پسر انسان، اولین اثر سینمایی بلند «سپیده میرحسینی» با سرمایه‌گذاری «وحید دلیلی» است که با سوژه‌ای جسورانه، در گروه هنر و تجربه به پرده‌ی سینما راه یافته است. در این فیلم بهنام شرفی، نقش یک مرد تراجنسیتی را ایفا می‌کند که برای ۱۸ سال، زندگی تازه‌ای را با هویتی جدید آغاز کرده است و گذشته‌ی خود را از فرزند، همکاران و اطرافیانش پنهان کرده است. در این فیلم، لیلا زارع، مجید پتکی، پریا مردانیان و هادی افتخارزاده نیز نقش‌آفرینی کرده‌اند. از دیگر عوامل این فیلم می‌توان به شهرام نجاریان به عنوان مدیر فیلمبرداری، بهروز معاونیان: طراحی و ترکیب صدا، سامان مجد وفایی: اصلاح رنگ و نور، نوید منصور قناعی: تدوین‌گر، فرزان معاونیان: صدابردار، اشکان نعیم: موسیقی موزیک بند، پروین نویدی: چهره پرداز، پیام آزادی: آهنگساز، یوسف طاهریان: مدیر برنامه‌ریزی، پونه خامین: منشی صحنه، مریم قاسمی: طراح لباس، پگاه آذرکمان: طراح صحنه، مصطفی مطوری و محمدمهدی سخنور: جلوه‌های ویژه، طاها ذاکر: طراح پوستر، پوریا نوری: عکاس و زهرا نجفی: روابط عمومی، اشاره کرد. این فیلم از تاریخ ۷ تیر ماه ۱۴۰۲ در سینماهای منتخب هنر و تجربه کشور اکران شده است. به بهانه این فیلم مجموعه صبا در نشست رسانه ای خود، میزبان سپیده میر حسینی کارگردان فیلم، مجیدپتکی بازیگر فیلم و پریا مردانیان بود. خبرنگار صبا با عوامل فیلم گپ و گفتی داشته است که در ادامه می‌خوانید.

سپیده میرحسینی:معادله ای که نیاز به کشف و شهود دارد!

رشته تخصصی او پیش از این باستان شناسی بوده است و از همین راه فعالیت های خود را در زمینه فیلمسازی، با تولید فیلم‌های مستندی با موضوع تاریخ نگاری و‌ حفاری های کاوشگرانه در سطح بین المللی آغاز کرده است. پس از آن با نگارش چندین نمایشنامه و چاپ آن به صحنه نمایش راه یافته و هم اکنون پس از ساخت هفت فیلم کوتاه، اولین تجربه سینمایی خود را با فیلم پسر انسان در سینماهای هنر و تجربه روی پرده اکران دارد.

چطور شد که موضوع فیلم پسر انسان که با محوریت اشخاص فراجنسیتی است، برای تان دغدغه شد و شروع به ساخت این اثر کردید؟

برای من همواره افرادی که خاص هستند و در اقلیت جامعه به سر می‌برند، قابل توجه بوده‌ اند. به همین خاطر خیلی درگیر روابط اجتماعی و جامعه شناختی نیستم و آنچه که بیشتر برایم اهمیت دارد موضوع انسان ، به صورت فرا مرزی با ماهیت و وجودیتی که دارد. البته‌ سعی ام بر این است که سراغ سوژه هایی که تکراری هستند و زیاد درباره آنها کار شده، نروم. مسئله فیلم پسر انسان برداشتی آزاد از زندگی شخصی دوست دانشگاهی من است. دغدغه و مشکلات این دوست عزیز در خوابگاه دخترانه برایم قابل تامل بود. او به نوعی به دلیل شرایط روحی خود رفتاری از قاب بیرون زده داشت و همین باعث می شد پذیرش دیگران نسبت به او همواره با چالش روبرو باشد. در نهایت دوست بنده توانست عمل تطبیق جنسیت را انجام دهد و بعد از آن ازدواج‌ هم کرد.  برای من  تطبیق جنسیت و ترنس بودن به عنوان یک اتفاق ژنتیکی مسئله حل شده ای بود که نیاز به پرداخت مجدد نداشت. اما ابعاد انسانی این مسئله در مواجه شخص با خود و دیگران در گذران یک زندگی، معادلات کشف نشده ای بود که سبب ساخت و‌ تولید فیلم پسر انسان شد. این موضوع در واقع برای من بهانه ای بود که به واسطه آن می توانستم به مقوله انسان و انسانیت بپردازم.

