در تمام این سال‌ها که ویژه‌برنامه‌های سحر ماه رمضان‌ با حال و هوای عرفانی روی آنتن می‌روند، برخی از شبکه‌ها که به تبع ماموریتشان به فکر طیف گسترده مخاطبانشان بوده‌اند. برنامه «سر سفره خدا» نمونه یکی از این برنامه‌هاست که در ماه رمضان از شبکه کودک به روی آنتن رفته‌است. برنامه سحرگاهی مخصوص بچه‌ها که به‌دلیل ساختار تازه‌ای که دارد، یکی از برنامه‌های پربیننده وقت سحرگاهی سیما شده‌است. هر چند «سر سفره خدا» با وقفه‌ای چند ساله با فصل پنجم خود به روی آنتن کودک برگشته‌است اما فضای شاد و متفاوت این برنامه با دیگر برنامه‌ها توانسته بچه‌ها و خانواده‌‌هایشان را در لحظات سحر پای خود بنشاند و توجهشان را جلب کند. حمیدرضا عطارد تهیه کنندگی این برنامه را برعهده دارد، شهرام شکیبا مجری و حامد مدرس، احسان مهدی و امیر سهیلی به عنوان بازیگر در این برنامه حضور دارند. این برنامه هر سحرگاه از ساعت ۳ بامداد تا ۴ و ۳۰ دقیقه یعنی قبل و بعد از اذان صبح به مخاطبان شبکه کودک ارائه می شود. خبرنگار صبا با عوامل این برنامه به گفت و گو نشسته است که در ادامه می‌خوانید.

 حمیدرضا عطارد: سفره سحرگاهی کودکانه

حمیدرضا عطارد تهیه کننده برنامه «سر سفره خدا» شبکه کودک سیما درباره این برنامه گفت: امسال پنجمین ماه رمضانی است که کودکان و نوجوانان ویژه برنامه سحرگاهی مخصوص به خودشان را دارند. از سال ۱۳۹۸ که «سر سفره خدا» در تولیدات تلویزیونی صداوسیما بهترین برنامه کودک و نوجوان شد ما رفتیم و محرم سال گذشته با ویژه‌برنامه اربعین روی آنتن برگشتیم.

وی اهداف متعددی برای این برنامه برشمرد و گفت: ایجاد نشاط و شادمانی برای ساختن خاطره‌های خوب از ماه مبارک رمضان در ذهن کودکان یکی از اهداف این برنامه است در کنار این، برای ما آموزش مسائل اجتماعی و فرهنگی، تعریف دین و رعایت اصول اخلاقی نیز اهمیت داشته است.

عطارد با بیان اینکه امسال در لحظات تحویل سال نو هم برای مخاطبان کودک ویژه‌برنامه داشتیم و بسیار هم مورد توجه بچه‌ها قرار گرفت ادامه داد: ابتدا قرار بود برنامه از نیمه شعبان با جشن میلاد امام زمان(عج) آغاز شود و تا پایان ماه رمضان ادامه داشته باشد اما به دلیل مشکلات تولیدی کار به آخرهای سال رسید و برای اولین بار شبکه کودک برنامه تحویل سال را با بیش از بیست مهمان برای مخاطبان کودک متناسب با سن و سال خودشان طراحی کرد و روی آنتن برد.

این تهیه کننده با اشاره به لوکیشن برنامه گفت: لوکیشن این برنامه هم به گونه‌ای طراحی شده که یک خانه در کنار مسجد محله است و همه اتفاقات از حضور مهمان‌ها گرفته تا اجرای نمایش در این خانه رخ می‌دهد.

عطارد مهمترین ویژگی این فصل از «سر سفره خدا» را تجربه جدید در ارائه محتوای برنامه دانست و گفت: برنامه امسال با محوریت سوره مبارکه نور تولید و پخش شده‌است و تمام آیتم‌ها و بخش‌های این برنامه با همین محوریت ساخته شده‌اند.

وی افزود: ما همیشه همراه با اتاق فکر و گروه نویسندگان برنامه فرم برنامه‌های‌مان را بر اساس یک بستر محتوایی می‌چینیم. اما امسال با همراهی دکتر‌هانی چیت‌چیان و همکاران‌شان در مدرسه علوم قرآنی یک تجربه خیلی جدی را در نظر گرفتیم و سوره نور را انتخاب کردیم و تمام بخش‌های برنامه را بر اساس همین سوره طراحی کردیم.

