این شب‌ها شاهد برنامه‌ای طنز و البته بسیار گویا، تحلیلی و متنوع از شبکه دو سیما هستیم که می‌خواهد مسائل و موضوعات مرتبط با وقایع اخیر سیاسی کشور را با زبان طنز به مخاطبانش منتقل کند. سبک و سیاق این برنامه شاید از برخی جهات شبیه به دیگر برنامه‌های طنز صداوسیما در سال‌های اخیر باشد، اما به نظر می‌آید «پاورقی» به عنوان یک برنامه طنز از یک نگاه جدید به مسائل و اخبار روز کشور و جهان بهره می‌برد و سعی کرده با بررسی دقیق و موشکافانه از حوادث و وقایع روز دنیا به‌خصوص از منظر سیاسی از مسائل و موضوعات پشت پرده اتفاقات و رویدادهای جهان، به زبان طنز اطلاع رسانی کند. خبرنگار صبا با تهیه کننده این برنامه به گفت و گو نشسته است.

پاسخ به دروغ‌های بدیهی

برنامه «پاورقی» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی جواد فتحی و اجرای محمدرضا شهبازی یکی از تولیدات شبکه دو سیماست که با هدف روشن شدن ابعاد اخبار منتشر شده در فضای مجازی با زبان طنز چند ماهی است که شنبه تا پنج‌شنبه حوالی ساعت ۲۰ روانه آنتن می‌شود. این برنامه که نویسندگی‌اش با محمدامین میمندیان و محمدرضا شهبازی است، با استفاده از زبان طنز سعی در نمایان کردن لایه‌های پشت پرده اخبار و افراد مرتبط با اتفاقات در فضای مجازی دارد و سعی می‌کند بدون پیچیدگی‌های فرمی و زبانی، اخبار و اتفاقات روزانه را مرور کند.

جواد فتحی، نویسنده، تهیه کننده سینما و تلویزیون، در آثاری همچون برنامه تلویزیونی «کاربرانه» فعالیت داشته است. وی درباره ایده اصلی و شکل‌گیری برنامه «پاورقی» گفت: اگر قرار باشد چیزی به عنوان پیش تولید برای این برنامه در نظر بگیریم «پاورقی» در زمان بسیار اندکی از مرحله پیش تولید روی آنتن رفت و از زمان شکل‌گیری ایده تا ضبط اولین قسمت خیلی سریع شکل گرفت. یعنی از زمان پیشنهاد طرح برنامه و صحبت کردن درباره این‌که چگونه این برنامه تولید شود و عوامل آن جمع شوند تا وقتی که ضبط و تهیه شود تقریبا دو هفته زمان برد.

وی دلیل این همه شتاب را فضای رسانه‌ای جامعه دانسته و افزود: اوایل مهر ماه با شروع ناآرامی‌ها و پمپاژ اخبار دروغین به جامعه، رسانه باید کاری می‌کرد و اول از همه با برملا کردن دروغ‌ها از شتاب رسانه‌های بیگانه برای گسترش نا آرامی‌ها جلوگیری می‌کرد. برای همین روشنگری مردم و برملا کردن چهره واقعی شبکه‌‌های خبری معاند را در دستور کار قرار دادیم.

به گفته تهیه کننده «پاورقی» خط اصلی برنامه حضور یک مجری توانمند برای بیان واقعیت‌های موجود با زبان طنز شکل گرفت.

فتحی با اشاره به محتوای برنامه عنوان کرد: فضایی که در رسانه‌ها، فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی شکل گرفت و هنوز هم ادامه دارد سرشار از ابهام و دروغ است به طوری که برخی موارد دروغ بودن‌شان بدیهی است و باید یک نفر می‌آمد و به این‌ها جواب می‌داد.

پاورقی متن

وی درباره وجه تسمیه نام برنامه گفت: کلمه پاورقی به معنی تکمله‌هایی است که به متن اصلی زده می‌شود و ما نیز با رصد اخبار اشارات تکمیلی و توضیحاتی درباره این اتفاقات و ماجراها می‌دهیم. به این معنی که متن خبرها و اتفاقات یک چیز دیگری است و ما در پاورقی داریم آنها را گویاتر و واضح‌تر می‌کنیم تا مخاطب وجه دیگر ماجرا را هم ببیند و بشنود.

فتحی درباره دکور برنامه پاورقی که در فضایی ساده رقم خورده بیان کرد: سوای علاقه‌مندی خودمان به دکوری ساده و بدون هیاهو بی‌شک یکی از دلایل سادگی این دکور نبود وقت کافی برای تهیه دکوری شلوغ و با جزئیات زیاد بود. چرا که از زمان شکل‌گیری ایده تا ضبط و پخش برنامه، کمتر از یک هفته وقت داشتیم به همین دلیل از دکور نیمه آماده‌ای که بود استفاده کردیم و کمی دست بردیم و بعد از رتوش و تغییر رنگ از آن استفاده کردیم.

نگاه طنز ژورنالیستی

این تهیه کننده با اشاره به ساختار برنامه توضیح داد: وقتی قرار است یک برنامه با یک مجری آن هم در زمانی محدود تولید شود پس باید ساختار ساده و البته عمیقی داشته باشد. طنز سیاسی نهفته در این برنامه کاملا با نگاه ژورنالیست تحقیقی همخوانی دارد و نمی‌خواستیم خیلی پیچیدگی‌های فرمی، نمایشی و… داشته باشیم. می‌خواستیم ساده حرف بزنیم و بیشتر به طنز مطبوعاتی نزدیک شویم.

وی در مورد سوژه‌یابی و انتخاب خبرهایی که مبنای طنزپردازی و هجو قرار می‌گیرند بیان کرد: محمدامین میمندیان و مرتضی قربانی نویسندگان برنامه هستند که با تهیه متن، سوژه‌ها، ویدئوها و عکس‌ها خط اصلی برنامه را شکل می‌دهند. ضمن اینکه همه ما مدام در حال رصد اخبار از شبکه‌های خارجی هستیم و خط فکری آن‌‌ها را دنبال می‌کنیم.

فتحی درباره منابع خبری و نحوه صحت‌سنجی اخبار و فیلم‌هایی که در رسانه‌‌های معاند منتشر می‌شود گفت: چندین منابع برای این صحت سنجی داریم. ضمن اینکه به حد کافی فیلم و خبر موثق وجود دارد که دروغ این رسانه‌ها برملا شود. به طوری که هر فرد با یک جستجوی ساده در فضای مجازی متوجه تناقض در اخبار این رسانه‌ها می‌شود.

یک سوزن؛ یک جوالدوز

تهیه کننده «پاورقی» درباره این که چقدر این نگاه انتقادی به درون جامعه و موضوعات روز نزدیک است، اضهار داشت: بخشی به نام جوالدوز را راه انداختیم که به موضوعات روز اقتصادی و سیاسی داخلی می‌پردازیم و انتقاداتی هم می‌کنیم. از اسم این بخش مشخص است که قرار است یک سوزن هم به مسئولین و مدیران ارشد بزنیم. با این حال محور اصلی برنامه همان موضوعاتی است که در رصد اخبار رسانه‌های بیگانه می‌بینیم.

وی درباره انتخاب مجری برای چنین برنامه‌ای بیان کرد: با محمدرضا شهبازی پیش از این در فضای مجازی کار کرده ‌بودیم و نگاه طنزآمیز او را می‌پسندیدم. با او درمیان گذاشتم که از اجرای در این برنامه استقبال و پذیرفت که اجرای چنین برنامه‌ای را بر عهده بگیرد.

نیره رضایی مطلق