سخت است گفتن و نوشتن از مردی که خودش بارها در قالب نقش‌های متعدد، از پهنای پرده نقره‌ای یا سوار امواج جعبه جادویی بارها با ما حرف زده بود. سخت است اسارت در بند خاطرات جوانی و یادآوری مجموعه خط قرمز که آوان دهه ۱۳۸۰ با وجود تمام نقدهایی که متوجهش بود، یکی از پل‌های گذار سریال سازان ایرانی به عصری نوین شد و نسل جوان آن روزها، با پشت سر گذاشتن سال‌های جنگ دهه ۱۳۶۰ و فعل و انفعلات اجتماعی- سیاسی پس از آن در دهه بعدی، اغلب جذب سریالی شدند که شفقی روشن برای درخشش ستاره‌ای در  آسمان سینما و تلویزیون ایران بود. هرچند پیش‌تر در مجموعه تلویزیونی «همسفر» به کارگردانی قاسم جعفری در ۱۳۷۸ به عنوان هنرپیشه مهمان جلوی دوربین نقش‌آفرینی کرده بود اما همه اهالی سیما و سینمای ایران، شهرام عبدلی، هنرمند فقید و دوست داشتنی را با سریال «خط قرمز» به خاطر می‌آورند. سخت است گفتن از مردی که در ورای چهره‌ای که کارگردانان را همواره برای سپردن نقش‌های منفی و ضدقهرمان به او وسوسه می‌کرد، قلبی به وسعت بی‌کران آسمان‌ها داشت و روحی به زلالی نیلگون دریاها داشت. «شهرام عبدلی» در یک جمله همانطور زندگی کرد که بود! مردی که فقط و تنها فقط مقابل دوربین نقش بازی می‌کرد. در سینمایی که باید بیرون از حرفه‌‍‌ات هم نقش بازی کنی، او همیشه خودِ خودش بود… سخت است نوشتن از مردی که همین چند هفته پیش با ما هم کلام شده بود. همین دشواری است که باعث شد در این شماره با پوراندخت مهیمن، فاطمه گودرزی، مریم کاویانی، کاظم هژیرآزاد، پرویز فلاحی‌پور و مجید شهریاری، هم‌قطاران سال‌های دور و نزدیک شهرام عبدلی هم کلام شویم. گفت‌وگوهایی کوتاه و حزن انگیز در رثای شهرام عبدلی، مرد دوست‌داشتنی و فقید سینما و تلویزیون ایران. لطفا با ما هم‌راه شوید.

مهیمن: نام شهرام عبدلی خودش خاطره است

پوراندخت مهیمن، بازیگر نام‌آشنا و کهنه‌کار سینما و تلویزیون ایران، متولد ۱۳۳۱ و از بازیگران پیشکسوت سینما و سیمای ایران محسوب می‌شود. مهیمن که پس از انقلاب با سریال خاطره‌انگیز «آینه» نام خود را در تلویزیون ایران مطرح کرد، دست برقضا در آخرین کار زنده‌نام شهرام عبدلی با عنوان «آسوده باش» به کارگردانی حسن حج‌گذار و تهیه‌کنندگی امیر رحیم‌زاده و مرتضی اسکافی، با این هنرمند فقید هم بازی بود.

مهیمن درباره مرگ شهرام عبدلی گفت: جامعه هنری ایران مردی بسیار نازنین، دوست داشتنی، شریف، خوش‌اخلاق و مهربان را از دست داد. این ضایعه ناگوار واقعاً متاثرکننده است و از صبح که خبر ناگهانی درگذشت شهرام عبدلی عزیز را شنیدم، هنوز نتوانسته‌ام با این موضوع کنار بیایم.