به گفته این برنامه‌ساز با علم به اینکه مخاطبان زیادی پای این برنامه می‌نشینند به‌دنبال محتوای مناسب برای رشد بچه‌ها بودیم. مهم‌ترین اتفاقی که امسال افتاد این بود که آیتم‌های برنامه مانند رادیو محله، با من بودین، نماآهنگ و نمایش‌ها بر اساس یک نظام و نگاهی شکل گرفت که از دل آن بتوانیم مفاهیمی که می‌خواهیم به بچه‌ها بگوییم را استخراج کنیم که در نهایت بر اساس سوره نور همه سوژه‌ها انتخاب شدند.

عطارد از دستیابی به اهداف برنامه اظهار رضایت کرد و گفت: خوشبختانه نه تنها توانستیم نظر کودکان و نوجوانان را جلب کنیم، بلکه بسیاری از بزرگ ترها هم مخاطب برنامه ما شده اند. سوای پیامک‌های زیادی که از خانواده‌ها می‌گیریم که می‌گویند همراه فرزندانشان این برنامه را می‌بینند ما با سامانه شاد که سامانه تخصصی بچه‌هاست مهمترین بازخوردها را دریافت می‌کنیم. مخاطبان ما در سامانه شاد مخاطبان خالص کودک و نوجوان هستند که ما را همراهی می‌کنند. از نظرسنجی‌هایی که می‌گذاریم تا مشارکت دادن بچه‌ها در تولید برخی از آیتم‌ها تجربه جدیدی از همراهی مستقیم با مخاطب کودک به ما داده‌است.به طور مثال در یکی از برنامه‌ها برای پایان یکی از ایتم‌ها از بچه‌ها نظر خواستیم. یعنی قرار بود احسان کار اشتباهی انجام دهد. نمایش را یک جایی متوقف و با نظرات بچه‌ها کامل کردیم. از بچه‌ها پرسیدیم که اگر جای احسان بودید چه تصمیمی می‌گرفتید؟ و آن‌ها هم همان لحظه پیام دادند و بر اساس نگاه بچه‌ها آن آیتم نمایشی را بستیم.

این تهیه کننده کودک با تأکید بر اینکه بچه‌ها با خندیدن میانه خوبی دارند و پلان‌های نمایشی ما بر همین مسیر استوار است بیان کرد: «سر سفره خدا» در سحرهای ماه مبارک رمضان تلاش می‌کند روزه داران را بخنداند و شاد کند و ضمن فراهم آوردن لحظات مفرح و سرگرم‌کننده تنیده در فضای برنامه، نکات آموزشی را هم برای آنان بیان کند.

عطارد مزیت اصلی برنامه را از نگاه بچه‌ها بخش نمایشی آن، حضور بازیگران شناخته شده برنامه و بازی طنزآمیز آن‌ها دانست و اظهار داشت: همچون فصول قبل پلاتوهای مجری را به نمایش تبدیل کردیم. امسال اجرای برنامه را به شهرام شکیبا سپردیم که با بازیگران خوب هماهنگ می‌شود و اجرا و بازی را در هم آمیخته‌است. در کنار او حامد مدرس، با شخصیت خان عمو بین بچه‌ها پذیرفته شد و نقش دانای کل را برعهده گرفت.

وی افزود: ما دوست داشتیم چند شخصیت دیگر به برنامه اضافه کنیم ولی به دلیل محدودیت زمانی فقط به دو شخصیت احسان و فری (احسان مهدی و امیر سهیلی) که پای ثابت «سر سفره خدا» هستند بسنده کردیم که این دو به تنهایی با ظرفیت بالایی که دارند در پلاتوهای طنز و متفاوت بخش نمایشی برنامه را جذاب کردند. حضور امیر سهیلی، حامد مدرس و احسان مهدی در کنار شهرام شکیبا، باعث شد برنامه هم برای بچه‌ها و هم برای خانواده‌ها جذاب باشد.

دعوت از مهمانان در کنار بخش نمایشی که پایه کل ماجرا را شکل داده است از بخش‌‌هایی بود که امسال بیشتر به سمتی رفت که در آن افرادی حضور داشته باشند که یک ویژگی و اقدام قابل توجه در کارنامه کاریشان دارند. تهیه کننده «سر سفره خدا» در این باره گفت: مهمانان برنامه معمولا از میان افراد موفقی انتخاب شدند که می توانند انگیزه رشد و پیشرفت را در بچه‌ها بالا ببرند.

