روزنامه صبا

روزنامه صبا

چهره روز؛

دهقان‌زاده‌ای از روستای فراهان


از بهزاد فراهانی هنرمند پیشکسوت هر قاب ماندگاری را که قرار است خاطره سازی کنیم بی‌امان نقش و رنگی از مهدی فتحی نیز درآن قاب دیده می‌شود.

از بهزاد فراهانی هنرمند پیشکسوت سینما، تئاتر و تلویزیون هر قاب ماندگاری را که قرار است خاطره سازی کنیم بی‌امان نقش و رنگی از مهدی فتحی نیز درآن قاب دیده می‌شود، به حقیقت این دو هنرمند در بازی‌های مشترک‌شان برای مخاطب همیشه زیباترین و به یادماندترین همآوردی‌ها را از دو نقش برجا گذاشتند، جنس بازی‌شان در هم گره می‌خورد و ملغمه‌ای از سلحشوری دو مرد در دو جبهه را به تصویر می‌کشیدند، همان گونه که فارغ از دنیای هنر آنها دو دوست صمیمی و هم زبان نیز بودند. از بازی‌های به یادماندنی و مشترک این دو هنرمند سریال امام علی بود که بهزاد فراهانی در نقش معاویه(ابایزید) و مهدی فتحی نقش عمروعاص را بازی می کرد، سکانس های پر مغز و نغر از لفاظی‌های این دو شخصیت تاریخی که در هنر این زوج هنری خوش به بار می‌نشست. نمایشی از دو دشمن امام علی در اتحاد، که در نهایت حقانیت و شجاعت امام علی را در ذهن مخاطب به یادگار می‌گذاشت. در سریال خانه‌پدری هم با وجود آنکه این دو سکانس‌های مشترک زیادی نداشتند، اما بواسطه سنگینی و وزنه این دو بازیگر، دشمنی دو مرد قدرتمند در دو جبهه مقابل در آمده بود. و دست آخر تئاتر بینوایان به کارگردانی بهروز غریب پور که در آن، مهدی فتحی نقش ژان‌والژان را به زیبایی هرچه تمام‌تر در صحنه اجرا برد بی شک مدیون بازی مجدد در زوجیت با بهزاد فراهانی بود که اتفاقا در این تئاتر نقش سرباز ژآور دشمن دیرینه و کینه‌ای ژان والژان را بازی می‌کرد.

بزرگی گفته است هنرمندان حیات خود را که عزیزترین چیز آدمی است، در نقش‌ها می‌دمند و آنها را ماندگار می‌کنند، به همین دلیل هنرمندان از طبقه ای خاص هستند که از عمرشان به خاطر چیز دیگری می گذرند. بعد از فوت مهدی فتحی، گویا بهزاد فراهانی دوقلوی هنری خود را از دست داد و بسیار در مرگ او به سوگ نشست.

