دومین دوره جشنواره بین‌المللی موسیقی نوای مهر به دبیری فرهاد مختاری و مشارکت استادان و هنرمندان توسط اداره‌کل امور هنری بنیاد شهید و امور ایثارگران برگزار می‌شود. این جشنواره که در طی ۲ مرحله برگزار خواهد شد در مرحله اول آثار هنرمندان را دریافت به صورت ضبط تصویری دریافت کرده و در مرحله دوم، پس از بررسی و ارزیابی آثار توسط هیئت داوران، از منتخبین برای شرکت در مرحله نهایی و اجرای صحنه‌ای در جشنواره دعوت به‌ عمل خواهند آمد. جشنواره موسیقی نوای مهر در ۲ بخش «مسابقه ایران» و «بخش بین‌الملل» (شامل آواز جمعی، موسیقی ملی، موسیقی جهانی و سبک آزاد) برگزار می‌شود. خبرنگار صبا درباره این رویداد هنری در عرصه موسیقی با محمودصالحی؛ سرپرست اداره ادبیات، شعر و موسیقی بنیادشهید و فرهاد مختاری، دبیر اجرایی دومین جشنواره بین المللی موسیقی به گفت و گو نشست که در ادامه می خوانید.

محمود صالحی: ایثار، جهاد، مقاومت و شهادت مضمون محوری جشنواره نوای مهر است
ابتدا درباره دلایل برگزاری این جشنواره از سوی بنیاد شهید صحبت کنید؟
اداره کل هنری بنیاد شهید و امور ایثارگران، بخشی از وظایف مهم و رسالت‌هایش برگزاری جشنواره‌های هنری است. اداره کل امور هنری دارای سه زیر مجموعه فعال هنری است، اداره سیمای شاهد، اداره هنرهای نمایشی و تجسمی، اداره شعر، ادبیات و موسیقی. هر کدام از این ادارات به صورت مستقل و جداگانه جشنواره های خود را برگزار می کنند. جشنواره موسیقی نوای مهر، نتیجه فعالیت همکاران اداره هنری شعر، ادبیات وموسیقی است.

به اهداف جشنواره موسیقی نوای مهر اشاره بفرمایید؟
این جشنواره قصد حمایت از تولید آثار فاخر در حوزه هنر موسیقی ایی را دارد که به بازشناسی محورهای جریان ساز در حوزه مقاومت می‌پردازد. همچنین توجه خاص و ویژه‌ای به ترانه و موسیقی به عنوان ثروت ملل مختلف بخصوص در کشور‌های دارد که در طول سالیان دراز همواره با مسئله استکبار و مقاومت در چالش بوده‌اند. این جشنواره با ایجاد انگیزه و مسیر برای نسل نو، موضوعات ایثار، جهاد، مقاومت و شهادت را مضمون محوری خود در پذیرش آثار قرار داده است ازجمله محورهای مهم دیگر این جشنواره، گسترش گفتمان فرهنگی است که درپرتو آن به فعالیت های مشترک و همسو گرایانه ای برسیم که با سایر کشورهای حوزه مقاومت به زمینه های مشترک فکری و فرهنگی برسیم. و همچنین ایجاد بستر و فضای مناسب برای تعامل و همکاری هنرمندان اصیل موسیقی ازکشورهایی که به دنبال بسط دادن محور مقاومت بوده و تعمیق و ترویج هنر ارزشمند موسیقی از اهداف مهم شان است. همان طور که مستحضرید موضوع مقاومت، ایثار، شهادت و جهاد ترویج دهنده فرهنگ مهرورزی و از خود گذشتگی درجامعه است. پس تشویق، ترغیب و حمایت از آفرینشگران در این موسیقی مقاومت، باعث تنظیم و تصنیف روحیه ملی مردم خواهد بود. شور موسیقی حماسی قطعا در شجاعت و دلاوری افراد اجتماع تاثیر مستقیم خواهد داشت و مردمی که این روحیه در آن ها تقویت شده باشد به استکبار و ظلم پذیری در هیچ لایه‌ای تن در نخواهند داد. پس این موسیقی تامین کننده حیات و تامین فرهنگ ایثار یک کشور خواهد بود.

