روزنامه صبا

روزنامه صبا

گزارشی از سی‌وچهارمین نمایشگاه کتاب

تبلور فرهنگ و هنر در نمایشگاه کتاب تهران


در این گزارش به چند نشست و آیین رونمایی در چهارمین روز نمایشگاه بین المللی کتاب پرداخت شده است.
سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از ۲۰ اردیبهشت آغاز به‌کار کرده و تا ۳۰ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ در مصلی امام خمینی (ره) و همزمان به‌صورت مجازی در ketab.irادامه دارد. در چهارمین روز از برگزاری این رویداد بزرگ فرهنگی ایران، ۳۹ برنامه شامل نشست‌های تخصصی، کارگاه‌های‌ آموزشی، پخش فیلم و نمایش در محل برگزاری نمایشگاه کتاب واقع در مصلی امام خمینی (ره) اجرا شد. در این گزارش به چند نشست و آیین رونمایی در چهارمین روز نمایشگاه بین المللی کتاب پرداخت شده است.
آیین «معرفی کتاب‌های برندگان زن جایزه جلال» ادبیات پایداری به خانه‌تکانی نیاز دارد
همزمان با چهارمین روز نمایشگاه کتاب، آیین «معرفی کتاب‌های برندگان زن جایزه جلال» با حضور الهام امین و گلستان جعفریان در سالن جوایز برگزار شد. گلستان جعفریان از نویسندگان زن ایرانی که سالهاست در حوزه دفاع مقدس قلم می‌زند او در این آیین گفت: در بحث ادبیات پایداری می‌توانیم از همه عناصر داستان‌نویسی جز تخیل استفاده کنیم ما در ادبیات پایداری به نگاه تازه نیاز داریم. او در ادامه بخشی از کتاب «پاییز آمد» به قلم خود را خوانده و افزود: «پاییز آمد» ماحصل ۳دهه کار من در حوزه ادبیات پایداری است‌. ما در عرصه ادبیات دفاع مقدس خیلی آزمون و خطا کردیم و به مرور از حادثه‌پردازی جنگ فاصله گرفته‌ایم. از نظر من باید نگاهی تکنیکی و محتوایی به زندگی شهدا و زنانشان داشته باشیم. جعفریان که معتقد است در بحث ادبیات پایداری می‌توانیم از همه عناصر داستان‌نویسی جز تخیل استفاده کنیم، ادامه داد؛ در کتاب «پاییز آمد» از همه عناصر داستان‌نویسی استفاده کرده اما تخیل در آن جایی ندارد. وی همچنین با تاکید بر لزوم نگاه تازه در ادبیات پایداری، گفت: ادبیات پایداری به یک خانه‌تکانی نیاز دارد. ایشان درباره کتاب «پاییز آمد» توضیح داد: من در مرحله اول نگارش این کتاب مقداری از یادداشت‌های فخرالسادات (شخصیت اصلی داستان کتاب) را در دست داشتم. فخرالسادات از بیان خاطراتش بر اساس نگاه محقق ترس داشت. حتی پس از انتشار و پخش چاپ اول کتاب، پسرشان با من تماس گرفت و گفت حاج خانم گریه می‌کنند و می‌گویند کتاب باید از بازار جمع شود. من در آن زمان به فخرالسادات گفتم شجاعت داشته باشد و بگذارد روایت خاطراتش از زندگی با شهید، از زاویه دید متفاوتی به بازار نشر روانه شود و خوشبختانه هم‌اکنون فخرالسادات از ادامه چاپ و انتشار کتاب «پاییز آمد» خوشنود است و از انتشار آن استقبال می‌کند.