وی افزود: پیش از این مهمانان برنامه را از طیف‌های مختلف دعوت می‌کردیم اما امسال سعی ‌کردیم مهمانانی که به برنامه می‌آیند، متناسب با فضای برنامه و مخاطبانش باشند. یعنی مهمان‌ها کسانی باشند که یا خودشان بچه هستند و یا برای بچه‌ها کاری کرده‌اند و بچه‌ها دوست‌شان دارند و با آنها ارتباط برقرار می‌کنند. مهمانان امسال افرادی هستند که یک ویژگی و اقدام قابل توجه در کارنامه کاریشان دارند و امسال رویکردمان این بود کودکانی مهمان برنامه شوند که برای بچه‌ها جذاب باشند.

شهرام شکیبا: باید با بچه‌ها صادق و بی‌تکلف حرف زد‌

شهرام شکیبا، شاعر، بازیگر و نویسنده‌ای است که از سال‌ها قبل همراه گروه «سر سفره خدا» بوده‌است و در سری جدید سر سفره خدا اجرای برنامه را برعهده دارد. او که پیش از این نیز در کنار احسان مهدی ویژه‌برنامه‌های مناسبتی کودک را روی آنتن می‌برد در این برنامه نیز در کسوت نقش مجری و نویسنده درگیر کار کودک شده است. شکیبا مهمترین ویژگی برنامه‌‌ها دانست و گفت: مخاطب کودک برخلاف بزرگترها که مدام تجزیه‌وتحلیل‌های بسیاری می‌کنند کاملا شفاف و بی‌رودربایستی است و در چنین برنامه‌ای مجری باید صادق و بی تکلف باشد تا بچه‌ها حرف‌هایش را بپذیرند.

وی درباره علاقه‌‌مندی‌اش به کارکردن برای کودکان بیان کرد: کار برای کودک و نوجوان ظرافت‌هایی را می‌طلبد و برخلاف نگاه عده‌ای که فکر می‌کنند این کار ساده و حتی سطحی است باید بگویم که کار بسیار سخت و ظریفی است و اجرا در این برنامه برایم بسیار ارزشمند است.

شکیبا افزود: برنامه سازی برای نوجوانان که هر کاری را قبول نمی‌کنند بسیار سخت است و ابتدا باید با نوجوان دوست شد. برنامه‌‌ای‌ که بتواند با کودک و نوجوان رفیق شود و به دور از شعارزدگی و امر و نهی با او صحبت کند موفق خواهد شد.

امیر سهیلی: شاد کردن بچه‌‌ها در سحر را دوست دارم

امیر سهیلی را اگر با نقش‌های متفاوت و جذابش در کنار گروه عموپورنگ و همنشینی و همراهی چند ساله‌اش با احسان مهدی در ویژه برنامه «سر سفره خدا» به یاد بیاوریم حتما امسال او را در نقش دیگری هم به یاد می‌آوریم. او این شب‌ها با شخصیت «رامین فود» شکارچی در سریال «نون‌خ۴» هم ظاهر شده‌است.

سهیلی درباره کار با بچه‌ها و برای بچه‌ها گفت: همیشه از بازی برای بچه‌‌ها لذت برده‌ام و هیچوقت این کار را در سطح پایین حساب نکردم چون برخلاف نگاه بقیه این کار سخت و دشوار است و تجربه و مهارت می‌طلبد.

وی افزود: از سال اول که به عنوان مهمان به این برنامه دعوت شدم تا امروز که بازیگر این برنامه هستم از پشت صحنه این کار خیلی لذت می‌برم چون اولین چیزی که برایم اهیمت دارد گروه و کسانی است که با آنها قرار است کار کنم، عاملی که باعث دلگرمی‌ام برای حضور در این برنامه شده‌است.

سهیلی بازی در یک برنامه مناسبتی را ظریف و دقیق دانست و گفت: در برنامه‌‌هایی که مخاطب کودک است خانواده‌ها هم در آن سهیم هستند پس من و احسان باید به گونه‌ای رفتار کنیم که هم کودک بپذیرد و هم خانواده‌‌ها قبول کنند. پس من بازیگر که به نوعی سال‌ها در این فضا کار کرده‌ام، درس خوانده‌ام وقتی قرار است بازی کنم باید نقشی باشد که که به درد آنها هم بخورد.

