محمد فیلی را مخاطب تلویزیونی با مجموعه روزی روزگاری که استادانه دو نقش را ایفا کرد می شناسند. او در سالهای اخیر بازیگر گزینه کاری شده و با کارگردانانی مثل ابراهیم حاتمی‌کیا و بهروز افخمی همکاری کرده است. فیلی بازیگر نقش پذیر و منعطفی است. پشت کوه‌های بلند، خروج، رعد و برق، تفنگ سرپر، جلال الدین، روز شیطان، چار دیواری و مختار از جمله کارهای مهم کارنامه بازیگری فیلی هستند. به اعتقاد خیلی‌ها محمد فیلی با قبول ایفای نقش شمر در سریال مختار چالش بزرگی را به جان خرید. او در رعد و برق در قالب شخصیت یک امام جمعه مقتدر اهل سنت ترکمن صحرا بازی در خور توجهی ارائه می‌کند. خبرنگار صبا با فیلی درباره روند دوران کاری‌اش و حضور در رعد و برق گفت وگویی انجام داده‌ که در ادامه می‌خوانید.

اغلب مخاطبان محمد فیلی را با کارهای تاریخی مثل مختار می شناسند…

بازی در این نوع آثار و سریال‌ها با بازی در سایر ژانرها و نقش‌ها تفاوت‌های زیادی دارد و نکته مهم این است که این کاراکترها ما به ازای بیرونی ندارند که بروم سراغش و باید با همفکری با کارگردان و تلاش خودم شخصیت مورد نظر را سر و شکل بدهم و طوری بازی کنم که برای مردم قابل باور باشد. من هم بازی در کارهای تاریخی را به دلیل وجود چنین چالش‌هایی دوست دارم.

به نظر می رسد در سال های اخیر ترجیح می‌دهید گزیده کار باشید و در کار بزرگانی مثل حاتمی کیا ایفای نقش کنید….

سطح کار در سینما و تلویزیون افت زیادی داشته است و انتخاب واقعا کار سختی شده و پیدا کردن فیلم نامه خوب دشوار شده است. اگر کار خوبی هم پیدا شود کلی حواشی پشت سرش وجود دارد. تلاش کردم بهترین انتخاب‌ها را داشته باشم و برایم همکاری با افخمی در قالب یک نقش نو و جدید جذاب بود.

تا به حال نقش ترکمن بازی نکرده بودید؟

نه، بازی نکرده بودم. این نقش هم متفاوت بود و یک روحانی سنی مذهب ترکمن بود و تلاش کردم که درست بازی کنم و شخصیت واقعی این آدم را دیدم.

این نوع ائمه جمعه اهل سنت را ماموستا می‌گویند؟

نه، در ترکمن صحرا مولانا می‌گویند و در سایر مناطق کردنشین از کلمه ماموستا استفاده می‌کنند. تا حد توانم تلاش کردم عین این کاراکتر بازی کنم و گاهی مواقع نوه‌های این فرد روحانی سر صحنه می آمدند من را با پدر بزرگشان اشتباه می‌گرفتند.

خودتان تمایل داشتید با ما به ازای واقعی این نقش برخورد داشته باشید؟

بهروز افخمی چنین خواسته‌ای داشت و به من گفت قصه واقعی این روحانی را در رعد و برق روایت می‌کنیم.

امام جمعه بندر ترکمن بودند؟

نه، امام جمعه آق قلا بودند و افخمی به من گفت این روحانی نمی‌تواند جلوی دوربین بازی کند و از شما می‌خواهم به رفتار و نوع راه رفتن و حرف زدنش دقت کنی و منطبق بر  آن بازی‌ات را انجام بدهی. تلاش کردم این انتظار افخمی را پاسخ بدهم.

البته گریم هم به شما کمک کرد…

بله، گریم خیلی من را به فیزیک ظاهری این روحانی نزدیک کرد.

از آخرین همکاری‌تان با بهروز افخمی ( سریال ۱۲۵) در حدود دو دهه  زمان می‌گذرد بهروز افخمی چه تغییراتی به لحاظ کاری داشت….

از حال و احوال افخمی بی اطلاع نبودم و در مناسبت‌های گوناگون همدیگر را می‌دیدم. به لحاظ کاری مثل همیشه درجه یک بود و خوبی افخمی این است که کارگردانی و قصه گویی روان و سلیس را خوب بلد است. افخمی همیشه حتی در سخت‌ترین شرایط آرامش دارد و این حس را به بازیگران برای ارائه بازی بهتر منتقل می‌کند و هیچ گاه برای رساندن کار، عجله و شتابی ندارد و مثل یک کارگردان کلاسیک طبق دکوپاژ پیش می‌رود.

در تیتراژ نام کارگردانی دیگری هم آورده شده است…

بله، آقای شیر محمدی برادر خانم همسر بهروز افخمی هستند. ایشان برای داشتن ریتم تند فیلمبرداری سکانس‌هایی که آسان‌تر بود را تحت نظر و دکوپاژ افخمی کارگردانی می‌کرد. البته بارها پیش آمد در برخی از صحنه‌ها که ایشان کارگردانی کرد و مطابق میل افخمی نبود دوباره فیلمبرداری می‌شد.

رعد و برق در دوران اوج کرونا ساخته شد. آیا با شرایط سختی مواجه نبودید؟

بله، دورانی فیلمبرداری شروع شد که کرونا ناشناخته و بسیار زیاد شده بود.

 نترسیدید که مبتلا شوید؟

نه، من از چیزی نمی‌ترسم تا خدا نخواهد برگی از درخت نمی‌افتد. خیلی از همکاران در آن دوران ترجیح می‌دادند فعالیتی نداشته باشند. خوشبختانه در طول کار یکساله در گرگان حتی یک نفر از تیم هفتاد نفره سریال کرونا نگرفتند. در سریال صحنه‌های داخلی زیادی داشتیم که خدا کمک کرد و کسی بیمار نشد.

آیا از ایفای نقشی چالش برانگیز مثل همین نقش امام جمعه سنی مذهب نترسیدید؟

نه، من اهل چالش هستم و دوست داشتم این نقش را تجربه کنم و این انگیزه مضاعف در من به وجود آورد. خوشبتخانه الان که سریال پخش می‌شود خیلی از اهالی ترکمن صحرا با من تماس می‌گیرند و  از بازی‌ام اظهار رضایت دارند و این برایم خیلی مهم است. حتی خانواده امام جمعه آق قلا هم با من تماس داشتند و تشکر کردند.

اقتدار این روحانی در قبال آن شخص فرصت طلب بسیار جذاب از کار در آمده است.

در واقعیت هم این روحانی در کارش خیلی مقتدر بود و به همین دلیل در محل خدمتش خیلی معروفیت دارد.

 افخمی حین کار چقدر اجازه کار بداهه به شما و سایر بازیگران می‌داد؟

در برخی از صحنه‌ها مثل صحنه‌هایی که مهران رجبی برای گرفتن استخاره نزد روحانی می‌آمد افخمی اجازه مانور و انجام کار بداهه را البته کنترل شده می‌داد.

 ترکیب بازیگران رعد برق ترکیبی از بازیگران با سابقه مثل شما و مهران رجبی و بازیگران جوان و بومی استان گلستان بود……

بهرحال باید به جوان‌ها فرصت کار داد تا بتوانند در آینده جایگزین بازیگران با سابقه بشوند. خود ما هم در جوانی یک کارگردانی این فرصت را به ما داده است.

احمد محمد اسماعیلی