این جشنواره در چند بخش میزبان پذیرش آثار خواهند بود؟
این جشنواره در دو بخش مجزای ملی و بین الملل برگزار خواهد شد، بخش ملی به رقابت آثار ایرانی است و بخش بین الملل نیز مربوط به آثار سایر کشورها ست. این دو بخش کلی هر کدام در سه بخش میزبان پذیرش آثار می باشند؛ الف)آواز جمعی حرفه ای؛ شامل گروه سرود،کر و … ب) آوازجمعی نیمه حرفه‌ای؛ که گروه‌های سرود مدارس، کانون های پرورش فکری کودکان ونوجوانان و کانون فرهنگی و هنری مساجد را شامل می‌شود. ج)سبک آزاد که شامل همه تولیدات موسیقیایی در قالب فرم و شکل دهی مختلف ازجمله پاپ، کلاسیک، محلی و… می شود. بخش بین الملل نیز در سه بخش دسته بندی شده است الف)آواز جمعی بدون محدویت سنی. ب)موسیقی جهانی_ملی. ج) سبک آزاد. در مجموع این جشنواره در ۲ بخش کلی و ۶ گروه مجزا دسته بندی شده است.

آیا شرکت و ارسال اثر برای بانوان هنرمند درعرصه موسیقی آزاد است؟
بله، اتفاقا در سال گذشته بانوان هنرمند، در بخش‌های مختلف جشنواره نوای مهر شرکت کرده بودند. امسال نیز مانند سال گذشته این جشنواره پذیرای حضور بانوان هنرمند در بخش‌های مختلف خواهد بود. فکر می‌کنم با توجه به قوانین رایج در جمهوری اسلامی، تنها دربخش تک خوانندگی این محدودیت وجود داشته باشد. مابقی بخش ها آزاد است.

اولین دوره برگزاری جشنواره موسیقی نوای مهر که درسال گذشته برگزار شد چه دستاوردهایی هنری در عرصه موسیقی مقاومت، با خود به همراه داشته است؟
به نسبت اینکه سال گذشته اولین دوره برگزاری این جشنواره بود با استقبال کثیری از هنرمندان مواجه شد و آثار چشمگیری از سراسرکشور و درتمامی بخش‌ها به دبیرخانه ارسال شده بود. که در نهایت ۲۱ اثر به بخش نهایی و رقابتی جشنواره راه پیدا کردند. اولین دستاورد مهم این جشنواره درسال گذشته، شناسایی ظرفیت تولید موسیقی در موضوعات مقاومت بود و همچنین کشف و همکاری با گروه های بسیار حرفه‌ای و خوب که قبل از جشنواره با وجود تجربه زیاد در موسیقی، نامی از آن‌ها درمیان نبود. گروه‌هایی که خوشبختانه به واسطه جشنواره و پل ارتباطی که ایجاد شد افتخار همکاری وتولید موسیقی‌های ارزشمندی را با بنیادشهید در طول در سال گذشته داشتند.

داوری دوره اول جشنواره را چه هنرمندانی بر عهده داشتند؟
داوران سال گذشته از افتخارات بزرگ جشنواره بودند در دوره گذشته پیشکسوتان موسیقی ایران، سرکار خانم شهلا میلانی و همچنین آقایان مجیدانتظامی، نادرمشایخی بهرام دهقان یار و منصور حقی بودند.
آیا درجشنواره سال گذشته با استعداد نوظهوری در عرصه موسیقی مواجه شدید، که موجب شگفتی مسئولین و داوران جشنواره شده باشد؟
اغلب گروه‌های شرکت کننده درسال گذشته بسیار پرتجربه و کارکرده در موسیقی بودند. اما بخش گروه سرود نوجوانان که البته آن‌ها هم با وجود کم سن وسالی تجربه زیادی در حوزه موسیقی و … داشتند درهمان اجرای ابتدایی موجب شگفتی دست اندرکاران جشنواره شدند.

