برای این منظور فیلم‌هایی در مقاطعی اکران شود که هدف اصلی آنها ایجاد اندیشه و تفکر درمخاطب است.

درجشنواره  چهلم فجر۲۲ فیلم به بخش مسابقه راه پیدا کردند, از این ۲۲ فیلم تا به حال تنها ۸ فیلم اکران شده است، بقیه در چه وضعیتی هستند؟

ما فیلم‌های زیادی در صف اکران داریم. تقریبا شاید حدود ۱۲۰ فیلم سینمایی در صف اکران باشند که همه به صورت قانونی می‌توانند تقاضای اکران سینمایی بدهند، اما چه بسا بهتر باشد که تعدادی از صاحبان اثر تصمیم به اکران فیلم خود در پلتفرم‍‌ها به صورت آنلاین و .. بگیرند. چرا که در شرایط فعلی حاکم بر جامعه، فروش فیلم‌ها به میزانی نرسیده که صاحبان آثار ترغیب به اکران فیلم خود شوند. و همین شرایط پیش آمده باعث شده است که صاحبان آثار از اکران فیلم خود صرف‌نظر کنند. یکی از دلایل این اتفاق این است که کانال‌های ارتباطی و تبلیغی فیلم‌ها محدود شده است و چه بسا که در صورت اکران از نظر استقبال مخاطب با شکست مواجه شده، و دچار ضرر‌ و زیان بیش از پیش شوند.

مولفه‌های زیادی در عدم جذب مخاطب در سینما وجود دارد، که ممکن است بعضی از آنها به شرایط موجود هم ربطی نداشته باشد، مانند این مسئله که با گسترش فضای مجازی و عملکرد شبکه‌های رسانه‌خانگی، سبک زندگی مردم تغییر کرده که به تبع آن فرهنگ رسانه‌ای عامه مردم هم دستخوش تغییر شده است. در این شرایط، سازمان سینمایی چه راهکارها و سیاست‌گذاری‌هایی برای جذب مخاطب سینما داشته است و از کدام رویکرد، بیشترین نتیجه حاصل شده است؟

برای این مسئله با دو فاکتور مهم روبرو هستیم، که شامل تصمیم‌گیری‌های دراز‌مدت و کوتاه‌مدت می‌شود، در سیاست‌گذاری‌های طولانی‌مدت، تمرکز سازمان‌سینمایی، بر حفظ تنوع در سبد تولید آثار بوده است، آثاری که بتواند پاسخگویی نیاز جامعه در هر قشر و طبقه‌ای باشد، و در تصمیمات کوتاه مدت که مربوط به شرایط خاص در هر دوره می‌شود، بطور مثال از رونق افتادن رسانه سینما در شرایط حاضر، مشوق هایی را تعیین کرده، اعم از گفتگو با تلویزیون برای پخش تیزر‌های سینمایی، و تبلیغ فیلم‌های در حال اکران از تلویزیون با در نظرگرفتن وضعیت اقتصادی تهیه‌کنندگان و همچنین نصب بیلبوردهای‌تبلیغاتی در سطح شهر، حمایت از آثار در بخش مخاطب، با ارائه فیلم‌هایی با به صورت نیم‌بها و اختصاص دادن زمان اکران بیشتری برای فیلم‌ها، از دیگر تصمیمات مهم توافق مشترک شورای صنفی و سازمان‌سینمایی بر این موضوع بود که چنانچه فیلمی سقف فروش خود را پر نکرد سازمان با نگاه حمایتی اجازه ادامه اکران فیلم‌ها را خواهد داد و از چرخه اکران حذف نخواهند شد ، و همچنین در ایام جام‌جهانی هر دو هفته اکران فیلم را به منزله اکران یک هفته محاسبه خواهیم کرد. و سایر مشوق‌های دیگر که به منظور اکران برای صاحبان آثار در نظر گرفته شده است.

با توجه به این‌که یکی از رسالت‌های مهم هنری رسانه سینما، ایجاد وحدت و همدلی در میان افراد جامعه با فرهنگ‌ها و سلیقه‌های گوناگون است که در حین نمایش یک فیلم به‌صورت دسته‌جمعی رویدادی از یک واقعه را تجربه می‌کنند. و باعث ایجاد حسی مطبوع در تماشاگر و جامعه می‌شود. آیا سازمان سینمایی برای تبیین فواید و ماهیت رسانه‌ سینما ، تولید محتوا کرده است؟

سازمان سینمایی در موسسات زیر مجموعه خود، درباره سینما و ماهیت این رسانه تولید محتوا دارد. اما برای اینکه این دانش به‌صورت گسترده‌تری در جامعه ترویج پیدا کند، لازم است که نه تنها سازمان سینمایی و وزارت فرهنگ‌و‌ارشاد بلکه دیگر ارگان‌های فرهنگی و هنری و سازمان‌های فرهنگی و هنری کشور که بودجه های فرهنگی را دریافت می‌کنند، برای اعتلای این هنر وارد عرصه شده و با تولید محتوا برای شناخت بیشتر ماهیت این رسانه به مردم آگاهی دهند، در این مورد هر ارگانی با توجه به حیطه وظایف و نوع فعالیت خود می‌تواند کمک‌رسان باشد از تولید کلیپ و تیزر و متن تا مطبوعات و کتابچه‌ها و مقالات فرهنگی و هنری، چرا که این فرهنگ‌‌سازی مقوله زمان‌بر و پرحجمی است که برای جا افتادن آن در جامعه نمی‌توان تنها نگاه خود را روی سازمان سینمایی معطوف کرد. و انتظار می‌رود که سایر ارگان‌ها نیز در این مقطع خاص کمک‎رسان باشند. مثلا در این ایام خاص از نظر من روزنامه صبا،  واقعا با رویکردی بسیار خوب و کمک کننده وارد میدان شده و محتوای خوبی را جهت آگاهی دادن به مخاطب در حوزه فرهنگ و هنر، بالاخص در حوزه سینما ارائه کرده است. ، امیدوارم این انرژی و پشتکار در این مجموعه همیشگی باشد.

