چهلمین جشنواره فیلم کوتاه تهران در پردیس سینمایی ملت میزبان انیمیشن سازانی است که با انتخاب موضوعاتی با مفاهیم عمیق و فلسفی تنه رقابت به آثار داستانی و مستند میسایند. در ادامه گفتگوی صبا با دو نفر از انیمیشن سازان راه یافته به این جشنواره را میخوانید.

زهرا خورشیدی کارگردان انیمیشن متورم:انسان خردمند محکوم به تنهایی است

در مورد خودتان و تجارب قبلی‌تان بگویید

من متولد سال ۵۸ و فارغ التحصیل کارشناسی گرافیک گرایش پوستر و رسانه هستم البته در مقطع کاردانی هم سینما خوانده‌ام. گمان می‌کنم که متورم دهمین اثر من است. کارهای پیشین من به غیر از خاطره ماندگار که موفق به کسب بهترین فیلمنامه و بهترین موسیقی از جشنواره هشتم مشهد شد و نقطه صفر پیچکها که رتبه بهترین انیمیشن و کارگردانی را از جشنواره سراسری بسیج تهران کسب کرد حالت تجربی و تمرینی دارند  هر چند که این آثار هم موفق شدند به جشنواره های خارجی راه یابند. اما من انیمیشن را به صورت تجربی آموخته ام و دنبال میکنم.

لطفاً در مورد سبک این انیمیشن و پروسه‌ تولیدش بگویید.

در ساخت انیمیشن متورم از تکنیک دو بعدی دیجیتالی استفاده و در نرم‌افزار تی وی پینت  فریم بای فریم کار کردیم.  این اثر به طور مستقل تهیه و تولید شده و هیچ حامی دولتی یا سازمانی نداشته. پروسه تولید حدود ۲ سال طول کشید و یک تیم ده نفره درگیر ساخت اثر بودند. من و آقای حمیدرضا مزرعه خطیری کار را شروع کردیم و زمانی که به اواخر کار رسیدیم آقای مهدی رنگرز کمک مالی کردند و اسپانسری کار را بر عهده گرفتند تا توانستیم کار را جمع کنیم.

  انیمیشن متورم به چه می‌پردازد و روند تولید آن چگونه بود؟

زمانی که نویسنده کار اثر با من در میان گذاشتند  دیدم که به فضای ذهنی من نیز بسیار نزدیک است  و این درست زمانی بود که بحث فضای مجازی  و اینترنت پررنگ شده بود و خب می‌دانیم که انسان‌هایی که خردمند و متفاوتند عموماً در جامعه تنها می‌مانند و جامعه گاهی آنها را پس می‌زند.  من در آثارم سعی می‌کنم به ابعاد جهان شمول مسائل توجه و فکر ‌کنم. در همه جای دنیا وقت کسی متفاوت فکر می‌کند جامعه نسبت به او واکنشی دارد. در واقع متورم تنهایی انسان خردمند را در دنیایی مدرن، جامعه ای مصرف گرا و تحت تاثیر رسانه روایت میکند. سیستم حاکم بر رسانه موضوعات را به شکلی می‌چیند و انسان‌ها را به شکلی جهت می‌دهد که در راستای تنها شدن انسان خردمند است. متورم درباره انسانی منزوی است که کتاب میخواند و هر بار کله‌اش بزرگ و بزرگتر میشود. بزرگ شدن کله‌اش برای مردم شهر خوشایند نیست و ادامه ماجرا…. متورم موفق به دریافت عناوین بهترین فیلم و نشان افتخار از چهار جشنواره خارجی شده است.

رویکرد این دوره از جشنواره را چطور می‌بینید؟

از اینکه اثرم توانسته به جشنواره راه پیدا کند بسیار خوشحالم چرا که می‌دانم آثار بسیار زیادی شرکت می‌کنند و برگزیده شدن از آن میان بسیار شادی بخش است. تا این لحظه هم خوشبختانه روند جشنواره بسیار منطقی بوده است.

مهدی امینی کارگردان انیمیشن ملودی:فیلمساز باید دارای جهان‌بینی باشد

کمی از خودتان و جهان‌بینی که منجر به ساخت یک اثر می‌شود، بگویید.

من متولد سال ۶۲ و فارغ التحصیل کارشناسی ارشد فلسفه هنر هستم. حقیقتش فکر می‌کنم قبل از فیلم سازی دارای یک جهان‌بینی و جهان بودن بسیار مهم است. چون اگر فیلمساز دارای جهان بینی نباشد نمی‌تواند یک جهان هنری هم خلق کند و اینجا  به جرات می‌توانم بگویم که در ملودی توانستم یک جهانی خلق کنم و این بسیار مهم است به این معنا که فیلم یک نگاه تازه و یک دنیای تازه‌ را به مخاطب عرضه می‌کند نه چیزی کپی شده یا بخشی از فیلم یا جهان یک اثر دیگر، این باعث می‌شود اثر فیلمساز اصیل و اورجینال باشد.

