فیلم سینمایی «عمارتی درمه» به کارگردانی محمدعلی سلیمان تاش و تهیه‌کنندگی سید سجاد می‌ر‌سید، از اواخر آذر ماه در سینماها به پرده اکران‌های سینمایی هنر و تجربه درآمده است. این فیلم، در ژانر تریلرهای روانشناختی و در حوزه شناختی سایکودرام ساخته شده  و داستان این فیلم درباره مدیر یک آسایشگاه اعصاب  و روان است که از پزشک جوانی دعوت می‌کند تا روی نوع خاصی از بیماران روانی تحقیق کند. با حضور پزشک جوان در این مجموعه، حوادث غیر معمول و پیچیده در بین بیماران و کارکنان آسایشگاه ایجاد می شود. در این فیلم، هنرمندانی چون اردلان شجاع کاوه، آیدا موسوی، ماریان کلهر ،محمدحبیب الهی و… به ایفای نقش پرداخته اند. خبرنگار روزنامه صبا با کارگردان فیلم عمارتی در مه در باره موضوع این فیلم به گقتگو نشسته است که در ادامه می خوانید:

ابتدا از پروسه نگارش متن تا رسیدن به فیلمنامه نهایی بگویید

باتوجه به اینکه، بنده در موضوع سایکودرام که همان تئاتردرمانی می‌باشد، مدتهاست تحقیق و در این حوزه تدریس می‌کنم، این موضوع از دیرباز دغدغه‌ام بوده و همان طور که می‌دانید، تئاتر درمانی با اینکه در جهان به عنوان متدی ارزشمند و کاربردی به کار می‌رود، اما هنوز در ایران علمی نوپا و ناآشنا با مخاطب است. دغدغه من در فیلم‌سازی همیشه بر پایه علوم روانشناختی شکل گرفته است. تئاتر درمانی مصداقی از هنر نمایش و بداهه پردازی در درمان بیمار است. این خصوصیت جذاب در این متد درمانی برایم جذاب بود و دلم می‌خواست با این موضوع فیلمی بسازم، فیلم عمارتی درمه، در همین حوزه و برگرفته از یک ایده در ذهنم شکل گرفت و در ادامه، تحقیقات و مواجه با بیماران و تعامل‌شان در این شاخه به روند فیلم نامه کمک کرد تا اینکه در حدود یک ماه موفق شدم، ایده خود را با داستانی محوری بر پایه سایکودرام  به پایان برسانم. در کل سوژه‌های ذهنی من در امر فیلم‌سازی بر پایه سوژه‌های متافیزیکی و تاثیرشان در روان درمانی است. فیلم قبلی من در سال ۱۳۸۶ نیز با موضوع روان درمانی و تناسخ بود، که مرحوم خسروشکیبایی آخرین هنرنمایی‌اش را در فیلم قبلی من داشت، فیلمی که به تهیه‌کنندگی جهانگیر کوثری ساخته شد و به دلایلی هیج وقت مجوز پخش نگرفت. در ساختار هم به دنبال  فیلم‌هایی هستم که در انتها مخاطب را باچالش مواجه می‌کند و در مورد قضاوت‌های‌اش او را به بازنگری وا می‌دارد. ساختار سینمایی کارهای مورد علاقه‌ام ، این است که در پیش‌بینی بیننده را به غلط بیاندازم و روند درام را به سمتی ببرم که ببیننده متوجه شود، پیش بینی‌ها و قضاوت‌های‌اش اشتباه است، این روش و ساختار در فیلم‌نامه‌نویسی و درام‌پردازی از این نظر مورد علاقه و توجه من است  چون  انسان را با این وجه از واقعیت خود مواجه می‌کند که در زندگی هم ممکن است مدام درگیر قضاوت‎های اشتباه در مورد دیگران باشیم و داده ها و اطلاعات ما از زاویه دیدگاه فردی هیچگاه نمی‌تواند برای تصمیم‌گیری‌مان در مورد رویدادها و اطرافیان‌مان کافی باشد. پس بهتر است دست از قضاوت دیگران برداریم. فیلم عمارتی درمه، با این ساختار، یک روایت کلاسیک است که در گره‌گشایی مخاطب را شگفت‌زده می کند.

آیا برای پخش فیلم قبلی خود تلاش کردید؟

خیر برای بنده که مسئولیت کارگردانی و نویسندگی اثر را دارم، این فیلم تمام شده است و به نظرم گرفتن مجوز و پخش فیلم به عهده تهیه‌کننده و پخش‌کننده اثر است که پس از اتمام اثر، باید به دنبالش باشند. که اگر دلسوز اثر باشند، باید پیگیری لازم را با توجه به سیاست‌گذاری‌های متفاوت که در سالهای مختلف لحاظ می‌شود، انجام دهند. همان طور که خوشبختانه درمورد فیلم عمارتی درمه این اتفاق افتاده است و پخش کننده، این فیلم را در جشنواره‌های مختلف بین‌المللی شرکت داده  و من اخبارش را دنبال می‌کنم و بسیار برایم خوشایند است که نتیجه زحمات من و گروهم دیده می‌شود.