همچنین در آیین «معرفی کتاب‌های برندگان زن جایزه جلال» الهام امین، نویسنده کتاب «عقیله» نیز بخشی از کتابش را خواند و گفت: کتاب «عقیله» سعی کرده که روایت جامعی از زندگی حضرت زینب (س) ارائه دهد. اکثر کتاب‌هایی که تا امروز درباره حضرت زینب (س) نوشته شده‌اند به دلیل پر رنگ بودن حادثه عاشورا، حضرت زینب (س) را در بستر حادثه عاشورا دیده‌اند. حضرت زینب (س) شش معصوم را دیده و درک کرده‌اند و به همین واسطه شخصیت خاصی داشتند. او افزود: من برای نگارش کتاب «عقیله» علاوه‌بر انجام پژوهش، محمدحسین رجبی دوانی، مورخ و پژوهشگر تاریخ اسلام را به عنوان مشاور در کنار خود داشتم. کتاب «عقیله» مروری بر حوادث تاریخی صدر اسلام است. وی با اشاره به اینکه مخاطبان بیشتر من را شاعر می‌دانند، مطرح کرد: من نیز خودم را بیشتر شاعر می‌شناسم چون سبقه شاعری من بیشتر از سبقه نویسندگی‌ است. اصلا کتاب «عقیله» اولین تجربه من در عرصه نویسندگی است. سابقه شعری من و آشنایی‌ام با زبان شعر کاملا در این کتاب مشخص است. این نویسنده ادامه داد: مردم ما اولیای معصوم و افراد مرتبط به آنها را بیشتر از روضه‌ها می‌شناسند. من با خواندن کتابی درباره حضرت زینب (س) متوجه شدم که شخصیت این حضرت در جامعه ما مهجور مانده و اکثر ما ایشان را ام‌المصائب می‌دانیم. این در صورتی است که من حضرت زینب (س) را فاطمه ثانی می‌دانم. الهام امین در پایان گفت: اکثر ناشران ما تصور می‌کنند که کتاب مذهبی در جامعه‌مان مخاطبی ندارد این در حالی است که کتاب «عقیله» از آخر سال ۱۴۰۰تا امروز به چاپ ششم رسیده و ۲نوبت چاپ دیگر این اثر در راه بازار است.

آیین رونمایی و معرفی کتاب «بادهای سرکش هندوکُش»
تکه‌ای از وجودم در این کتاب جا مانده
کتاب «بادهای سرکش هندوکُش» زندگینامه‌ای از شهید علیرضا توسلی (ابوحامد)، اولین فرمانده یگان فاطمیون در سوریه است که توسط جواد افهمی به نگارش درآمده است. نشست معرفی و رونمایی از این کتاب که توسط انتشارات خط مقدم چاپ شده، در چهارمین روز از برپایی نمایشگاه کتاب در سالن گوشه نقد برگزار شد.
جواد افهمی، نویسنده کتاب «بادهای سرکش هندوکُش» در ابتدای نشست از چگونگی نگارش کتاب و تحقیق درباره شخصیت ابوحامد گفت: قبل از آن که نوشتن
این کتاب به من پیشنهاد شود یک ذهنیت مختصر نسبت به ابوحامد داشتم اما برای نوشتن تحقیات مفصلی را انجام دادم و اطلاعات بسیار جمع آوری کردم که برای به دست آوردن آنها سه ماه به سوریه سفر کردم. وی ادامه داد: در مجموع دو سال برای نگارش این کتاب وقت گذاشتم و آنچه را نهایی شد دو بار تعدیل کردیم که در نتیجه بخش زیادی از صفحات کتاب حذف شد تا کتاب برای مخاطب خسته کننده نباشد. اما این کتاب هم مثل هر کتاب دیگری بخشی از وجود من را به عنوان نویسنده در خود جای داده و تکه‌ای از وجودم در این کتاب جا مانده! شاید این همان چیزی است که به کتاب روح می‌بخشد تا وقتی مخاطب آن را می‌خواند فکر نکند که وقتش تلف شده است. در ادامه نشست، محمدعلی آقا میرزایی، مدیر دفتر تولید محتوای انتشارات خط مقدم گفت: برای ما مهم بود که یک نویسنده تراز، زندگی‌نامه «ابوحامد» را بنویسد. وی درباره انتخاب جواد ادهمی به عنوان نویسنده ادامه داد؛ جواد برای آنکه به بچه‌های فاطمیون در حلب نزدیک باشد در یک اتاق بدون امکانات، سه ماه زندگی کرد و تحقیقات خود را کامل کرد و از این تجربه خود با چیره دستی و دقت در این اثر استفاده کرد. او درپایان افزود؛ این کتاب روایت زندگی رزمندگانی مخلص است که از اعتقاداتشان دفاع می‌کنند و نشان دهنده این است که تیپ فاطمیون تا چه اندازه کم ادعا و گمنام‌اند.
