کلاف سردرگم  صنعت فیلم درکشور، در عین بلاتکلیفی، در همهمه‌ای عجیب کارش را ادامه می‌دهد، این قطار بی قرار و پرسرعت کماکان گاهی روی ریل گذاری‌ها و گاه خارج از ایستگاه، تکاپو کنان بدون ایست، می‌تازد. سینمایی که  گاهی جسوراست، گاهی پر از حس نوستالوژیک، گاهی خفته در سکوتی نو گرا به گذشته و تاریخ و تمدن فرهنگ ایران ارجاع می‌دهد. در این روزها که حال و هوای شهر پر شده از تحولات، تأملات و تحملات هراس انگیز، برای هنرمندان فیلمساز هر لحظه زندگی در ایران پر از چالش‌های ناگفته ایست که  مستعد به خلق مفهوم و تجربه هستند. در این شماره خبرنگار صبا به سراغ مانا پاک سرشت؛ فیلمساز کوتاه ایرانی رفته و درباره ساخت فیلم کوتاه و چشم انداز افق این مسیر با او به  گفتگو نشسته است، پاک سرشت در این گفتگو تجربیات خود را از فیلمسازی برای علاقه‌مندان در این حوزه، به اشتراک گذاشت که در ادامه می‌خوانید.

مانا پاک‌سرشت متولد ۱۳۷۰ دانش آموخته رشته مهندسی معماری است که تا به حال با ساخت چندین اثر کوتاه و شرکت در جشنواره‌های متعدد بین‌المللی موفق به کسب جایزه شده است. از جمله آثار مهم این کارگردان زن ایرانی؛ کارگردانی و نویسندگی فیلم کوتاه «نگران نباش» است؛ این فیلم کوتاه داستان دختر نوجوانی را روایت می‌کرد که در روز تولدش به دلیل کرونا تنها در خانه قرنطینه است و مادر پرستارش از بیمارستان از طریق پخش زنده تلویزیونی او را سورپرایز می‌کند. فیلم کوتاه «نگران نباش» به جشنواره بین‌المللی فیلم «کرونا» آلمان راه پیدا کرد. از دیگر آثار مانا پاک‌سرشت، در زمینه نویسندگی و کارگردانی می‌توان به فیلم‌های کوتاه «وارث» و «چشم‌ها» اشاره کرد. فیلم کوتاه «وارث» با موضوع مدافعان سلامت در معاونت فضای مجازی صدا و سیمای مرکز گیلان تولید شده است. «وارث» در اولین جشنواره کروناویروس دهلی هندوستان برگزیده و مورد تقدیر قرار گرفت. این فیلم پیش از این در جشنواره‌های بین‌المللی کالیفرنیا، آمریکا، استرالیا، ژاپن، ایتالیا و اولین دوره جشنواره فیلم کرونا در ایران حضور یافت و برگزیده شد.

بدون مقدمه در چه حالی هستید؟

منتظر واریز اولین قسط هستم تا فیلم کوتاه تورین را کلید بزنم.

پس فیلم جدیدی در دست تولید دارید؟

بله، فیلم کوتاهی با نام تورین با موضوع کودک و نوجوان که در مرحله پیش تولید است.

تورین به نظر یک اسم غیر ایرانی است؟

بله نام منطقه‌ای در ایتالیا است که به تورین مشهور است. البته نام‌گذاری این عنوان برای اثر آخرم بیشتر به منظور وصف و تصویر یک مکان به صورت نمادین است که در غالب آن موضوعات خود را مطرح کنم.

از همکاری با انجمن سینما جوان بگویید؟

سال گذشته، اولین سالی بود که با همکاری و حمایت انجمن سینمای جوان فیلم ساختم، خوشبختانه تجربه موفقیت آمیز این همکاری منجر به حضور  فیلم کوتاه «وقفه» در جشنواره بین‌المللی کوتاه تهران شد.  امسال هم به همان شیوه سابق با ثبت فیلمنامه و شرکت در جلسه پیچینگ، انجمن موفق به قانع کردن مسئولین انجمن برای حمایت از اثر شدم. و با قبول کمک هزینه حمایتی از طرف انجمن کارهای پیش تولید فیلم خود را شروع کردم. این دومین تجربه همکاری بنده با انجمن حساب می‌شود، اما از نظر کاری «تورین» هفتمین اثر تولیدی من در ساخت فیلم کوتاه است.