بازیگر پیشکسوت سینما و تلویزیون کشورمان درباره خاطره‌اش از زنده‌نام عبدلی نیز اظهار کرد: نام شهرام عبدلی، خودش خاطره‌ای فراموش نشدنی است. با شهرام خیلی کار کرده بودم. سال‌ها پیش در مجموعه تلویزیونی «صدایم کن» (محصول سال ۱۳۷۹ به کارگردانی احمد حسنی مقدم و مسعود نوابی) و در قسمت «ضریح» این مجموعه کنار هم حضور داشتیم و در تمام این سال‌ها چیزی جز خوبی و محبت از این مرد دوست‌داشتنی ندیدم.

مهیمن همچنین درباره حضورش در آخرین سریال مشترکش با مرحوم عبدلی، اظهار کرد: متاسفانه هنوز نوبت سکانس‌هایی که من در آن‌ها برای مجموعه «آسوده باش» قرار بود مقابل دوربین بروم نرسیده بود که این خبر دردناک به من رسید اما گویا شهرام عزیز اکثر سکانس‌هایش را در این مجموعه تلویزیونی بازی کرده بود.

او درباره تاثیر درگذشت شهرام عبدلی بر جامعه بازیگری ایران توضیح داد: واقعا نمی‌‎دانم چطور باید درباره این موضوع صحبت کنم. امیدوارم پروردگار بزرگ به خانواده‌ و به ویژه دو فرزند دوست‌داشتنی‌اش صبر بدهد. من هنوز با پیام علوی ارجمند که برنامه ریز ما محسوب می‌شود، صحبت نکردم که بدانم چه مراسمی برای بزرگداشت شهرام عزیز گرفته شده اما از صمیم قلب به جامعه هنر و مردم ایران تسلیت می‌گویم.

فلاحی‌پور: شهرام انسانی درست و باسواد بود

نام پرویز فلاحی‌پور، دیگر بازیگر کهنه‌کار سینما و تلویزیون ایران که زاده ۱۳۳۶ در تهران است نیز در کست بازیگران مجموعه تلویزیونی «آسوده باش» کنار اسم زنده‌نام شهرام عبدلی قرار گرفته بود. فلاحی‌پور، بازیگری که با هنرنمایی در مجموعه خاطره‌انگیز «شب دهم» بین مخاطبان سیمای ایران به چهره‌ای شناخته شده بدل شد، در چند فیلم و سریال با مرحوم عبدلی هم‌بازی بود.

بازیگر نقش «نصرت» در سریال پرمخاطب «شهرزاد» نیز با بیان این‌که از شنیدن خبر درگذشت زنده‌نام شهرام عبدلی شوکه شده، گفت: شهرام انسانی آرام و خونگرم بود و یکی از ویژگی‌های برجسته شخصیت‌اش احترام ویژه‌ای بود که برای بزرگترها قائل می‌شد. شهرام همیشه کارش را به خوبی و درستی انجام می‌داد و با اخلاق بسیار خوبی که داشت، اغلب همه را جذب خود می‌کرد.

فلاحی‌پور ادامه داد: شهرام در خیلی از کارهای نیک پیش‌قدم می‌شد و اکثر بازیگران و همکارانی که با او کار کردند این را می‌دانند. باید او را انسانی درست توصیف کرد و با وجود این‌که سال‌ها از من جوانتر بودم اما از دوستان صمیمی من محسوب می‌شد. هیچوقت شما متوجه فاصه سنی نمی‌‎شدید.

بازیگر نقش «یاور» در مجموعه تلویزیونی «شب دهم» درباره کارهای مشترکش با زنده‌نام عبدلی نیز توضیح داد: ما قبلا چند کار با هم انجام داده بودیم. این اواخر نیز سریال «آسوده باش» در مشهد جلوی دوربین رفت که یکی از کارهای مشترک ما محسوب می‌شد.