دهقان‌زاده‌ای از روستای فراهان

فراهان یکی از شهرستان‌های  استان مرکزی و پاره‌ای از سرزمین تاریخی فراهان بزرگ است که منطقه وسیعی از شمال شهر اراک تا مناطقی از شهرستان‌های کمیجان آشتیان و تفرش را در بر می‌گیرد، بیش از دویست روستای کوچک و بزرگ در  فراهان بزرگ وجود دارد که در دشت فراهان و کوه‌های اطراف پراکنده‌اند. این روستا که از قدمت سه الی چهار هزار ساله هنری برخوردار است، مشاهیر و مفاخر بزرگی را تاکنون به ایران بزرگ هدیه کرده است، کتاب «کهن دیار فراهان» در سه جلد نوشته‌ مصطفی زمانی‌نیا شرح مفصلی درباره فراهان و نخبگان و بزرگان و مردمان این شهر است. در فهرست مشاهیر فراهان نام افراد سرشناسی در طول تاریخ و زمان معاصر آورده شده است، کسانی مانند میرزا تقی خان فراهانی (امیرکبیر) صدراعظم ایران در زمان ناصرالدین‌شاه قاجارو مؤسس مدرسه دارُالفُنون، میرزا محمدحسین وفای فراهانی شاعر عصر زندیه، متخلص به وفا، میرزا محمدحسین گلبن فراهانی شاعر و نویسنده عصر قاجار، متخلص به گلبن. حسینعلی خان نکیسا خواننده بزرگ موسیقی ایرانی در دوره قاجار و پهلوی، فروغ فرخ زاد شاعره نامدار زن ایرانی که پدرشان اصالتا تفرشی بود و پروین اعتصامی که پدرش از اهالی آشتیان بود. درکنار این نام آشنایان بزرگ از تاریخ  کهن ایران زمین نام هنرمندان معاصری چون  مجید واشقانی فراهانی بازیگر سینما و تلویزیون، و بهزاد فراهانی بازیگر نامی سینما و تئاتر نیز به چشم می‌خورد. بهزاد فراهانی در سال ۱۳۲۳ روز اول بهمن ماه در روستای فراهان در خانواده ای هنرمند و هنرپرور زاده شد. مادرش شاعر بود و پدرش دهقان و تعزیه‌خوان ، خودش نیز در شش‌ سالگی بچه‌خوان تعزیه‌ها بوده است. پدرش به روایت او، قد بلندی داشت و عرض سینه‌اش یک متر می‌شده و زمانی که در نقش حضرت عباس و… ظاهر می‌شده، هیبت و شکوه دیگری پیدا می‌کرد. بهزاد در مکتب‌خانه ‌ درس خواندو به همین علت در پنج‌ سالگی خواندن و نوشتن را یاد گرفت. در هشت‌ سالگی به تهران آمد و آرزو داشت که در رادیوی مملکت جایگاهی داشته باشد. تا این که به مدرسه‌ای رفت که مدیرش تفرشی آزاد بود شخصی بسیار اهل ذوق و هنر، در این مدرسه هنرمندانی چون بهمن مفید، بهرام وطن‌پرست، مرتضی عقیلی و… با او همکلاس و همدرس بودند. پانزده‌ سالگی او به کارگری‌های کارهای سخت در تهران گذشت آخر هفته که می‌شد، با دستمزدی که از کار کارگری سنگین می‌گرفت، به میدان توپخانه می‌رفت تا به تماشای نمایشنامه‌های محمدعلی جعفری بنشیند و  کیفور به خانه بازمی‌گشت. از سوی دیگر شب‌ها هم‌درس می‌خواند. او نوجوانی بود با دغدغه‌های فرهنگی و هنری که در تهران روزگار سخت و خوشی را با هم تجربه می‌کرد. و به همین اتکا موفق شد در ایران و فرانسه در رشته تئاتر تحصیلات عالیه خود را با سخت کوشی و عشق به اتمام برساند.  عشق و علاقه ای که در بیشتر هنرمندان آن دوره ظهور کرد و برای آن مرزی وجود داشت. و آن ها برای آنکه شاگردی بزرگانی چون سمندریان، اسکویی و … باید گنجایش فرهنگی و سواد علمی خود را بالا می‌بردند، هنرمندانی برآمده از قلب توده‌های مردمی که عموما ‌ شیفته سبک رئالیسم اجتماعی بودند.

بهزاد در خاطرات خود از دوران مجردی از روزهای یاد می‌کند که در اتاقی بالای یک تنور نانوایی در خیابان شهناز سکنی داشت، در آن زمان هنرمندانی اعم از شاعر و نویسنده و موزیسین که جایی نداشتند به خانه‌اش می‌آمده و در خانه‌اش بیتوته می‌کردند در خانه بهزاد برای آن‌ گروه سرگردان هنری همیشه باز بود،  فراهانی آن‌ها را فداییان هنر می‌دانست. بهزاد فراهانی به واسطه تسلط بر بازیگری و شیوه بیانی رسای خود در طول چندین دهه با ارائه نقش‌های ماندگار در حال حاضر از پیشکسوتان بی بدیل هنر تصویر وتئاتر ایران است، نقش‌آفرینی‌های او در «سگ‌کشی» بهرام بیضایی و «طوطیا» و «شیدا» و نیز سریال‌های «امام علی ع»، «قائم‌مقام فراهانی»، «پس از باران»، «مدینه» و… برای مخاطب عمومی ماندگار شده است؛ هرچند تئاترها و آثار نمایشی رادیویی و فیلم‌ها و کتاب‌های بسیاری از او نیز به‌جا مانده است. او علاوه‌بر بازیگری به‌عنوان نویسنده و کارگردان نیز در سینما و تلویزیون فعالیت داشته است. مهم‌ترین آثار بهزاد فراهانی در نویسندگی، سریال حماسه آرد، سفر سنگ، گرگ بیزار، تجاوز و میعادگاه خشم است. و مهم‌ترین اثرش در عنوان کارگردانی سریال حماسه آرد است.

زادروزش فرخنده و هنرش ماندگار

سمیه خاتونی

هنوز دیدگاهی منتشر نشده است