فرهادمختاری: گفتمان موسیقی حماسی در سطح بین المللی
از رویکرد دومین جشنواره موسیقی مهر بگوئید؟
جشنواره نوای مهر، در حال برگزاری دومین دوره خود است، این جشنواره در دوره اول ملی و در این دوره به صورت بین المللی برگزار خواهد شد. مبنا و رویکرد ایجاد این جشنواره، ترویج و تامین فرهنگ ایثار، جهاد و شهادت در عرصه موسیقی است و با توجه به اینکه از سیاست گذاری‌های مهم بنیاد شهید این بود که جشنواره ها را از انحصار پایتخت خارج کنیم این دوره از جشنواره به دلیل توسعه و عدالت فرهنگی در استان لرستان برگزار خواهد شد، چشم انداز کارکردی جشنواره موسیقی نوای مهر، پرداختن به آثار متفاوتی است که در عرصه موسیقی و سرود در حوزه مقاومت، جهاد، شهادت و ایثار تولید شده است، آنچه که برای ما مهم است ایجاد بستری پویا و گفتمان ساز است که با توجه به ضریب بالای نفوذ هنرموسیقی و پتانسیل های موجود در این هنر به اعتلای هر چه بیشتر آن بیفزاید.

چه وجوهی در کارکرد این جشنواره دیده‌اید که تصمیم گرفتید جشنواره موسیقی نوای مهر را به صورت بین‌المللی برگزار کنید؟
در معاونت فرهنگی بنیاد شهید، ما به دنبال خط رسانه‌ای جبهه مقاومت در جهان هستیم، این خط رسانه‌ای با تعریف جشنواره‌های به همین مضمون، زیر مجموعه هایی از هنرهای بصری و شنیداری؛ سینما،تئاتر، موسیقی و هنرهای تجسمی را با موضوعات مقاومت و ایثار و شهادت تحت پوشش خود قرار داده است. با این استراتژی که جشنواره به صورت بین المللی برگزار شود و این خط فکری که با حضور هنرمندان متعهد و انقلابی در سراسر جهان مزین خواهد شد در بستر گفتمانی پویا به فعالیت خود ادامه دهد. وجود این خط رسانه‌ای درجهان با توجه به حجمه های فرهنگی و کارزار جنگ نرمی که در سرتاسر دنیا به راه افتاده است، ‌می‌تواند در طرح ریزی فعالیت‌هایی مشترک در آینده موثر واقع شود.

با این وصف، چشم اندازتان درباره استقبال سایر کشورها از جشنواره‌ای با این موضوعات چه است؟
فراخوان این جشنواره در سه زبان عربی، انگلیسی و آمریکای لاتین به تمامی سفارت‌ها نزد رایزن‌های فرهنگی هر کشور ارسال شده است. پیش بینی این است که آثار خوبی از کشورهای عربی همسایه مانند سوریه، یمن، عراق و لبنان و … به دبیرخانه جشنواره ارسال شود. تولید و تشکیل گروه‌های سرود موسیقی با موضوع ایثار، فرهنگ و شهادت مختص به ایران و انقلاب اسلامی نیست هرکشوری با توجه به رویکردی که نسبت به جهاد دارد در این حوزه فعالیت می‌کند. ما به دنبال پرداختن به سرودهایی در تراز انقلاب اسلامی هستیم، به همین دلیل مهم ترین بخش جشنواره نوای مهر، بخش سرود است. بخش مهم دیگر این جشنواره موسیقی نواحی است با توجه به تنوع فرهنگی و هنری موسیقی نواحی و فولکلوریک که در سراسر ایران شاهد آن هستیم. در این میان منظور ما آن دسته از موسیقی فولکلور ایرانی است که دارای تم حماسی و موضوع ایثار و شهادت هستند، این آثار گنجینه‌ای هستند که درطول تاریخ با روحیه استکبار ستیزی تولید و نواخته شده‌اند که نیاز به احیا،ترویج و بین المللی شدن دارند. از نظر من حلقه مفقوده ای که امروز در عرصه موسیقی ایرانی حس می‌شود، موسیقی نواحی اصیل ایرانی است، نوایی که برگرفته از روحیه ایثار و مقاومت نسل به نسل به ما رسیده است. این آثار از نظر ساختاری و مضمونی دارای قامتی بلند و حرف‌های زیادی برای گفتن دارد.

