پروژه میانکاله همچنان و با وجود مخالفت‌های فراوان ادامه دارد. این در حالی است که سال گذشته به دلیل مخالفت‌های فعالان محیط زیست و سازمان حفاظت محیط زیست این پروژه متوقف شده بود.

سال گذشته دفتر ارزیابی سازمان حفاظت محیط‌زیست، احداث پتروشیمی در میانکاله را مغایر با قوانین جهانی ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره و ساخت این صنعت آلاینده را مساوی با حذف این ذخیره‌گاه زیست‌کره از لیست ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره دنیا دانست.

ساخت پتروشیمی میانکاله تنها به نابودی اکوسیستم ذخیره‌گاه زیست‌کره میانکاله و حذف آن از لیست ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره دنیا محدود نمی‌شود. این طرح نیاز به حفر زمین و لوله گذاری ۱۰ کیلومتر لوله انتقال پروپیلن تولیدی به دامغان دارد که با حفر البرز و نابودی پوشش گیاهی و درختی جنگل‌های ثبت جهانی شده «هیرکانی» میسر می‌شود.
مکانی که برای ساخت پتروشیمی میانکاله در نظر گرفته شده، حدود ۴ هزار و ۲۰۰ متر از پناهگاه حیات وحش و تالاب میانکاله فاصله دارد و با داشتن بسیاری از مجوز‌ها از دستگاه‌های مختلف، با تأیید نهایی سازمان حفاظت محیط زیست می‌تواند احداث شود

خطری برای موجودات منطقه

کارشناسان معتقدند احداث مجتمع پتروشیمی که هم آب‌بر بوده و هم آلاینده است، زیست موجودات منطقه را به خطر انداخته و حاصلخیزی زمین‌های کشاورزی را کاهش می‌دهد.

محمد درویش، کارشناس محیط زیست به «صبا» گفت: منطقه میانکاله تنها منطقه‌ای در ساحل ۹۰۰ کیلومتری کاسپین است که هنوز در معرض ساخت و ساز قرار نگرفته و به آن تجاوز نشده است. این منطقه معبر ورود و کوچ پرندگان مهاجر است. ماهی‌های خاویار در مجاورت آن تخم‌گذاری می‌کنند و از نظر زیست محیطی اهمیت بسیاری دارد.

او افزود: احداث صنعت آب‌بری مانند پتروشیمی که آلایندگی بالایی نیز دارد می‌تواند موجودات زنده، گونه‌های جانوری و گیاهی منطقه را با مشکلات جدی مواجه کند. تجربه نیروگاه نکا بیانگر آن است که صنعت پتروشیمی در این منطقه با کمبود گاز مواجه شده و برای تامین گاز مورد نیاز ناچار به سوزاندن مازوت می‌شوند.

درویش گفت: این صنعت آلاینده و آب‌بر مشکلات زیست محیطی بسیاری را برای منطقه ایجاد می‌کند. جمعیت بزرگی از پرندگان در این مکان زندگی می‌کنند که وجود پتروشیمی منجر به تعداد قابل توجه تعدادشان می‌شود. حاصلخیزی زمین‌های کشاورزی بر اثر فعالیت پتروشیمی در این منطقه کاهش می‌یابد، آفات محصولات کشاورزی به شدت افزایش یافته و حمله آفات بیشتر می‌شود.

او افزود: در هنگام توقف این پروژه، رئیس سازمان محیط زیست به صراحت خطاب به خبرنگاران و فعالان محیط زیست اعلام کرد، این پروژه پتروشیمی برای همیشه متوقف شده و فعالان محیط زیست هیچ نگرانی از این بابت نداشته باشند. وی یک گام بالاتر رفت و اعلام کرد با هر گونه فعالیت صنعتی مخرب که به کاهش جذابیت‌های استان‌های شمالی کشور کمک کند به شدت مخالفت خواهیم کرد و اولویت سرمایه گذاری در شمال باید گردشگری باشد.

این کارشناس محیط زیست در ادامه بیان کرد: مجددا همان گروهی که قصد احداث پتروشیمی میانکاله را داشتند، در حال احداث مجتمع پتروشیمی در همین منطقه هستند. این امر بیانگر آن است که سازمان محیط زیست آنگونه که باید قاطعانه با این بی‌قانونی برخورد نکرده است.

