در شنبه‌های چالشی این هفته روزنامه صبا به صورت تخصصی به پرونده  قاچاق کتاب در بازار نشر پرداخته‌ایم. موضوع قاچاق کتاب سال‌هاست که در ایران باب شده و ادامه دارد، آسیب شناسی از این حوزه که چرا کتاب‌های بدون مجوز و یا حتی با مجوز اما به صورت قاچاق در بازار وجود دارد، سوال شنبه‌های چالشی این هفته روزنامه صبا است. به همین منظور خبرنگار صبا با این پرسش به سراغ ناشران، نویسندگان و کارشناسان حوزه کتاب رفته تا چیستی و علت این مسئله را جویا شود.

محمد هادی جوکار (مدیر انتشارات کتاب اسلامی):قاچاق خیلی دغدغه ما نیست، مشکل اساسی‌تری داریم

مشکل اصلی ما در حوزه کتاب در حال حاضر نوسان قیمت‌های تولید و تهیه مواد اولیه انتشار کتاب است. متریال‌هایی که برای تولید کتاب وجود دارد با قیمت دلار هر روز رو به افزایش است. یعنی وقتی ما کتابی را قیمت گذاری می‌کنیم، ۴ماه بعد همان کتاب با توجه به نوسان قیمت‌ها با همان قیمت قبل قابل تولید نیست و به نوعی صنعت نشر با تورم هماهنگ نیست. بقیه کسب و کارها با این مشکل روبرو نیستند. جنس تولید شده با قیمت قبلی در بازار ایران نمی‌تواند تابع قیمت قبلی باشد و با این حساب جنس ضرر ده به حساب می‌آید. یعنی اگر جنس در انبار  کاغذ خام بود این اتفاق نمی‌افتاد اما وقتی تبدیل به کتاب می‌شود، صورت مسئله به ضرر ناشر برمی‌گردد. مسئله بعد فروش کتاب است. به دلیل آنکه کتاب جزو کالاهای اساسی و ضروری حساب نمی‌شود از هشتاد میلیون جمعیت در خوشبینانه‌ترین حالت حداکثر یک میلیون کتابخوان در کشور وجود دارند و صنعت نشر با همین یک میلیون نفر می‌چرخد که اصلا ربطی هم به توان مالی و اقتصادی شان ندارد، یعنی ممکن است مصرف کننده بسیار هم از نظرمالی برای خرید کتاب ضعیف باشد اما چون کتابخوان است به هر شکلی کتاب را تهیه می‎‌کند این مصرف کننده یک میلیون نفری حتی در دسته بندی هم دچار ریزش می‌شود. یعنی در هر دسته شاید تنها بتوان صد الی پنجاه هزار نفر را جا داد. این بازار فوق العاده آسیب پذیر است که ما در حال حاضر در آن مشغول هستیم و کار می‌کنیم. با این مشکلات چاپ کتاب افست خیلی دغدغه ما نیست. چرا که خود ناشران بیشتر اوقات از فروش کتاب خودشان عاجز هستند. حالا اینکه کسی بخواهد جنسی را مشابه تولید کند به خاطر بحث فروش، در واقع کار سختی برای اوست نه برای ما! کتاب پرفروش برای هر انتشاراتی محدود به یک الی چند عنوان کتاب است و همه موارد را شامل نمی‌شود. به این صورت یک الی دو کتاب که ممکن است قاچاق شود، در بیش از هزار عنوان خیلی نمی‌تواند دغدغه بازار کتاب باشد. مثلا یکی از کتاب‌های نشر خودمان را به صورت افست در بازار دیدم، گزارش کردم و جمع آوری شد. در مجموع این مسئله شاید یک دهم درصد از مشکلات را شامل ‌شود اما کلیت همان است که اول ذکر کردم.