رشید وطن‌دوست در اسفند ۱۳۲۴ در محله سیدلر شهر تبریز در خانواده‌ای اهل موسیقی متولد شد. او از پنج سالگی به اپرا علاقه‌مند شد و از هفت سالگی آواز خواندن را آغاز کرد. همیشه از والدینش می‌خواست تا به آواز خواندنش گوش فرا دهند. وی پس از دریافت دیپلم، از تبریز به تهران رفت و به استخدام وزارت فرهنگ و هنر درآمد. در آنجا به توصیه منوچهر بیگلری در آزمونی شرکت کرد و پس از پذیرفته شدن در هنرستان آواز رودکی و گذراندن دوره سلفژ، سه سال زیر نظر «میکل کازاتو»، استاد آواز ایتالیایی، به تربیت صدا و فراگرفتن فنون آواز کلاسیک پرداخت. سپس در حدود سال ۱۳۴۷ و ۱۳۴۸ به استخدام اپرای تهران درآمد و از سال ۱۳۴۸ تا زمان پیروزی انقلاب، ۳۶ اپرا را به صحنه برد و نقش‌های متعددی را به عهده گرفت. وطن دوست حدود ۲۰ سال سولیست (تکخوان) ارکستر سمفونیک تهران به رهبری حشمت سنجری، حدود ۱۰ سال سولیست ارکستر ملی ایران به رهبری فرهاد فخرالدینی بود. وی همچنین سولیست ارکسترهای دیگر ازجمله ارکستر رادیو تلویزیون ملی ایران بوده‌ است. رشید وطن دوست همچنین در کنسرت هایی که از طرف سفارت های ایران در باکو، بانکوک و ترکیه برگزار شده بود، برنامه هایی اجرا کرده است. وی طی سالیان فعالیت هنری خود ملودی‌های زبان مادری را نیز با حرارت و وقار آذربایجانی ایفا کرده است. اجراهای زیبای حیدر بابا، راحیله، آیریلیق از کارهای «علی سلیمی» و همچنین تعداد بسیاری از بهترین اجراها با آرانژمان مرحوم «صفرعلی جاوید» و رهبری ارکستر رادیو تهران در کارنامه این هنرمند به ثبت رسیده است. گفتگوی خبرنگار صبا با این خواننده را در ادامه می‌خوانید.

وضعیت موسیقی کلاسیک را چطور ارزیابی می کنید؟

موسیقی کلاسیک نیاز به گسترش دارد. مگر می شود هنری را به گوش مخاطب نرسانیم و توقع داشته باشیم که آن هنر رشد کند. این خاصیت هنر است که فقط در صورتی ارتقا می یابد که هنرمند بتواند آن را ارائه دهد. موسیقی کلاسیک جز آن دسته از هنرهایی است که مخاطبان خاصی دارد و باید به آن دسته از مخاطبان احترام بگذاریم ولی در کشور ما چون این نوع موسیقی مخاطب کمی دارد در نتیجه مسئولین به فکر این نیستند که خوراک موسیقایی آنها را فراهم کنند. متاسفانه اصلا کنسرتی در این حوزه برگزار نمی شود و آثار ماندگاری خلق نمی شود. در کشورهای دیگر این هنر را طوری ارائه می دهند که هر روز به مخاطبان آن افزوده می شود. در تمامی این سالها هنرمندان این حوزه به تنهایی و بدون حمایتی فعالیت می کردند ولی از دوران کرونا شرایط آنقدر پیچیده شد که دیگر نمی توانند بدون حمایت به صحنه روند و یا اثری منتشر کنند زیرا هزینه برگزاری یک کنسرت واقعا زیاد است و هیچ تهیه کننده ای حمایت از این هنرمندان را بر عهده نمی گیرد. موسیقی کلاسیک بسیار غنی است و حتی ما باید آن را به درستی معرفی کنیم تا جوانان به سمت این نوع موسیقی گرایش پیدا کنند. به عنوان مثال رادیو و تلویزیون اصلا در هیچ زمینه ای در معرفی موسیقی کار نمی کنند. خیلی خوب است اگر یک برنامه تلویزیونی برای موسیقی داشته باشیم تا هنرمندان حوزه های مختلف درباره آثار مختلف صحبت کنند و آنها را معرفی کنند. ولی در این چند سال یک بار هم شده که صدا و سیما به غیر از موسیقی پاپ موسیقی دیگری پخش کند؟ و چون تلویزیون مخاطبان زیادی دارد باید از این فضا استفاده شود ولی حتی به این موضوع فکر هم نمی کنند.