منابع تحقیقاتی شما در این حوزه بر چه مستنداتی شکل گرفت؟

در این درام یک تز ارائه داده‌ام که ممکن است درست یا غلط باشد، خوشبختانه در دنیای درام نویسنده می‌تواند نظرها و تخیلات‌اش را در قالب یک قصه به دنیا پیشنهاد دهد، این اثر تلفیقی از واقعیت‌های موجود در سایکودرام است با تزی که نقش محوری این فیلم در درمان بیماران‌اش ارائه می‌دهد و آن هم مواجه آنی بیماران با سیاه‌ترین بخش از زندگی‌شان است که موجب عقب ماندگی شان از زندگی شده است.

از پروسه ساخت اثر بگویید، از زمانی که درگیر تولید تا ارائه اثر شده اید؟

اغلب بازیگران این فیلم از هنرجویان من هستند، و نگارش فیلمنامه هم با توجه به شخصیت‎پردازی هنرجویانم پرداخته شد، به طور مثال کسی که خجالتی بود من نقش خجالتی را به او دادم، چهارماه مشغول تمرین فیلمنامه با نقش‌های‎اش بودم ، حدود ۲۵ روز پروسه فیلمبرداری طول کشید، در مرحله تدوین چند بار اصلاحی داشتیم و به محض آماده شدن فیلم، برای جشنواره‌های بین‌المللی ارسال شد و هم اکنون هم در سینمای هنرو تجربه اکران می‌شود.

یکی از متدهای درمانی، در تئاتر درمانی، این است که درمانگر با دادن نقش‌هایی که برگرفته از زندگی خود مراجع است او را در واکاوی علت مشکل‌اش یاری می‌دهد، این نقش دادن‌ها به مراجع ادامه پیدا می کند تا جایی که مراجع با مشکل خود تمام قد روبرو می‌شود و با کمک درمانگر از آن عبور می کند، شما در پروسه تمرین و تولید فیلم حین کار با هنرجویان خود  از همین تکنیک استفاده کرده اید؟ اگرکه اینگونه بوده، آیا این روش در حل مسئله شخصیتی هنرجویان تان موثر واقع شد؟

بله این یک رویه به صورت دو سویه در فیلم بنده اتفاق افتاد، از طرفی در داستان خود فیلم، ما شخصیتی را با همین روش به منزل مقصود یعنی درمان رساندیم، و در پروسه تولید و در واقع همان پشت صحنه هنرجویان من، که با مشکلاتی که شاید با عنوان بیماری تلقی نشود، اما در کلیت درگیر گرفتگی‌های روحی و روانی‌ایی بودند، که در ارتباط گیری با اطرفیان شان موثر بود، خوشبختانه، هنرجویان بعد از تجربه بازی در این فیلم، با توجه به انتخاب نقش‌هایی که برای شان تدارک دیده بودم و یا حتی نقش‌هایی که باتوجه به خصوصیات فردی آنها به درام اضافه کرده بودم، به این رهایی دست یافتند، طوری که مثلا شخصی که ازهمان آغاز خجالتی بود چنان از این مشکل فارغ شده بود که دیگر حتی این نقش را هم نمی‌توانست مانند بار اول بازی کند، و از والدین آنها می‌شنیدم که تغییر را به وضوح در فرزندان خود احساس کرده‌اند. این رویه تغییر درونی در هنرجویان من با آگاهی از روند درمانی شخصیت اصلی در فیلمنامه منجر به یک آگاهی بسیط‌ تر شد که تغییرات خودشان هم با شناختی عمیق‌تر اتقاق افتاد. البته من در ابتدا فیلمنامه را تنها به چند بازیگر اصلی خودم دادم، به بقیه با احتیاط بیشتری عمل کردم، تا جریان تجربی تاثیر و تاثر و بداهه پردازی در پشت صحنه و جلوی دوربین را عملی کنم.

صحبت پایانی

شرایط امروزی ما به گونه ای رقم خورده که نیاز است برای رسیدن به ثبات همه تلاش کنیم، این تلاش شامل همه اقشار جامعه می‌شود، چه حوزه سیاسی، چه اجتماعی و چه فرهنگی، اگر همه در هر حوزه‌ای که هستند کار خود را به نحو احسن پیش ببرند، به امید خدا شاهد اتفاقات بهتری خواهیم بود و در غیر این‌صورت بعید می‌دانم.

فرهومند ناظریان