این پژوهشگر و فعال محیط زیست با اشاره به اینکه منابع آبی تامین کننده اکولوژیکی تالاب میانکاله با این منطقه که قرار است پتروشیمی ساخته شود مشترک است، اضافه کرد: پتروشیمی یکی از آب برترین صنایع جهان است و همین الان مشکلات جدی در تامین حقابه برای تالاب میانکاله وجود دارد و با احداث این پتروشیمی منابع آبی منطقه دچار افت کمی و کیفی شدید خواهد شد و از سوی دیگر حتما در زمستان‌ها با کمبود گاز روبرو خواهند شدند و تن به مصرف مازوت می دهند و مازوت هم آلودگی را افزایش خواهد داد.

درویش با بیان اینکه احداث پتروشیمی در منطقه میانکاله، خسارت جبران ناپذیری را به وجود خواهد آورد، افزود: چه کسی حاضر است درتعطیلات خود جایی برود که آلودگی‌ترین صنایع جهان آنجا مستقر است. با احداث پتروشیمی در این منطقه تمام سرمایه‌گذاری‌ها در صنعت گردشگری از بین خواهد رفت.

محمد درویش گفت:ما عرصه های فراوانی  در کشور داریم که اگر نظام تدبیر کند و به این نتیجه برسد که ساخت واحدهای پتروشیمی افزایش پیدا کند با کمترین خسارت‌های محیط زیستی می توانیم این واحدها را آنجا مستقر بکنیم و هیچ نیازی نیست منطقه میانکاله که قرار بوده قطب گردشگری باشد به چنین سازهای آلاینده ای تحت تاثیر قرار بگیرد.

ورود دادستان
فنس‌کشی بدون مجوز پتروشیمی در میانکاله یکبار دیگر پای حجت‌الاسلام والمسلمین محمد جعفر منتظری، دادستان کل کشور را به ماجرا باز کرد. او گفت: درباره فنس‌کشی پروژه پتروشیمی در میانکاله با رئیس سازمان محیط زیست صحبت کرده و از او سوال کردم که آیا شما مجوزی به این آقا دادید که بتواند در آن منطقه چنین تاسیساتی را احداث کند؟ او گفت خیر، ما مجوزی ندادیم. این یک مصوبه دولتی است؛ یا باید اصلاح شود یا ابطال. بر این اساس علی سلاجقه، قول داده که این موضوع را در دولت مطرح کند.
منتظری گفت: طبق گفته رئیس سازمان محیط زیست، این کار مجاز نبوده و حتما مانع آن خواهیم شد. حتی اگر نیاز به ابطال یا اصلاح مصوبه دولت باشد، حتما موضوع را پیگیری خواهیم کرد.

ورود بازرسی کل کشور
عطاءالله کاویان، مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران هم در گفت‌وگو با رسانه‌ها به ورود بازرسی کل کشور در سال گذشته به‌دنبال دستور رئیس‌جمهور اشاره کرد.
او با بیان اینکه سرمایه‌گذار برخی مجوز‌های آب، برق، گاز و قرارداد تخصیص زمین از منابع طبیعی و امور اراضی را دریافت کرده است، ادامه داد: سازمان بازرسی با این شرایط پیشنهاد کرد با توجه به اینکه این موارد در گذشته صورت گرفته است، مساعدت لازم با سرمایه‌گذار این طرح انجام و پالایشگاه پتروشیمی در نقطه دیگری از استان مازندران احداث شود.
سازمان بازرسی درحالی خواستار ایجاد پتروشیمی در نقطه‌ای دیگر از مازندران شده است که براساس قانون ساخت صنایع سنگین در سه استان شمالی به‌دلیل آلودگی‌های خطرناک زمین و آب ممنوع است. تامین آب، برق و گاز مورد نیاز این واحد هزینه‌های بسیاری را روی دوش دولت خواهد گذاشت. همچنین بخش زیادی از جنگل‌های هیرکانی را از بین خواهد برد و هزینه سنگینی برای ایجاد آب شیرین به هزینه‌های دولت تحمیل خواهد کرد.

تالاب میانکاله در سال ۱۳۵۴ به‌عنوان یکی از تالاب‌های بین‌المللی ایران در کنوانسیون رامسر ثبت شد و در همان سال درجه حفاظتی آن به پناهگاه حیات‌وحش میانکاله ارتقا یافت. این تالاب در سال ۱۳۵۵ به‌عنوان ذخیره‌گاه زیست‌کره با بالاترین درجه حفاظتی در یونسکو ثبت‌شده است.

صبا رضایی