بازیگر فری در این برنامه با بیان اینکه ایجاد فضای طنز در برنامه‌ای که مذهبی و مربوط به زمان‌های خاصی مثل افطار و سحر است، کار دشواری است گفت: بازی در این نقش‌ها مهارت پیچیده و عجیب و غریبی می‌خواهد که همه ما در حال دست و پنجه نرم کردن با آن هستیم. خصوصا که کار هم مذهبی باشد و ظرافت بیشتری را می‌طلبد به همین دلیل ما خیلی از نکات مهم و اخلاقی را در قالب نمایش به بچه‌ها می‌گوییم و تلاش می‌کنیم این نکات برایشان جذاب باشد.

سهیلی با اشاره به تأثیر این برنامه روی کودکان و ترغیبشان به روزه‌داری گفت: بچه‌ها با هیچ کسی تعارف ندارند و اگر چیزی را دوست نداشته باشند آن را نمی‌بینند. هرچند بازی در برنامه زنده بسیار سخت است و هوشیاری و مراقبت زیادی را می‌طلبد، اما جذابیت‌هایی دارد که نمی‌توان به سادگی از آن عبور کرد و نادیده گرفت. من از اولین روزی که به این برنامه آمدم دوست داشتم بچه‌ها را سر سفره سحری بخندانم و لحظات شادی برای آن‌ها بوجود بیاورم تا با علاقه روزه بگیرند.

شادمانی به وقت سحر

این روزها بچه‌ها هم برای روزه گرفتن و بیدار ماندن برنامه‌های مختص خودشان را دارند، «سر سفره خدا» برنامه سحرگاهی شبکه نهال است که به سفره‌های سحری حال و هوای کودکانه‌ای داده است. این برنامه در پنجمین فصل خود جایش را در دل و ذهن بچه‌ها باز کرده‌است و امسال نیز که برنامه از طریق سامانه شاد در دسترس بچه‌ها قرار گرفته‌ و بسیار مورد توجه بوده ‌است. بنا به آمار نظرسنجی برنامه‌های ماه رمضانی، برنامه «سر سفره خدا» که برای کودکان ۹ تا ۱۲ سال در نظر گرفته شده‌ است بسیار پر بیننده بوده و در صدر برنامه‌های سحرگاهی پر بیننده قرار گرفته ‌‌است و  نشان داد که بچه‌ها می‌توانند پاسخ برخی پرسش‌های‌شان را در این برنامه‌ها و از این شبکه‌ها دریافت کرده و نظرات‌شان را بدون واسطه و بی‌پرده بیان کنند. همین ارج ‌نهادن و توجه به کودکان‌ و نوجوانان باعث شده تا برنامه‌هایی که برای آنها ساخته می‌شوند، جزو برنامه‌های پربیننده تلویزیون محسوب شود. چون بچه‌ها دارای هویت هستند و نگاه‌ها را به سمت خود معطوف می‌کنند. یکی از ویژگی‌هایی که همیشه باید برای برنامه‌های حوزه کودک در نظر گرفت، ساده سازی مفاهیم و چیزهایی است که شاید در ظاهر و حالت اولیه برای بچه‌ها کمی ثقیل و پیچیده به نظر برسد. ویژگی‌ای که می‌شود گفت به خوبی در برنامه سحرگاهی شبکه نهال کودک رعایت شده است. از سختی‌های یک برنامه سحرگاهی که بینندگانش در آن ساعت از شبانه روز قرار است کودکان باشند انتخاب مهمان برنامه است. مهمان‌هایی که یا باید کودک باشند یا در این حوزه کار کرده باشند و بچه‌‌ها آن‌ها را بشناسند چیزی که تهیه‌کننده و عوامل برنامه در نظر داشتند این بود که فضای شاد و متفاوتی را برای بچه‌ها رقم بزنند. آیتم‌های نمایشی سهم مهم شادی و طنز برنامه را برعهده داشتند که ماحصل خلاقیت و مهارت امیر سهیلی و احسان مهدی زوج بازیگری هستند که نقش‌شان در این برنامه تثبیت شده‌است و در این کار نیز موفق بودند.

نیره رضایی مطلق