  در مورد تکنیک ساخت انیمیشن ملودی بگویید.

این انیمیشن با تکنیک دو بعدی ساخته شده است. داستان آن درباره جنینی در رحم مادر است که مردد است به دنیا بیاید یا نه!  در رحم مادر با موانعی مواجه می‌شود و موانعی هم خارج از رحم مادر هستند و در نهایت به خاطر تاثیر مهر مادری و تاثیر لالایی مادر انتخاب می‌کند که به دنیا بیاید. به نوعی عشق مادر و اهمیت وجود مادر از طرفی و از طرف دیگر اینکه جهان و دنیای ما با تمام مشکلات و مصائبی هنوز زیبایی‌ها و ارزش‌هایی برای زندگی کردن دارد که وجود مادر یکی از آن ارزش‌ها و خوبی‌هاست به این تصمیم ختم میشود.

 ایده اولیه این انیمیشن چگونه شکل گرفت؟

در میان سختی‌ها و گرفتاری‌های زندگی روزمره که همه ما با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم این ایده به ذهنم رسید که این سختی‌ها  را می‌توان به خاطر آن خوبی‌ها تحمل کرد و در نهایت زندگی خوبی داشت، منظورم نه زندگی مرفه و ثروتمند بلکه نوعی از زندگیست که در آن هدف و آرامشی وجود داشته باشد به صورت خیلی عامیانه زندگی که انسان خوشبختی را حس کند.

 ملودی چندمین ساخته شماست؟

من در عرصه مستند و داستانی هم فعالیت می‌کنم و بالای ۲۵ بار آثار مختلفم را به جشنواره‌های ملی، داخلی و خارجی فرستادم که بعضا جوایزی هم دریافت کرده‌اند، اما در عرصه انیمیشن ملودی اولین اثر من است. این ایده قابلیت‌های ساخته شدن به صورت انیمیشن را داشت و در واقع تنها راهی که ممکن بود ما این جهان را نشان دهیم از طریق انیمیشن بود. اینگونه شد که تصمیم گرفتم این دغدغه را به فیلمنامه تبدیل کنم و سپس آن را به صورت انیمیشن بسازم.

اهمیت جشنواره فیلم کوتاه تهران را در چه می‌بینید؟

فکر می‌کنم جشنواره فیلم کوتاه جدی‌ترین پلتفرمی است که به فیلمسازان فرصتی برای ارائه آثارشان می‌دهد  در این مجال فیلم سازان می‌توانند به گفتگوی آثار هم بنشینند و جهان فیلمشان را به اشتراک بگذارند. آثار یکدیگر را ببینند، از نقدها و نظرات یکدیگر بهره‌مند شوند و تاثیرات این‌ها بر روی آثار بعدی است که فیلمسازان خواهند ساخت. فکر می‌کنم اینها بزرگترین مزیت جشنواره فیلم کوتاه تهران است.

تیم تولید چند نفره بودند و پروسه تولید چقدر طول کشید؟

این اثر بسیار لو باجت بود و سه نفره تولید شد. من نویسنده، کارگردان و تهیه کننده بودم، انیماتوری اثر بر عهده آقای مهدی برق زدگان و صداگذاری هم با استاد عزیز و دوست خوبم آقای رضا گدازگر بود. پروسه تولید اثر یعنی بخش نوشتن فیلمنامه حدود ۸ ماه طول کشید البته نه صرفا خود نوشتن بلکه ویرایش‌ و بازنویس‌هایی که لازم بود تا  جهان اثر خود را نشان بدهد خب مسلماً باید اول در فیلمنامه این جهان خلق می‌شد تا فیلم بتواند به لحاظ تصویری آن را نمایش دهد و پروسه تولید خود انیمیشن هم حدود دو ماه طول کشید  و بعد از تولید، مرکز تولیدات کوتاه سوره این اثر را خریداری کرد و در واقع محصول آنجاست.

سخن پایانی

انیمیشن دارای یک جهان است و صاحب جهان بودن مزیت یک فیلم ساز، او باید سعی کند جهان خود را ارائه دهد باید فکر و تامل کند تا به جهانی برسد که برای او و فیلمش باشد و این جهان حتما برای مخاطبش جذاب خواهد بود.
مریم عظیمی