در ادامه این نشست ‌علی‌محمد مودب شاعر و نویسنده ایرانی به تشکیل تیپ فاطمیون توسط ابوحامد اشاره کرده و گفت: جواد افهمی در تربت جام بزرگ شده و شناخت دقیق‌تری از وجوه دیگر انسان‌هایی که در آن منطقه زیست می‌کنند، دارد. دقیق‌ترین انتخاب برای نوشتن زندگی شهید توسلی، جواد افهمی بود. ایشان یک رزمنده جدی و با تجربه از جنگ است. من بر این باورم که تیپ فاطمیون به شدت آرمان‌خواه و منتظر ظهور هستند. وی در این باره ادامه داد: به آقای افخمی تبریک می‌گویم که راجع به کسی کتاب نوشت که وجودش از نشانه‌های ظهور حقیقت در عالم است. معتقدم هر کتابی که آقای افهمی می‌نویسد باید بخوانیم. در دنیایی که شبکه‌های اجتماعی پچ پچ‌ها و اوهام و شایعه را ترویج می‌دهند و اساس ساختار شکل‌گیری آنها تفرقه است فردی چون جواد افهمی که در دنیای متن زندگی می‌کند، یک نعمت محسوب می‌شود.
در نشست «زبان و ادبیات فارسی از نگاه دیگران» چه گذشت؟
ذهن مردم جهان نسبت به فرهنگ ایران مسموم است همزمان با چهارمین روز از نمایشگاه کتاب سی‌وچهارم، نشست «زبان فارسی از نگاه دیگران» از سلسله نشست‌های سرای ملل با حضور منیر درکیچ؛ ایران شناس و دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سارایوو، از کشور بوسنی و هرزگوین، برنا کاراگوزوغلو؛ دانشیار دانشگاه آگری ابراهیم چچن در ترکیه و بسطام علی الربابعه، رئیس گروه زبان‌های سامی و شرقی دانشگاه یرموک اردن برگزار شد. در ابتدای این نشست منیر درکیچ با اشاره به اینکه دانشجویان کمی در زمینه گسترش، بسط و آموزش زبان و ادبیات فارسی درکشور بوسنی و هرزگوین مشغول به تحصیل هستند، بیان کرد: در ترکیه نیز تعداد رشته‌های مرتبط با زبان و ادبیات فارسی بسیار کم است. قدیمی‌ترین کتاب زبان و ادبیات فارسی ۷۰ سال پیش برای اولین بار در کشور بوسنی و هرزگوین چاپ و عرضه شده است. بنده به عنوان استاد زبان و ادبیات فارسی توانستم کتاب «مبانی دستور زبان فارسی» را به رشته تحریر درآورم. البته از کتاب‌های «گام اول» و «ایران‌شناسی» بنیاد سعدی در دانشگاه سارایوو برای آموزش زبان و ادبیات فارسی به عنوان منابع اضافی استفاده می‌کنیم ولی مشکل اصلی در زمینه کتاب‌های آموزش زبان و ادبیات فارسی این است که نمی‌توان از این کتاب‌ها برای آموزش زبان و ادبیات فارسی استفاده کنیم و جا دارد مسئولان فرهنگی دو کشور در زمینه تبادل کتاب‌های آموزشی با یکدیگر همکاری کنند. وی در ادامه به تبلیغات منفی غربی‌ها درباره اوضاع اجتماعی و فرهنگی ایران اشاره کرد و افزود: غربی‌ها با استفاده از تکنولوژی‌های به روز، توانسته‌اند با تبلیغات منفی علیه جمهوری اسلامی ایران، ذهن مردم جهان را نسبت به کشور زیبا و مردم با فرهنگ ایران مسموم کنند؛ به طوری‌که برخی از سفر به ایران خودداری کرده و ‌ترس و واهمه از ورود به کشو ایران را دارند. به نظر من زبان و ادبیات فارسی رشته بسیار خوب و قوی برای تدریس در دانشگاه‌های مختلف کشورهای خارجی است تا دانشجویان این کشورها بتوانند علاوه‌بر شناخت این رشته، ایران قوی را به جهانیان معرفی کنند. او ادامه داد: دانشجویان خارجی که به زبان مادری کشور خود مسلط هستند اگر زبان و ادبیات فارسی را بیاموزند و به عنوان سفیران فرهنگی، تمدن و فرهنگ اصیل ایران را در جامعه و کشور خود تبلیغ کنند، مفسران خوبی هستند برای اینکه، از طریق گسترش زبان شیرین فارسی تبلیغات منفی غرب برضد ایران را خنثی کنند. منیر درکیچ در پایان سخنان خود پیشنهاد داد: بنیاد سعدی که سازمانی برای گسترش زبان وادبیات فارسی در خارج از ایران و مزین به نام شاعر نام آشنای ایران «سعدی» است، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی و دیگر نهادهای جمهوری اسلامی ایران در منطقه بالکان غربی می‌توانند یک کار بسیار سودمند انجام دهند و آن، این است که دانشجویان و استادان ما بتوانند از طریق بورسیه‌های تحصیلی زبان و ادبیات فارسی و برگزاری دوره‌های دانش‌افزایی آموزشی برای اساتید دانشگاه‌‌های خارجی، به کشور ایران سفر کنند و از نزدیک ایران قوی و واقعی را در این سرزمین مشاهده کنند نه در فضای دروغین و غیر واقعی شبکه‌های مجازی و شبکه‌های تلویزیونی خود. در ادامه این نشست، بسطام علی الربابعه با اشاره به اینکه ۲۶ سال پیش وارد ایران شده است، بیان کرد: ابتدا مایل بودم دکترای عربی بگیرم؛ اما به‌محض یادگیری زبان و ادبیات فارسی عاشق این زبان شدم و آن را یک نقطه عطفی در زندگی‌ خود دیدم با اینکه هیچ مشوقی در آموختن این زبان نداشتم اما فراگیری زبان را کنار نگذاشتم. وی افزود: اکثر دوستان و آشنایانم مخالف یادگیری زبان فارسی بودند؛ اما من بالاخره آن را فراگرفتم و تنها اردنی هستم که فوق لیسانس و دکترای زبان فارسی را اخذ کردم. بی‌تعارف می‌گویم عاشق زبان و ادبیات فارسی شده‌ام. امروز هم در کار ترجمه و تألیف هستم و نخستین کتابی که ترجمه کرده‌ام اثری از دکتر شفیعی کدکنی است که در کویت چاپ شد و در همه جهان عرب مورد استقبال فوق‌العاده‌ای قرار گرفت. کتاب بعدی که باز از استاد کدکنی ترجمه کردم ادوار شعر فارسی بود که حدود هفت سال طول کشید و آثار دیگری هم در دست چاپ دارم. او درباره تدریس زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه اردن گفت: به دلیل کمبود استاد و دانشجو، آموزش زبان فارسی در این دانشگاه متوقف شده؛ ولی این مژده را می‌دهم که در آینده نزدیک از سر گرفته شود. دانشجویان اردنی زبان، فارسی را بر زبان‌های دیگر ترجیح می‌دهند و زبان و ادبیات فارسی شربت گوارایی برای دانشجویان اردنی شده است. مشکلات زیادی نیز وجود دارد؛ اما به دنبال آوردن مقطع فوق لیسانس در دانشگاه یرموک هستیم. در بخش دیگر این نشست برنا کاراگوزاغلو با اشاره به اینکه در غربی‌ترین نقطه ترکیه نزدیک مرز یونان زندگی می‌کند، گفت: خیلی راحت می‌توانستم زبان یونانی که هم‌مرز با ماست را فرابگیرم؛ اما فرهنگ و زبان آنان را نپسندیدم و به ایران رو آوردم که هم از لحاظ فرهنگی و هم اعتقادی به ما نزدیک است و هم می‌خواستم شاعران ایرانی را بشناسم و اشعارشان را بخوانم.
همچنین دانشیار دانشگاه آگری ابراهیم چچن در ترکیه عنوان کرد: پدرم در سال‌های گذشته با ایرانیان روابط زیادی داشت. من نیز فرزندانم را به ایران آورده‌ام تا هم تحصیل کنند و هم با فرهنگ ایران بیشتر آشنا شوند. ایران در دوره فوق لیسانس و دکترا تجربه بسیار نابی بود و مایلم برای دخترم هم این تجربه زیبا تکرار شود. ما با تبلیغ، سعی کرده‌ایم دوستان دخترم را هم به ایران بیاوریم. من فقط معرف ایران و مردمانش هستم؛ آنها خودشان علاقه‌مند می‌شوند و به ایران می‌آیند.