و در این میان صریح ترین پاسخ تان به این پرسش چه بود؟

اینکه انسانیت بر جنسیت ارجحیت دارد. انسان معاصر برای مراوده و مواجه با جهان از جنسیت خود گذر می‌کند و در جایگاه یک انسان باید مورد توجه قرار بگیرد. مسائل جنسی ممکن است با یک تطبیق و … حل شود، اما آیا بعد از آن کار ما با دنیا تمام می شود؟ اینجاست که مسئله ای که من می‌خواستم به آن بپردازم بیشتر نمود پیدا می کند. این اثر با کمک دوستانی که درگیر این موضوع بوده اند و گروه نویسندگی نگاشته و آماده برای ساخت شد.

این فیلم قصه خاصی دارد و به همین سبب موقعیت های نابی در آن طراحی شده که برای تماشاگر جدید است.با این حال آیا امکان این اتفاق در فاکتورهای فیزیکی از نظر پزشکی بررسی کرده بودید؟

قصه این فیلم بر اساس داستانی واقعی بود. معمولا ترنس ها در ابتدای تولد از نظر فیزیکال  توانایی های  جسمانی جنسیت اول خود را دارند و مشکل روح و روان آن هاست که بعدها آن ها را به چالش می کشد. این اشخاص با توجه به جسم و روان شان در دسته بندی های مختلفی قرار می گیرند و به همین ترتیب بعد از تطبیق هر کدام شرایط خاص به خود را دارند.

فیلم پسرانسان در پرده سوم خود به کشمکش های شخص با خود می رسد….

بله در این قسمت اهورا را می بینیم که از صندوقچه ای وسایل قدیمی خود را بیرون می آورد و سوگواری او را از دلتنگی با گذشته ای می بینیم که از ترس قضاوت آن را پنهان کرده است.این صحنه با مشورت روان شناسان و دوستانی که این درگیری را داشتند، شکل گرفت.

با این حال گویا این دوستان همیشه در برزخ باقی می مانند….

بله ، متاسفانه نگاه جامعه به این افراد باعث تثبیت و تشدید این مرحله می‌شود  و اگر در جوامع موضوع جنسیت کم رنگ تر شود، قطعا این بحران با شدت کمتری دامنگیر آن ها خواهد شد. پذیرش انسان، فارغ از زن یا مرد بودن فرهنگی است که در دنیای امروز باید نهادینه شود.

در بخش های  از فیلم که نمایشی از  کشمکش های اهورا با خودش است ریتم فیلم کند می شود آیا عمدی برای این مسئله در کارگردانی بود؟

بله، وجهه هنری فیلم در بخشی است که کسالت شخصیت و سردرگمی او در عوالم خود برای مخاطب ملموس می‌شود. هر چند که ممکن است تا حدودی روی بخش سرگرم کنندگی فیلم و ریتم آن تاثیر بگذارد. اما دوست داشتم مخاطب در کشاکش این لحظه ها با اهورا همراه شود و مشکل اهورا برایش مایه تفکر شود.

پروسه فنی تولید فیلم در چه مدتی صورت گرفت؟

پروسه فیلمبرداری این پروژه طبق برنامه ریزی دقیق مدیر تولید، یوسف طاهریان و همکاری بسیار خوب شهرام نجاریان فیلمبردار فیلم در ۱۰ لوکیشن و به مدت ۲۶ روز طول کشید.

از اتفاقات خوبی که برای فیلم افتاده است،بگویید؟

فیلم در جشنواره های متعددی شرکت داده شده است. در جشنواره سوئیف جایزه بهترین فیلم را گرفت، منتقدان صاحب نظری از سراسر جهان درباره فیلم و رویکرد انسان گرایانه آن نوشته اند.  بعد از این هم قرار است روی بخش بین الملل فیلم تمرکز بیشتری داشته باشیم.

آیا در مراحل اخذ مجوز و تولید با توجه به موضوع خاص فیلم، با ممیزی هم روبرو بوده‌اید؟

خیر، همکاری دوستان مسئول بسیار منعطفانه بود و با ممیزی خاصی که روند داستان را به چالش بکشد، مواجه نشدیم.