فلاحی پور در پاسخ به این پرسش که آیا خاطره‌ای قابل ذکر از کار کنار مرحوم شهرام عبدلی دارید؟ تاکید کرد: بله بدون شک خاطرات متعددی با هم داریم اما آن چیزی که بیشتر در ذهنم مانده مربوط به مجموعه تلویزیونی « آخرین دعوت» به کارگردانی حسین سهیلی‌زاده است که من و شهرام در آن کار با بازیگران برجسته‌ای مانند فرامرز قریبیان، سیاوش طهمورث و حامد بهداد را تجربه کردیم. خب من در آن سریال نقشم را برگزیده بودم و قرار بود یک بازیگر هم نقش معاون من را در آن مجموعه بازی کند. بازیگر مقابل من در آن کار انتخاب شده بود اما روز اولی که برای فیلمبرداری به لوکیشن رفته بودیم، دیدم شهرام آمده آنجا و متاقضی نقش معاون است! رفتم جلو و بعد از خوش و بش به شهرام گفتم:«اصلا توقع نداشتم تورا اینجا ببینم!» اما نتوانستم بگویم که نقش را قرار است هنرپیشه دیگری بازی کند. به هر ترتیب آن نقش به شهرام رسید و این اتفاق باعث شد من او را بیشتر بشناسم. شهرام انسان با سواد و با مطالعه‌ای بود و اطلاعات بسیار خوبی داشت. رفاقت ما آنجا محکم‌تر شد و یادم هست که روزی هنگام فیلمبرداری «آخرین دعوت» گفت اوقاتی که من نیستم خیلی به او سخت می‌گذرد.

گودرزی: سریال «آسوده باش» یادگاری عبدلی باقی می‌ماند

فاطمه گودرزی بازیگر نام آشنای سینمای ایران، از اواخر دهه ۱۳۶۰ نام خود را در جامعه هنری ایران مطرح کرد. او سال ۱۳۷۳ با فیلم «می‌خواهم زنده بمانم» به کارگردانی زنده‌نام ایرج قادری به شهرت و محبوبیت خاصی در سینمای ایران  دست یافت. گودرزی نیز از دیگر بازیگرانی است که در آخرین مجموعه تلویزیونی شهرام عبدلی با این بازیگر فقید هم‌بازی بود. این بازیگر برجسته سینما و تلویزیون ایران در صفحه شخصی اینستاگرام خود، پیش از درگذشت شهرام عبدلی به بستری شدن او واکنش نشان داده بود.

فاطمه گودرزی درباره مرگ نابهنگام شادروان شهرام عبدلی می‌گوید: باید به جامعه هنری به مردم ایران و به خانواده و بازماندگان شهرام عبدلی عزیز تسلیت بگوییم. شهرام مردی بود که به معنای واقعی کلمه شریف زندگی کرد و برای خانواده‌اش زحمات بسیاری کشید.

برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن چهاردهمین جشنواره فیلم فجر درباره خاطراتش از مرحوم عبدلی توضیح داد: در همین آخرین سریالی که با او هم‌بازی بودم (مجموعه تلویزیونی آسوده باش)، خاطرم هست که شهرام عبدلی روز دوم فیلمبرداری به مشهد آمد و آن روز، وقت استراحت هردوی ما و چند نفر دیگر از همکاران همزمان شده بود. به همین دلیل برای قدم زدن با هم  از محل فیلمبرداری خارج شدیم. آن روز از هر دری سخن گفتیم،  غافل از اینکه روزگار چه اتفاقاتی را رقم خواهد زد.

او درباره حضور شهرام عبدلی و بازی نیمه‌کاره‌اش در سریال «آسوده باش» نیز اظهار کرد: گمان می‌کنم بیشتر سکانس‌‎هایی که قرار بود مرحوم عبدلی در آن‌ها مقابل دوربین برود، ضبط شده و قرار نیست کسی جایگزین او در این مجموعه شود. سریال «آسوده باش» تا همیشه به عنوان یادگاری شهرام عبدلی باقی می‌‎ماند.

هژیر آزاد: شهرام بی‌آلایش‌ترین «سهراب» بود!