 اکران آنلاین فیلم‌های سینمایی از شبکه رسانه‌های خانگی، در مقایسه با اکران سینمایی از نظر اقتصادی چطور است ؟

در سینما وقتی قرار بر اکران یک فیلم است، اولا که یک سری هزینه‌های جانبی اعم از اقلام تبلیغی، از جمله تیزر و بیلبوردها و پوستر‌ها و پیج‌هایی که در صفحات مجازی قراراست فیلم را تبلیغ کنند، بر تهیه‌کننده تحمیل می‌شود. البته کاملا مشخص است که هر فیلم بخشی از درآمد خود را باید به تبلیغ تخصیص بدهد. حالا شما در نظر بگیرید که با همین شرایط مشابه در بخش هزینه تبلیغات فیلم، وقتی اثری در سینما اکران می‌شود، کل هزینه فروش را نمی‌تواند دریافت کند، و بخشی از درآمد فروش بلیط فیلم در سینما بین سینمادار و سایر ارگان‌های متولی پخش تقسیم می‌شود. و در نهایت درآمد تهیه‌کننده حدود یک سوم از فروش بلیط می‌شود. اما در اکران آنلاین میزان سهم تهیه‌کننده از فروش بلیط، خیلی بیشتر از این‌ها است. البته در این مسئله نوع فیلم و ژانر آن هم موثر است و باید همه مسائل جانبی فیلم در انتخاب نوع اکران آنلاین و یا سینمایی لحاظ شود، مثلا در فیلم‌هایی که با پیش‌تولید ارزان‌تر و سبک‌تری به تولید رسیده‌اند، انتخاب اکران آنلاین می‌تواند با درصد ریسک کمتری همراه باشد چه بسا که؛ درآمد اکران آنلاین به مراتب بیشتر از اکران روی پرده است. اما هنوز این فرهنگ به‌صورت امری قابل اعتماد برای فیلمسازان محسوس نشده است. من خودم شاهد جریان نمونه‌ای بودم که تهیه‌کننده از همان ابتدا تصمیم گرفت فیلم خود را به صورت آنلاین اکران کند، این فیلم،حدود یک میلیاردو دویست میلیون فروش داشت که پس از اکران، یک میلیاردو‌صد‌میلیون به صاحب اثر پرداخت شد. در حالی  صاحب اثر معتقد بود که، اگر همین اثر در سینما اکران می‌شد، اولا نهایت پانصد الی ششصد میلیون فروش می‌کرد. و ازهمین مبلغ هم تنها دویست میلیون سهم صاحب اثر بود، که علاوه بر آن هزینه تبلیغات هم به آن اضافه می‌گردید. از این رو من بارها در جلساتی که با فیلمسازان داشتم بر این نکته تاکید کرده‌ام که انتخاب اکران آنلاین برای بیشتر فیلم‌های سینمایی می تواند بازگشت سرمایه و سود بیشتری را به همراه داشته باشد.

جشنواره فجر تا چه میزان می تواند کمک کننده در اکران فیلم‌هایی باشد که در طول سال روی پرده می‌روند؟

جشنواره فجر همواره به دلیل موقعیت و شرایط استراتژیکی که در نمایش فیلم‌ها و در قالب یک فستیوال دارد می تواند به اکران فیلم‌ها کمک کند و قطعا بی‌تاثیر نیست، وقتی فستیوالی به گستردگی جشنواره فجر، در حوزه آثار سینمایی برگزار می‌شود، قطعا با حاشیه و نشست‌هایی که حول محور آثارشرکت‌کننده شکل می‌گیرد، مخاطبان سینمایی را ترغیب به دیدن فیلم‌ها می‌کند. اما مجموعا طبق تجربه من بیشترین تاثیر در فروش یک فیلم سینمایی، خود اثر است، که خارج از تبلیغات و حاشیه‌های ایجاد شده می‌تواند راه خود را در بین مخاطبان باز کرده و رونق خود را تضمین کند. عموما همه جشنواره‌ها جنبه یک ویترین بسیار جذاب را برای شروع اکران یک فیلم دارند، اما اگر فیلم در واقعیت نتواند مخاطب خود را جذب کند، فارغ از همه حواشی که برای آن ساخته شده است، ممکن است در فروش شکست را تجربه کند، از دیگر مزایای جشنواره آشنایی مخاطبان خاص با آثاری است که شاید در اقبال عمومی مورد توجه قرار نگیرند، اما جشنواره با توجه به ماهیت رسانه‌ای خود این ویژگی را داردکه با نشست‌های تخصصی خود  با کارگردان و منتقدین، اثر را به مخاطبان سینمایی معرفی کند.

بهناز وفایی وحدت

انتهای پیام/