کلام آخر…

معتقدم به جای هر یک از بازیگران این فیلم اگر شخص دیگری بازی می‌کرد، فیلم از ارائه مضمون نهایی جا می‌ماند به همین دلیل امیدوارم سینمای ما در رویکرد ستاره پرستی و استار سازی خود بازاندیشی معقولانه تری داشته باشد. سینمای ایران مملو از بازیگران با استعداد است و برای ارائه فیلم خوب و سرحال نیازی به چند بازیگر شناخته شده که هم اکنون معیار و‌ملاک انتخاب ها شده‌اند، نداریم

مجید پتکی:آدم‌ها باید به تطبیق شخصیت برسند

مجید پتکی بازیگر نام آشنای رسانه متولد ۱۳۵۳ از شهر گیلان است و فعالیت های هنری خود را از سال ۱۳۶۵ آغاز کرده است و از آن سال تا کنون بی وقفه در تئاتر، سینما و تلویزیون حضور داشته است. مخاطب او را بیشتر به واسطه بازی در سریال گذر از رنج ها و در نقش محبوب بابای دنیا می‌شناسد،او خاستگاه هنری خود را در تئاتر می‌داند و معتقد است که تئاتر خود زندگی است.

چطور به این پروژه دعوت شدید؟

از طریق یکی از دوستانم که همکار خانم میرحسینی در بخش تولید بودند، به این پروژه دعوت شدم. پیش از این کار با دوستان دیگر هم که فیلم اولی بودند همکاری های موفقیت آمیزی داشتم.

برای حضور و نقش پردازی در این پروژه ها چه فاکتورهایی دارید؟

در ابتدای امر بنده و دیگر بازیگران این فیلم که از چهره های محبوب سینمای کشور هستند، بدون هیچ توقع مادی و مالی وارد این پروژه شدیم و در واقع سرمایه گذار بعد از ما وارد پروژه شد. آنچه که برای من مهم بود فیلمنامه خاص و قصه اثر بود. برای من پیشرفت هم دهه ای های خودم  که به عنوان کارگردان اولی فعالیت می‌کنند در اولویت است. عموما این پروژه ها بودجه خاصی ندارند و به طور کلی بحث مادی قضیه برایم مهم نیست. سرمایه گذار که از گروه صنعتی دلیلی خودرو بود به این امر واقف بود که بازیگران این فیلم همه از چهره های کارکرده سینما هستند، و همه این دوستان بدون در نظر گرفتن بحث مادی وارد این پروژه شده اند. اما لازم است متذکر شوم با توجه به اینکه حامی مالی برای ادامه و حیات سینما لازم است ولی در ادامه لزوم میزان شدن این دو کفه ترازو بیش از پیش احساس می شود و‌ در واقع سرمایه گذار وقتی وارد یک پروژه سینمایی می‌شود باید این مسئله را در نظر بگیرد که برای تیم بازیگری حداقل باید بیست برابر آنچه که پرداخت شده، باید سرمایه گذاری کند. با اینحال بنده متشکر حامی مالی پروژه هستم. البته در این میان عملکرد بسیار خوب کارگردان و آینده اثر نیز بسیار در انتخاب بازیگر موثر است. فیلم پسر انسان حاصل یک همکاری همدلانه از عوامل خوب سینمای ایران بود. گاهی به نظر می رسد که مسائل مادی در موفقیت پروژه موثر است اما متاسفانه نشانه ها عکس این مسئله را ثابت کرده است به صورتی که به هر میزان به پروژه ای پول هنگفت وارد شده، آرت آن را نزول داده است. گمان ها بر این است چون  گروه صنعتی خودرویی پشت این کار بوده است به تک تک بازیگران یک خودرو داده اند، اصلا اینگونه نبوده و جمع دستمزدهای تیم بازیگری این فیلم یک قسط خودرو هم نبوده است. البته حضور آقای دلیلی بسیار برای همه گروه دلگرم کننده و حمایتی بود و موضوع این بود که ثابت کنیم با بودجه کم هم می شود یک فیلم خوب ساخت. اما در مجموع لازم است تهیه کننده های خوب کشور که قصد تولید و ساخت فیلم را دارند باتوجه به ویژگی های یک بازیگر و سابقه او مسائل مادی خود را سبک سنگین کنند.

ایفاگری در نقش بهمن‌ چگونه شکل گرفت؟

ابتدا به ساکن دو نقش به من پیشنهاد شد، هم نقش اهورا و هم نقش بهمن، اما به تناسب اینکه نقش اهورا گریم خاصی را می طلبید و در مغایرت با راکوردم در فیلم دیگری بود که در آن بازی می کردم طبیعتا نمی‌توانستم نقش اهورا را بازی کنم و نقش بهمن به بنده سپرده شد.

مضمون فیلم پسر انسان برای تان چه تجربه تازه ای آفرید؟

این فیلمنامه بیش از هر چیز برای من این نکته را داشت که آدم‌ها باید به تطبیق شخصیت هم برسند. همان طور که در این فیلم، بهمن قصه هم به موازات اهورا و در روند داستان به این تطبیق شخصیت رسید و رویکرد خود را تغییر داد. سفر بهمن از لحاظ شخصیتی در این فیلم قابل تامل است.  مجید پتکی هم در مواجه با جهان مدام به تطبیق شخصیت می رسد و مهم این است که همواره نسخه متعادل تر و نرمال تری را از خود به نمایش بگذاریم. این فیلم آموزش های بسیار خوبی برای مردان دارد که درباره به کارگیری خشم خود نگاه جدیدتری داشته باشند.

کلام آخر…

سپیده میرحسینی به تک تک پلان های خود حساس بود و با هنر خاص خود همه را تلطیف می کرد  من شخصا از حسن همکاری ایشان از ابتدا تا به این لحظه که در نشست رسانه ای فیلم حضور دارم، راضی و خشنودم‌. در پایان دوست دارم اضافه کنم این نقش برای من ادای دینی بود به عموی مرحوم و بزرگوارم بهمن پتکی که اتفاقا هم نام همین شخصیت است عمویی که در خطه گیلان همه او را به بزرگی و خیرخواهی می شناسند.

پریا مردانیان: خود واقعی‌ام را جلوی دوربین بردم

ورود او به سینما از دوران کودکی آغاز شده است. و تا بحال در ۲۵ اثر تصویری اعم از سریال، فیلم کوتاه و سینمایی حضور داشته است.او در فیلم پسر انسان نقش آرمیتا را برعهده داشته است.

آرمیتا دختری است که در زمینه موسیقی فعالیت می کند و از همان ابتدای فیلم با پدر خود چالش های جذابی دارد که در آن ها عشق دختر و پدری موج می زند، به ما بگویید برای بازی در این نقش با چه چالش های مواجه بودید؟

از ابتدا از کارگردان متشکرم که برای این نقش به من اعتماد کردند. آرمیتا در بند موسیقی کار می کنند و دارمر موفقی است. نزدیک شدن به فضای موسیقی و یادگیری درام زدن به مدد استادان خوب و‌متبحر در این زمینه اتفاق افتاد چرا که طبق برنامه ریزی در طول ۱۰ روز باید درام زدن را یاد می گرفتم. بنابراین اولین چالش ام یادگیری درام بود و‌ در ادامه‌ چون سن نقش به خودم نزدیک بود دنیای آرمیتا برایم‌ قابل لمس و حس بود. تا حدودی به سبب نزدیکی نقش با حال و هوایی که خودم در آن زیست می کنم، خیلی نیاز به نقش بازی کردن نداشت و‌ من خودم را بازی کردم. علاوه بر این حضور در فضایی که همدلی و همکاری در آن موج می زد، بسیار کمک کننده بود. در کنار عوامل این فیلم چه بازیگران چه دوستان پشت صحنه  آنقدر راحت بودم که توانستم خود واقعی خودم را جلوی دوربین ببرم و آرمیتای قصه را از آن بیرون بکشم.

آیا موضوع این فیلم برای شما هم مسئله بود؟

بله من در روابط اجتماعی خود با دوستان چه در دانشگاه و … همواره مشکلات این عزیزان را شاهد بودم و اینکه چرا جامعه در تقابل با آن ها رفتارهای عجیب دارد برایم سوال بود.

کلام آخر: 

این فیلم کمک می کند تا با نگره ای علمی تر به این موضوع نگاه کنیم. از اینکه در این فیلم که بر پایه های دانش و هنر ساخته شده حضور داشتم، خوشحال هستم.

سمیه خاتون