کاظم هژیرآزاد، بازیگر کهنه‌کار تئاتر، سینما و تلویزیون ایران، زاده ۱۳۲۹ در تهران است. او از ۱۳۵۰ در تلویزیون ایران فعالیت هنری خود را آغاز کرد اما پس از انقلاب، با مجموعه تلویزیونی «سایه همسایه» به سال ۱۳۶۴ نام خود را در جمع هنرپیشگان آن روزگار ایران مطرح ساخت. هژیرآزاد هم‌اکنون عضوهیئت مدیره انجمن بازیگران خانه تئاتر و همچنین عضو هیئت مدیر ه خانه تئاتر ایران است. او که با گذشت یک سال از درگذشت فرزندش، آرمان هژیرآزاد (به دلیل ابتلا به بیماری کرونا) همچنان در ماتم از دست دادن عزیز از دست‌رفته‌اش است، درگذشت شهرام عبدلی را ضربتی بر پیکر سینما و تلویزیون ایران می‌داند.

کاظم هژیرآزاد با تاکید بر اینکه او نیز از شنیدن خبر درگذشت ناگهانی زنده‌نام شهرام عبدلی شوکه شده، گفت: از آنجا که شهرام شاگرد خانم مهین اسکوئی بود و من نیز از شاگردان مصطفی اسکوئ محسوب می‌شوم، از نظر تکنیک و فن بازیگری شباهت‌هایی به هم داشتیم. برای همین همواره شهرام را دوست داشتم. می‌دانید، انسان‌های پیر با خاطرات خود از جمع ما می‌روند اما جوانترها با رویاها و آرزوهایشان! شهرام هم رفت با تمام خاطراتی که می‌توانست برای ما بسازد، با تمام لحظاتی که می‌شد کنار هم باشیم، با تمام کارهایی که می‌توانستیم کنار هم انجام دهیم.

هژیرآزاد در پاسخ به این پرسش که آیا خاطره‌ای از زنده‌نام شهرام عبدلی دارید؟ توضیح داد: ۱۰ سال پیش بود که در نمایش «رستم و سهراب» به کارگردانی رسول نجفیان که به شیوه شمایل گردانی اجرا می‌شد با شهرام هم‌بازی شدم. من نقش رستم را بازی می‌کردم و شهرام نیز در نقش سهراب حاضر می‌شد. شیوه شمایل گردانی رسول نجفیان هم خیلی خاص بود. برای نمونه من باید رخش را که با مقوا ساخته شده بود همراه خودم در صحنه به این طرف و آنطرف می‌بردم. قرار بود ما بخش نبرد رستم و سهراب را بازی کنیم و برای این کار نیاز به تمرین زیادی داشتیم. به همین دلیل ساعت‌ها با شهرام تمرین کشتی می‌کردیم. او جوان‌تر از من بود اما حس می‌کنم او بی‌آلایش‌‎ترین و مظلوم ترین «سهراب» تاریخ است!

این بازیگر کهنه‌کار ایران درباره اوضاع خانواده عبدلی پس از درگذشت نابهنگامش نیز گفت: متاسفانه مقوله هنر در ایران جایگاه شایسته خود را ندارد و توجهی به آن نمی‌شود وگرنه بودجه آن تا این حد نازل نبود. با این بودجه نمی‌توان به معیشت هنرمندان و خانواده‌های آن‌ها کمک کرد.

کاویانی: هنرمندان را هنگام زندگی دریابید!

مریم کاویانی، دیگر بازیگر نام‌‎آشنای سینما و تلویزیون ایران که متولد ۱۳۴۹ در اهواز است، در چند فیلم و سریال، کار کنار مرحوم شهرام عبدلی را تجربه کرد. کاویانی که دانش‌آموخته رشته پرستاری است و اصولاً در این حرفه فعالیت می‌کرد، به گونه‌ای اتفاقی وارد دنیای پرده نقره‌‌ای و جعبه جادویی شد. کاویانی اما برخلاف دیگر هنرپیشگانی که هم‌بازی شهرام عبدلی بودند، از اینکه به هنرمدان هنگام حیات‌شان توجهی نمی‌شود اظهار دلخوری کرد.

