پنجمین اثر مستند فرشاد افشین‌پور بعد از «زندگی در قلب دنا ۱۳۹۰»، «سفر به آمادای ۱۳۹۳»، «امپراطوری سنجاب‌ها ۱۳۹۵» و «پرندگان در سرزمین آفتاب ۱۳۹۹»، مستندی است با نام «دنیای وحشی زاگرس» که در چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر حضور دارد. فیلم با تصاویری چشم‌نواز، به دل طبیعت بکر و کمتر دیده‌شده زاگرس رفته و در این میان به زیست پیدا و پنهان جانداران مختلف این منطقه پرداخته است. تماشای تصاویر جذاب پرندگان و جانوران که پیش‌تر و در این ابعاد در مستندهای حیات‌وحش خارجی دیده‌شده بود، در مستندی ایرانی، علاوه بر جذابیت بصری القاگر نوعی حس افتخار، اطمینان و پیشرفت است که در تمام لحظات این مستند تماشایی به تماشاگر هدیه می‌شود و حال روزنامه صبا با این مستند ساز به گفتگو نشسته است.

دغدغه شما برای ساخت این اثر چه بوده است؟

از زمانی که به فیلمسازی علاقه‌مند شدم همواره دوست داشتم کاری در مورد زاگرس انجام بدهم. در مناطق مختلفی از جمله کهگیلویه و بویراحمد، لرستان و همدان کارهایی انجام داده بودم و باتوجه به این تجربه‌ها تصمیم گرفتم فیلمی کامل و جامع درباره زاگرس بسازم. ضمن اینکه باتوجه به همان تجارب متوجه شدم با توجه به این‌همه استعداد و پتانسیلی که در نقاط مختلف زاگرس وجود دارد، هیچ اثر جدی‌ای در این زمینه و درباره این منطقه به‌خصوص کار نشده است. حیات وحش زاگرس پر از مسائل و موضوعات بکر است و واقعاً حیف بود و هست که درباره این موضوعات اثری ساخته نشود.

چه مدت زمانی صرف تحقیقات و پژوهش این کار شده است؟ ساخت اثر چه مدت زمانی طول کشیده است؟

همان‌طور که عرض کردم، از همان روز اولی که تصمیم به فیلمسازی گرفتم، دغدغه ساخت چنین اثری را داشتم. درنتیجه در طول تمام این ده سالی که مشغول ساخت آثار دیگری بودم، روند تحقیقات و حتی گاه تصویر گرفتن و کنار گذاشتن تصاویر برای این اثر ادامه داشت و انجام می‌شد. به همین دلیل می‌توان گفت حدود یازده سال ساخت این اثر طول کشیده است.

«دنیای وحشی زاگرس» در چه شهرها و مناطقی فیلمبرداری شده است؟

همان‌طور که می‌دانید، زاگرس یک کوهستان بین‌المللی است. حدود هزار و هفتصد کیلومتر امتداد این رشته کوه است که از کشورهای ایران، عراق و ترکیه عبور می‌کند. در ایران هم از هشت استان عبور می‌کند. در حد توان سعی کردیم به تمام نقاط سفر کنیم و بیشترین اطلاعات و تصاویر را جمع‌آوری کنیم. هرچند به دلیل شرایط و محدودیت‌های زمانی، کمی دست‌مان بسته بود، اما به هرحال توانستیم قسمت قابل توجهی را پوشش دهیم.

اگر بخواهید روایت فیلم خودتان را تعریف کنید، چطور آن را شرح می‌دهید؟

معرفی سیمای طبیعی کوهستان زاگراس و تنوع زیستی در این کوهستان، فرایند کلی‌ای است که از این فیلم می‌توان داشت. بخواهم مثالی از فیلم هم بیاورم این است که، در فیلم می‌بینیم یک نوع دارکوب در منطقه‌ای از چهارمحال و بختیاری برای بزرگ کردن جوجه‌هایش به مشکل برمی‌خورد، اما یک دارکوب دیگر هم از همین جنس و همین نوع، در لرستان زندگی می‌کند و راه حلی برای گذر از این مشکل دارد و برای بزرگ کردن جوجه‌هایش از یک روش خاص استفاده می‌کند. درواقع نشان می‌دهیم که حیوانات مشابه در اقلیم‌های متفاوت، رفتار و رویکرد متفاوتی دارند.

نسخه‌ای که در جشنواره فجر اکران می‌شود، همان نسخه‌ای است که در جشنواره حقیقت نمایش داده شده است؟

نسخه‌ای که در جشنواره فجر اکران می‌شود با آن نسخه کمی فرق می‌کند. حدود نه دقیقه به زمان فیلم اضافه شده است. ضمن اینکه باتوجه به بازخوردهایی که در جشنواره حقیقت گرفتیم، مقداری پلان‌ها و تدوین فیلم را تصحیح کرده‌ایم. این نسخه نسخه کاملی است که احتمالاً در نوروز سال جدید از تلویزیون هم پخش خواهد شد.

«دنیای وحشی زاگرس» در کدام نوع مستند دسته‌بندی می‌شود؟

مستند محض حیات وحش است. این فیلم تماماً به استعدادها و قابلیت‌های کوهستان و زیست جانوران مختلف در این کوهستان پرداخته است.

چه جانوران خاصی در این مستند دیده می‌شوند؟ گونه ویژه و منحصر به ‌فردی که فقط در ایران زیست می‌کند، در این اثر نشان داده می‌شود؟

در این فیلم پلنگ ایرانی را که بزرگ‌ترین پلنگ دنیا است می‌بینید. گربه کاراکال گونه‌ مهم و زیبایی است که به‌وفور در کوهستان زاگرس دیده می‌شود. گونه‌هایی هم هستند که فقط در ایران زیست می‌کنند، مانند ماهی کور که مختص به کوهستان زاگرس است و در هیچ جای دنیا نمونه آن دیده نشده است؛ سمندر لرستانی هم یک گونه دیگر است؛ افعی دم عنکبوتی هم گونه‌ای است که تکامل یافته‌ترین و باهوش‌ترین مار دنیا است.

بودجه اثر چقدر بوده است و از چه منابعی تأمین شده است؟

فیلم متعلق به سیمای استان‌های سازمان صدا و سیما است و بودجه هم از همین منبع تأمین شده است. مبلغ بودجه اثر هم پانصد میلیون تومان بوده است.

فکر می‌کنید «دنیای وحشی زاگرس» در جشنواره فیلم فجر چه شانس‌هایی می‌تواند داشته باشد؟

پیش از این سه بار در جشنواره فیلم فجر شرکت کرده‌ام و بار قبل سیمرغ بهترین دستاورد فنی هنری را برای فیلمبرداری دریافت کردم. اولین شخصی بودم که فرمت اچ‌دی را با ساخت اولین فیلم خود، وارد ایران کردم. همان زمان می‌توانستم جایزه بهترین فیلم مستند را دریافت کنم، اما جمع‌بندی داوران این نبود و این اتفاق نیفتاد. امسال هم باتوجه به اینکه اثر جزو محدود ساخته‌هایی است که در بخش حیات وحش تولید می‌شوند، امیدوار هستیم و باید منتظر نظر داوران بمانیم.

مصطفی کزازی

انتهای پیام/