ایده برگزاری جشنواره موسیقی نوای مهر، چطور شکل گرفت؟
موسیقی و نواخت‌های که در اواخر دهه۵۰ و ۶۰ در دوران پیروزی انقلاب جمهوری اسلامی ایران توسط گروه های سرود تولید شد، آثار فوق العاده ای بودند که خاطره هر ایرانی با آن ها عجین است آثاری که در عصر امروز برای بزرگسالان نوستالوژی و برای کودکان و نوجوانان هنوز شگفتی ساز هستند. یکی از بزرگترین اهداف این جشنواره ایجاد بستری است که در آن شاهد مجدد تولید این دست آثار شاخص و ماندگار باشیم، آثاری که ضمن برخورداری از نکات درست فنی و ساختاری موسیقی، با محتوایی شعری بسیار غنی تولید می شدند.
به همین منظور در این جشنواره از تمامی کانون‌ها، مساجد، مدارس و محافل موسیقیایی مختلف فعال که در قالب گروه سرود فعالیت می‌کنند، طی فراخوانی دعوت به عمل آمده است. بدون شک برگزاری این جشنواره منتج به کشف استعدادهای جدید و نوظهور در عرصه موسیقی با مضمون جهاد، ایثار، شهادت و مقاومت خواهد شد.

با این حال، این جشنواره محدودیتی در سن گروه‌های شرکت‌کننده نخواهد داشت، چرا که جایگاه بخش اعظمی از گروه های سرود در مدارس هستند؟
خیر، این جشنواره محدودیتی در رده سنی و گروهی ندارد. همان طور که به این جشنواره گروه سرودهایی از دبستان و همچنین گروه‌های بزرگسال در سطح حرفه‌ای به این جشنواره اثر ارسال کرده‌اند. ضمن اینکه هر گونه آثار موسیقیایی با مضمون ترویج فرهنگ جهاد، ایثار،شهادت و مقاومت به این جشنواره ارسال شود در ساختار و بخش‌های مختلف موسیقی که از پیش تعیین شده است، مورد پذیرش است. ما در این جشنواره، پذیرای همه زیر شاخه‌های هنر موسیقی از تک خوانی و گروه سرود گرفته تا گروه کر و ارکستر سمفونیک هستیم.

در رقابت چطور! آیا درجه بندی‌ایی برای گروه های رقابتی با توجه به سن و … درنظر گرفته شده است؟
در این مسئله فعلا دست دبیرخانه در سیاست گذاری باز است و احتمالا با توجه به آثار ارسالی در بخش‌های مختلف، درجه بندی عادلانه‌ای برای سنجیدن آثار با توجه قرارگیری آن ها در گروه‌های مختلف خواهد داشت.

با توجه به اینکه یکی از مهم‌ترین متریال‌های مبتنی برتلفیق آهنگ، شعر وترانه است. آیا برای ترانه سرایی و شعر هم در این جشنواره بخشی مجزا تعریف شده است؟
حتما . یکی از محورهای مهم این جشنواره مضمون و محتوای آثار و همچنین رویکرد گفتمان سازی مفاهیم مطروحه در آثار خواهد بود. طرح جایزه ویژه محتوا (شعرو ترانه) از سیاست های مهم این دوره از جشنواره است.

چه شد که استان لرستان را به عنوان میزبان این دوره از جشنواره انتخاب شد؟
در وهله اول همان توسعه و عدالت فرهنگی بود که پیش ازاین به آن اشاره کردم. برگزاری جشنواره‌های فرهنگی در مناطق کم برخوردار و محروم تاحدودی موازنه عدالت فرهنگی دیگر استان‌های کشور با تهران براست. در وهله دوم علت انتخاب استان لرستان به این خاطر بود که، این مرز و بوم زادگاه یکی از بهترین نواخت‌های فولکلور حماسی ایران زمین بوده است آهنگ زیبای ” دایه دایه وقته جنگه ” نمود بارزی از موسیقی فولکلور نواحی است که گوش ایران با آن آشناست.

برگزاری جشنواره در چه ایامی رخ خواهد داد؟
جشنواره موسیقی نوای مهر در۱۲ الی ۱۶ تیرماه سال ۱۴۰۲ و در فاصله دو عید بزرگ مسلمان برگزار خواهد شد، ۵ روز فاصله ای که بین عید قربان و عیدغدیر وجود دارد قطعا وقفه‌ای فرحبخش برای پرداخت به این هنر اصیل ایران زمین است.

فرهومند ناظریان