مریم کاویانی درباره درگذشت زنده‌نام شهرام عبدلی اظهار کرد: متاسفانه نمی‌دانم چرا تا زمانی که هنرمندان زنده هستند، کسی سراغی از آن‌ها نمی‌‍‌گیرد اما به محض این‌که یک هنرمند فوت می‌کند همه یاد او می‌‎افتند!

کاویانی تصریح کرد: به یقین جامعه هنری تا زمانی که زنده و سلامت است نیاز به توجه و حمایت دارد. الان از چند رسانه دیگر نیز با من تماس گرفتند. نمی‌دانم این رفتار چرا در جامعه ما نهادینه شده؟ چرا فقط وقتی بازیگران به مصیبتی دچار می‌شوند باید یاد آن‌ها بیفتیم؟

بازیگر نقش «مرضیه کریمی» در سریال تلویزیونی «فاصله‌ها» (که در این مجموعه نیز با زنده‌نام شهرام عبدلی هم‌بازی بود) در پایان صحبت‌هایش تاکید کرد: لطفاً فقط از قول من همین‌ها را بنویسید! ما باید بیاموزیم تا زمانی که هنرمندان زنده‌اند به آن‌ها توجه کنیم.

شهریاری: کسی نمی‌تواند خاطرات شهرام را تکرار کند

مجید شهریاری متولد نهم شهریور ۱۳۳۹ دانش‌آموخته ادبیات فارسی است. او فعالیت هنری خود را پیش از انقلاب آغاز کرد اما سال ۱۳۶۸ بود که نام خود را در تلویزیون ایران مطرح کرد. او نیز در مجموعه تلویزیونی «آسوده باش» هم بازی شهرام عبدلی، بازیگر فقید کشورمان بود. شهریاری نیز با ذکر یادواره‌هایی از شهرام عبدلی، تاکید کرد کسی نمی‌‎تواند جای او را بگیرد و خاطرات شهرام عبدلی را تکرار کند.

مجید شهریاری درگذشت شهرام عبدلی را شوک بزرگی عنوان کرد و افزود: اصلا نمی‌دانم چه بگویم و چگونه درباره این اتفاق صحبت کنم. حال مساعدی ندارم.

او درباره همکاری‌اش با عبدلی در سریال «آسوده باش» نیز توضیح داد: متاسفانه سکانس‌های من نیز در این سریال آغاز نشده اما این مجموعه نیز همواره ما را یاد زنده‌نام شهرام عبدلی می‌اندازد.

شهریاری همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا خاطره قابل ذکری از مرحوم شهرام عبدلی دارید؟ توضیح داد: نمی‌دانم به چه خاطره‌ای اشاره کنم. واقعاً تمام لحظاتی که کنار این مرد بودیم خاطره است اما از لحظات خاطره‌انگیزی که با شهرام عبدلی داشتم می‌توانم به حضورمان در برنامه تلویزیونی «شوتبال» که از شبکه نسیم روی آنتن سیما می‌رفت اشاره کنم. در یکی از این برنامه‌ها که اجرایش هم بر عهده حامد آهنگی بود به اتفاق شهرام عبدلی نازنین حضور داشتم. در آن برنامه آرش نوروزی و داریوش سلیمی نیز ما را همراهی می‌کردند.

شهریاری با تسلیت این ضایعه به جامعه هنری ایران در پایان افزود: من با شهرام چند کار مشترک داشتم که یکی از آن‌ها مجموعه تلویزیونی«غیرقابل قبول» بود که هیچوقت آن را فراموش نخواهم کرد. امیدوارم یاد و خاطره شهرام عبدلی تا همیشه زنده بماند.

یاسر سماوات