سریال های تاریخی در سال‌های اخیر رونق خوبی در تولید داشته‌اند و این روزها هم سه سریال تاریخی (مستوران؛ بانوی عمارت و رحیل دو) از شبکه‌های مختلف تلویزیون همزمان پخش می‌شوند. سریال رحیل هم تصویر درستی از زنان قاجاریه را ارائه می‌کند. نسیم ادبی بازیگر با سابقه و توانای تئاتر، سینما و تلویزیون در قالب شخصیت زینت‌الملوک نقش زنی مقتدر و عمل گرا و نیک اندیش بازی‌ای درست و باندازه‌ای ارائه می‌کند. بازی او این روزها در فیلم پرونده باز است در پلتفورم ها در حال عرضه به مخاطب است. نسیم ادبی در سال‌های اخیر  تبدیل به یک بازیگر ارزشمند، پرکار و درجه یکی در سینما، تئاتر و تلویزیون شده است. او برای بازی در نمایش ناسور جایزه بهترین بازیگر جشنواره تئاتر فجر را به دست آورد. ستاره حیات، آنتیگونه، عشق لرزه، روز رستاخیز، کلبه عمو توم، سرگرد باربارا، خون زخمه، جنوب، از شمال غربی و کسوف، خیال‌های جاده جاجرود، لرد و معمای شاه،چهارشنبه و خوب بد جلف از جمله کارهای موفق کارنامه بازیگری نسیم ادبی محسوب می‌شوند. با نسیم ادبی در باره حضورش در سریال رحیل ۲ و سایر فعالیت‌های‌اش گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

در سال های اخیر در تلویزیون حضورهای موفقی مثل تئاتر دارید؟

بله، تلویزیون فرصت و مجال بیشتری برای دیدن شدن توانایی بازی یک بازیگر را در اختیارش قرار می دهد و من با مخاطب میلیونی و قضاوتشان در باره نوع بازیم مواجه هستم. در حالی که در تئاتر با مخاطب کمتری روبه رو هستم.

به عنوان بازیگر چقدر به تنوع  نقشی اعتقاد دارید؟

از شروع کار بازیگری‌ام همیشه به این اصل پایبند بودم که نقش‌های مشابه بازی نکنم و اگر هم موردی پیش آمد در آنها تغییراتی اعمال کنم و اعتقاد دارم یک بازیگر موقعی توانایی‌هایش را بروز می‌دهد که بتواند نقش‌های متنوع و دور از هم را در ژانرهای مختلف بازی کند. اگر بازیگر بخواهد همیشه دریک قالب و فرم ثابت بازی کند آن وقت فرق او با یک آدم عادی و یا نا بازیگر چه می‌تواند باشد. شخصیت‌هایی که درآثاری مثل ستاره حیات، ناسور ویا کسوف بازی کردم متعلق به زمان‌های متفاوت هستند. زن دکتر سریال نسیم حیات یک خانم دکتر امروزی است که در زندگی‌اش چالش دارد و در نمایش ناسور درقالب یک زن مطرب با لحن حرف زدن خاصش بازی کردم که درآخرعمر با حس پشیمانی شدیدی درباره کاری که با پسر جوان انجام داده زندگی می‌کند. ثریای نمایش کسوف زنی شهرستانی متعلق به طبقه محروم جامعه است و چون زندگی نا به سامانی دارد با یک مرد افغانی ازدواج می‌کند. درخوب، بد، جلف هم نقش یک زن رئیس باند تبهکاران را بازی کردم. در معمای شاه هم نقش یک زن دهه پنجاهی را بازی کردم. یک سری نقش‌ها از قبیل نقشم در خوب، بد، جلف وجود دارد که بین تیپ – کاراکتر در نوسان است.

