سمیه خاتون _ سینمای ایران پس از پشت‌سرگذاشتن یک سال عجیب‌وغریب، در انتظار اکران نوروزی و رونق احتمالی فروش فیلم در این ایام است. در سال ۱۴۰۱ هفت فیلمی که توانستند به نسبت فروش خوبی را تجربه کنند، عبارتند از ؛ فیلم بخارست به کارگردانی مسعوداطیابی در ۴ ماه اکران حدود ۴۰ میلیارد، فیلم ملاقات خصوصی به کارگردانی امید شمس در ۳ماه اکران حدود ۱۵ میلیارد، فیلم چپ راست به کارگردانی حامد محمدی در ۲ ماه اکران حدود ۱۰ میلیارد، و فیلم خط استوا که در ۱ ماه اکران روی پرده ۱ میلیارد و ۷۰۰ میلیون فروش داشته است. در سینمای کودک و نوجوان است هم لوپتو در ۵ ماه اکران حدود ۱۷ میلیارد، جزیره فضایی در ۳ ماه اکران ۳ میلیارد و ۸۰۰میلیون و همچنین پسر دلفینی در ۶ ماه اکران ۲۲ میلیارد و۸۵۰ میلیون فروش داشته است. اگرچه فروش اغلب این فیلم‌ها برای تهیه‌کنندگان آن‌ها راضی‌کننده نبوده است، اما با توجه به روند صعودی مراجعه مخاطبان به سینما که از اولین ماه زمستان امسال آغاز شد، رونق گرفتن گیشه آن هم در ماه‌های راکد سینمایی حس شد. حال باید منتظر ماند و دید که فیلم‌های اکران نوروز ۱۴۰۲ تا چه اندازه در تکمیل این مأموریت موفق عمل خواهند کرد. خبرنگار صبا درباره اتفاقات اخیر یک سال گذشته در سینما،  با محمد تقی فهیم منتقدسینما هم کلام شد که درادامه می خوانید.

عملکرد سینما درسالی که گذشت چگونه بود؟

سینمای ایران در سال گذشته یک زلزله ده ریشتری را تجربه کرد. و خوشبختانه همین که توانست سلامت خود را پس از این بحران حفظ کند، خودش باعث تعجب و خوشحالی است. باید قبول کرد که سینما به خصوص در ویترین سال سینمایی خود جشنواره فجر، سیبل حملات دشمن چه از داخل و چه از خارج بود و به وضعیتی دچار شد که انتظار نمی‌رفت قابل مدیریت کردن باشد. خود من با حدود سی الی چهل سال سابقه حضور در سینما و جشنواره فجر تا به حال سینمایی ایران را تا این اندازه گیر افتاده در کوران حوادث بیش از پیش ندیده بودم، به همین دلیل اگر بخواهم نمره‌ای به عملکرد سینمای ایران در سالی که گذشت بدهم، کمی از مواضع کمال‌گرایانه خود فاصله می‌گیرم. چون اگر بخواهم بدون در نظر گرفتن شرایط این نمره را بدهیم قطعا نمره قبولی نخواهد داشت. اما با در نظر گرفتن کارشکنی دشمنان داخلی و خارجی، چه در قالب کارشکنی‌های داخلی و حملات هدفمند شده سایبری که بر سینما گذشت، هم اینکه این سینما توانست از این مرحله بحرانی عبور کرده و جایگاه خود را حفظ کند خودش یک موفقیت است. البته این را هم باید در نظر داشته باشیم با اینکه ناآرامی های سیاسی اخیر، بیشترین ضربه اش را به سینمای ایران وارد کرد، اما تجربه ثابت کرده است که بحران همیشه ایجاد فرصت می کند، بحران سینمایی امسال هم باعث شد که فضا و فرصت برای عده‌ای علاقه‌مند که تا بحال مجال حضور در سینما را نداشتند باز شود. خوشبختانه کار های قابل قبولی از کارگردان اولی های سینمایی ایران در جشنواره فجر شاهد بودیم. از نظر من باید به این گروه سینمایی تازه شکل گرفته که فارغ از مسائل سیاسی به دنبال خلق اثر هستند، فرصت داد وگرنه اگر بخواهیم بحث مقایسه آن‌ها با آثار ۴۰ سال سینمای ایران پیش بکشیم، قطعا جای نقد و بررسی خواهد داشت. باید در این شرایط به دنبال خبرهای خوب بود، خبر خوب این است که سینمای ایران از یک زلزله ده ریشتری عبورکرده است و با قوایی از نیروی تازه کار به راه خودش ادامه می‌دهد.

با توجه به اینکه معتقد هستید، سینما بعد از عبور از یک بحران جدی در یک مسیر جدید با نیروهای تازه کار و با استعداد که تا بحال فرصت حضور نداشتند، کار خود را پیش ‌می‌برد، آیا این تغییر رویکرد در نگاه سینماگران و مسئولین تصمیم گیرنده نیز اتفاق افتاده است و یا همچنان با همان رویکرد سابق به کار خود ادامه می دهند؟

حتما تغییراتی لحاظ شده است که از همه مهم‌تر این است که ما پس از این دیگر شاهد فیلم توقیفی نخواهیم بود، همچنان که تمام فیلم‌هایی هم که توقیف شده‌اند در روند بررسی رد‌ توقیف و اکران قرار خواهند گرفت، فیلم هایی مثل «قاتل و وحشی» حمید نعمت الله وهمین طور «برادران لیلا» و… کارهایشان در حال انجام است و به امید خدا پس از این دیگر شاهد این نیستیم که فیلمی پس از اخذ پروانه در شورای پروانه ساخت و ساخته شدن با توقیف و ممنوعیت در پخش مواجه شود.

پس احتمالا در سایه همین تصمیم‌گیری است که محمد‌حسین مهدویان برای گرفتن پروانه ساخت فیلم خود با شورای نظارت فیلم به مشکل برخورده است؟

بله، به همین خاطر است.چرا که اگر قرار است فیلمی ساخته و سپس توقیف شود، چه بهتر اینکه از همان ابتدا یا نظارت دقیق‌تر، از ساخت چنین آثاری جلوگیری کنیم. مهدویان چند سال است به ساخت به فیلم هایی علیه مردم گرایش پیدا کرده است و سینمایش تبدیل به تابلویی شده است که مردم را سیبل نقد خود قرار داده است. در این حوزه، شورای سیاستگذاری برای حفظ حقوق مردم وارد عمل شده و از ساخته شدن فیلم هایی با این مضمون جلوگیری می‌کند.

قبول دارید اگر فیلم برداران لیلا در سال ۱۴۰۱ اکران می‌شد، می توانست فروش بهتری را تجربه کند و همچنین کمی از عمق فاصله و شکافی را که بین هنر سینما و مردم افتاده بکاهد؟

بله، حتما همین طور بود. اما متاسفانه اتفاقاتی پشت سرهم افتاد و دست به دست هم داد که این فیلم فرصت اکران در سال ۱۴۰۱ را از دست داد، هر چند برای فیلم خوب زمان اکران خیلی تاثیرگذار نیست و احتمالا این فیلم درسال آینده اکران خواهد شد و چنان که رضایت مردم را جلب کند فروش خوبی خواهد داشت.