با توجه به اینکه ساخت یک اثر کوتاه حرفه‌ای، پرهزینه است، آیا حمایت مالی انجمن جوابگوی ساخت اثر هست یا خیر؟ 

ضمن تشکر از کمک‌های بدون  چشم‌داشت انجمن سینمای جوان، باید بگویم خیر، اما به طور کلی از همان ابتدا این مسئله فرا روی کارگردان روشن است که هزینه پرداختی و‌ حمایتی بالغ بر ۷۰ تا ۸۰ میلیون است. و کارگردان با آمادگی لازم از هزینه‌های دیگری که پروژه در مسیر ساخته شدن دارد، کارش را شروع می کند. در واقع انجمن مشارکت در تولید می‌کند و مسلما کارگردان باید در ادامه آمادگی پرداخت هزینه‌های جانبی دیگر را داشته باشد. اینکه ساخت فیلم کوتاه برای کارگردان هیچ بازگشت مادی به جز کسب جوایز جشنواره‌ای که خود آن هم یک احتمال است، برای همه دوستان هنرمند در این حوزه مسلم است، اما هزینه‌های دیگری چون، هزینه پخش و ارسال اثر به جشنواره‌های متعدد بین‌المللی هم هست که پس از ساخت اثر، ناگزیر به پرداخت و پیگیری آن هستیم.

مخاطب فیلم کوتاه از چه طریقی می‌تواند آثار هنرمندان این حوزه را دنبال کند؟

در حال حاضر به طور مثال، فیلم «چشم‌ها» و «لاجوردی» از آثار فیلم کوتاهی که ساخته‌ام در تیوال اکران آنلاین دارد و همچنین پلتفرم هاشور نیز آثار کوتاه را در سایت به نمایش می‌گذارد که مخاطبان  با خرید اشتراک، می‌توانند آثار را دنبال کنند و همچنین انجمن سینمای جوان در حال مذاکره با چند پلتفرم پربازدید هستند که چنانچه موافقت کنند، احتمالا آثار فیلم کوتاه از این پلتفرم‌ها نیز به نمایش گذاشته می‌شوند.

«فیلم کوتاه مقدمه ای برای ساخت فیلم بلند است!» آیا شما به این جمله اعتقاد دارید؟

بله، البته می‌دانم در این حوزه دوستانی هستند که تنها علاقه‌مند به ساخت فیلم کوتاه هستند اما برای بنده اینطور نیست و امیدوارم به زودی بتوانم ساخت فیلم بلند را تجربه کنم.

با این حساب چشم اندازتان به فیلم‌هایی که در حال تولید و‌ پخش در ایران هستند، چیست؟

قطعا نظرم مثبت است، صنعت فیلم را در ایران در حال رشد می‌دانم. از نظر من یکی از دلایل مهم این امر آگاهی و دانش عموم مردم در فیلم دیدن است،  مردم بسیار دقیق و موشکافانه آثار را دنبال می کنند و حتی متوجه شدم که در این حوزه وارد نقد و تحلیل هم می‌شوند. از نظر من این آگاهی عمومی در مردم فیلمساز را مجبور می‌کند، که فیلم‌ خوب و ساختارمند بسازد. مردم فیلم‌هایی که با سوژه‌های کهنه ساخته می‌شوند را پس می‌زنند. و فیلمسازی که مخاطب ندارد فیلم نسازد بهتر است.

بها دادن به ذائقه مخاطب تا چه اندازه محترم است! این را به این دلیل می‌پرسم که  فیلمسازانی که صرفا ذائقه مخاطب را نشانه می‌گیرند، نتیجه‌اش می‌شود ساخت آثاری چون فیلم سینمایی «فسیل» که اتفاقا بسیار پرفروش است، اما در عمل تکرار این دست سبک پردازی‌ها ممکن است سلیقه تماشاگر ایرانی را با آثار خالی از تفکر، تنزل دهد؟

از نظر من سلیقه مخاطب ایرانی فیلم «فسیل» نیست، در کنار پرفروش شدن این فیلم، ممکن است فیلمی مانند «جنگ جهانی سوم» هومن سیدی که از نظر من حیرت‌انگیز بود و یا همان طور که سابقا شاهد بودیم قهرمان اثر فرهادی هم پرفروش باشد، هر چند که ممکن است خود من نیز برای سرگرمی و وقت گذراندن دوست داشته باشم فیلم‌هایی مانند فسیل و… را ببینم. همه انسان ها نیاز دارند ساعتی خارج از تفکر به مسائل ساده بخندند.

سمیه خاتون