وضعیت هنرمندان موسیقی کلاسیک چطور است؟

در یک دوره ای هنرمندان این حوزه واقعا خوب فعالیت می کردند ولی الان بی تفاوت شده اند. قبلاً هنرمندان برای آگاهی بیشتر به کشورهای دیگر سفر می‌کردند و آنجا تحصیل می کردند سپس به ایران برمی گشتند و سعی می‌کردند موسیقی درست ارائه دهند ولی زمانیکه دیدند کسی ارزشی برای این کارها قائل نیست کناره گیری کردند و حتی مهاجرت کردند. ما هنرمندان خوبی داشتیم که به کشورهای دیگر رفتند و ما هنر آنها را از دست دادیم ولی آنها در ارکسترهای به نام فعالیت می کنند چون برای هنر آنها ارزش قائل هستند.

شما در چند سال اخیر بیشتر قطعات قدیمی را بازخوانی می کنید چرا؟

من واقعا علاقه خاصی به قطعات خاطره انگیز دارم و همیشه در کنسرت هایم این قطعات را اجرا می کنم. من این قطعات را دوباره بازخوانی می کنم و بیشتر آنها را در آرشیو خودم نگهداری می کنم. من با این آثار خاطره دارم و همیشه دوست داشتم و دارم این قطعات خاطره انگیز را با صدای خودم داشته باشم. همچنین دوست دارم این حال خوب را با مخاطبان در کنسرت هایم تقسیم کنم و همیشه هم مردم در کنسرت ها از این بخش استقبال می کنند زیرا آنها هم با این قطعات خاطره دارند.

چه پیشنهادی برای بهتر شدن وضعیت موسیقی  دارد؟

تا زمانیکه فرهنگ سازی درستی صورت نگیرد اتفاق خوبی در زمینه موسیقی نمی افتد. همچنین باید بپذیریم که شرایط موسیقی اصلا خوب نیست و مردم فقط به دنبال موسیقی های یک بار مصرف می روند زیرا سر رشته ای در این زمینه ندارند و هر موسیقی که منتشر می شود را گوش می کنند در صورتیکه باید با آگاهی سازی مخاطب را متوجه کنیم که هر اثری ارزش شنیدن ندارد و باید زمان و وقت خود را برای شنیدن موسیقی خوب صرف کنند.

نظرتان راجع به موسیقی پاپ چیست؟

موسیقی پاپ اگر به خوبی و درستی ارائه شود واقعا موسیقی خوبی است. من خودم هم موسیقی پاپ گوش می کنم البته الان هر اثری را به اسم موسیقی پاپ منتشر می کنند ولی به نظر این نوع موسیقی ها اصلا به صلاح نیست که شنیده شود و من نمی دانم چطور اجازه انتشار به این آثار داده می شود زیرا محتوا و مفهوم آنها واقعا مبتذل است و حتی ارزش موسیقی ایرانی را نیز زیر سوال می‌برد پس باید نهادهای مربوطه دقت بیشتری در انتخاب و انتشار این آثار داشته باشند.

حرف پایانی…

هنرمندان مظلوم واقع شده‌اند و کاش شرایطی فراهم شود تا آنها بتوانند با خیال راحت فعالیت کنند. ما هنرمندان جوان زیاد داریم که با هزار امید و آرزو تحصیل کرده اند و دوست دارند فعالیت کنند. کاش قدر این سرمایه‌های جوان را بدانیم و نگذاریم دلخور و ناراحت شوند زیرا می توانند هنر این مملکت را زنده نگه دارند.

غزاله سعادتی