کارگاه آموزشی «از چه سنی چه نوع کتاب‌هایی را چگونه برای کودکان‌مان بخوانیم»
واژه‌ها معجزه می‌کنند
کارگاه آموزشی با عنوان «از چه سنی چه نوع کتاب‌هایی را چگونه برای کودکان‌مان بخوانیم» شنبه (بیست‌وسوم اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲) با حضور عسل حسینی؛ نویسنده کودک در سالن کوشک کتاب برگزار شد. این نویسنده کودک تلاش داشت تا در این کارگاه آموزشی به مادران بگوید چه طور با کودکان خود ارتباط بگیرند و چگونه برایشان کتاب بخوانند. عسل حسینی در ابتدای صحبت‌های خود با تاکید بر اینکه تا می‌توانید برای کوکان خود کتاب بخوانید، گفت: برای کودکان از همان دوران جنینی کتاب بخوانید و این کتاب خواندن را بخشی از برنامه روزانه زندگی‌تان قرار دهید. بچه‌‌ها عاشق والدین کتابخوان هستند. این ارتباط چشمی والدین با کتاب به کودکان آموزش می‌دهد که به سمت کتابخوانی کشش پیدا کنند.وی در ادامه افزود: کتابخوانی در دوران جنینی باعث سم‌زدایی می‌شود. یعنی انسان‌ها در زمان‌هایی که استرس دارند یا ناراحتند با خواندن کتاب می‌توانند به آرامش برسند و خود را از استرس دور کنند. از این رو برای کودکان با آرامش قصه بخوانیدو از لحن هیجانی و پرتنش در قصه‌گویی بپرهیزید. او ادامه داد: مغز از ۲۰ روزگی تا ۶ ماهگی مدام در حال تکامل یافتن است. مادران در این مسیر تکاملی مغز تاثیر بسازیی دارند. وقتی کتابی را برای فرزند خود می‌خوانید، نورون‌های مغزی شروع به فعالیت می‌کنند، فعالیتی که در رشد مغز اثرگذار است.همچنین این نویسنده با اشاره به مفهوم «شکاف‌کلمه» بیان کرد: ما چگونه با محیط اطرافمان ارتباط می‌گیریم؟ ارتباط از طریق واژه‌ها شکل می‌گیردو کتاب بهترین منبعی است که از طریق آن می‌توان به دامنه‌ای از کلمات متفاوت و زیبا دست یافت. بنابراین کسانی به این منبع دست پیدامی‌کنند که مدام در خانه کتاب بخوانند. اگر به دنبال تربیت فرزندی هستید که بتواند در آینده زیبا صحبت کند،‌ او را به خواندن کتاب عادت دهید. خواندن کتاب دایره لغات کودکان را از طفولیت گسترش می‌دهد و در آینده می‌تواند ارتباطات موثرتر و بهتری با دیگران داشته باشد.
وی در ارتباط با کتاب مناسب بیان کرد: در انتخاب کتاب وسواس نداشته باشید. یک راهکار عملی این است که به علائق کودک خود توجه کنید و بر اساس علائق او برایش کتاب بگیرید. آنچه باید برای شما اهمیت داشته باشد، خواندن کتاب است و اینکه چه کتابی باشد مهم نیست. او در ادامه اشاره کرد: در ۶ ماهگی بارداری اگر مادر کتاب بخواند احتمالا صدای مادر برای کودک نامفهوم است اما حس‌وحال و آوای او را درک می‌کند و همین حس‌وحال مادر هنگام صحبت کردن روی جنین تاثیر می‌گذارد. در سه ماهگی دید بچه وسیع‌تر می‌شود و می‌تواند کنتراست رنگ‌ها را درک کند. این دوره بهترین فرصت است که کودک را با کتاب آشنا کنیم. در ۹ ماهگی کودک می‌تواند بنشیند و این انگیزه بیشتری به او می‌دهد که برایش کتاب بخوانید. این نویسنده در تشریح اینکه چگونه برای کودک کتاب بخوانیم، اضافه کرد: از روزنامه‌وارخوانی بپرهیزید و شمرده شمرده کلمات را ادا کنید و در حین خواندن کتاب از حرکات دست و صورت بهره بگیرید. کودک زمانی که بزرگ‌تر می‌شود سخت پای خوانش کتاب می‌نشیند بنابراین با تغییر لحن و جذاب کردن داستان و اضافه کردن هیجان به داستان، او را پای قصه خود بنشانید. عسل حسینی در پایان با اشاره به این که واژه‌ها معجزه می‌کنند، گفت: دایره لغات فرزندان مهم است و کلید رسیدن به آن در دست مادران است. نباید از تکنیک بلندخوانی و در کنار آن شمرده‌خوانی غافل شوید. شمرده بخوانید تا کودک هم یاد بگیرد کلمات را درست تلفظ کند.

هنوز دیدگاهی منتشر نشده است