 سابقه و بک گراند موفقی در حضور در کارهای تاریخی مثل نمایش ناسور، سریال عقیق در قالب نقش‌های زنان تاریخی دوران قاجاریه دارید. ایفای این نقش‌ها چقدر برایتان جذابیت دارد که در سریال رحیل هم بازی کردید؟

از دفتر تهیه‌کننده آقای رامین عباسی زاده با من تماس گرفته شد و ایشان پیشنهاد بازی در رحیل را به من داد با خواندن فیلمنامه از ساختار دراماتیک داستان خوشم آمد. در ضمن نقش زینت‌الملوک هم جای کار داشت. فیلمنامه خوب، حرفه‌ای و درست نوشته شده بود. تاریخی بودن فیلمنامه سوای ارزش‌هایش برایم اولویتی در انتخاب نقش ندارد. فیلمنامه رحیل کار متفاوتی در حوزه سریال‌های تلویزیونی بود و هنگام پخش هم مخاطب خاص خودش را پیدا کرد و مردم هم علاقه خاصی به تاریخ به خصوص دوران قاجاریه دارند. بنابراین تمام عوامل باعث شد تا در رحیل بازی کنم و از تجربیات گذشته‌ام در ایفای نقش‌های تاریخی استفاده کردم. خوشحالم که بخش دوم سریال مثل بخش نخست با این مسئله که در قسمت دوم نقش زنان پر رنگ‌تر هم شده مورد استقبال مردم قرار گرفته است. بهرحال مخاطب تلویزیون مخاطب با دانشی است و موقعی که متوجه شود برای تولید یک سریال تمام عواملش زحمت کشیده‌اند از کار استقبال می‌کند.

زمان داستان سریال عقیق خیلی به زمان داستان رحیل نزدیک است؟

بله، قصه سریال عقیق در زمان سلطنت رضا شاه است. البته باید در نظر داشته باشیم ایفای هر نقش تاریخی با نقش دیگر علی‌رغم هم عصر بودن متفاوت است. لحن حرف زدن، فرم راه رفتن و نوع پوشش نقش‌های تاریخی بایکدیگر بسیار متفاوت است و باید تماشاچی را به طرز قابل باوری وارد آن فضای زمانی کرد. پروین در سریال عقیق زن قدرتمند وتوانایی به نظر می‌رسد و زن حمایتگر و مدیری است که از نوجوانی از خانواده‌اش حمایت کرده است.

نقش زنان مدرن  را هم مثل نقش زنان سنتی خوب بازی می‌کنید؟

برای من چالش ایجاد شده در حین بازی نقش مهم و جذابیت دارد. شغلم بازیگری است و پیشنهادات خوب کاری را قبول می‌کنم. تلاش کردم این نوع نقش زنان را متفاوت و جذاب بازی کنم. هر کدام از این نقش‌ها مختصات جدایی دارند. این نوع زنان با هویت و کنش‌مند در طول تاریخ در تلاش هستند تا بتوانند به هویت و جایگاه‌شان برسند…

یکی از ویژگی‌های متفاوت نقش زینت‌الملوک در سریال رحیل اکتیو و فعال  بودنش است. این مسئله چقدر برای‌تان مهم بود؟

خیلی اهمیت داشت و این نقش مثبت را دوست داشتم. زینت الملوک سوای کنش‌مند بودنش زن دلسوز و پشتیبانی برای زنان دربار و خدمه و زنان اندرونی بود و درمواقع سخت کمک حال‌شان می‌شود و یک تکیه گاه مطمئن برای همه زنها است. او از قدرت و نفوذش در دربار در جهت منافع زنان و دختران اندرونی مثل یک مادر مهربان استفاده می‌کند. تلاشش تا آخر قصه ستودنی است و علی‌رغم اینکه در اواخر داستان متوجه می‌شود خانه و تمام دارائی‌اش از بین رفته باز هم از حمایتش کوتاه نمی‌آید و تلاش می‌کند جای امنی برای دختران پیدا کند. پیچیدگی‌های نقش من را تحت تاثیر قرار داد و تمام تلاشم را برای ایفای شایسته‌اش انجام دادم.

آیا زینت‌الملوک به همراه محیا، قطب مثبت زنانه را درتقابل با قطب شر به رهبری بیتاج برعهده دارند؟

زینت الملوک در عین احترامی که برای بیتاج قائل است با صلابت در مقابل نیرنگ‌هایش ایستادگی می‌کند و تلاش می‌کند محیا را از شر توطئه‌ها، پلیدی‌ها و نقشه‌های بد این زن محفوظ نگه دارد.

محوریت بودن زنان در رحیل یکی از ویژگی‌های مهم و ارزشمند سریال رحیل است.

درسریال  رحیل خیلی درست و به جا به دغدغه‌های اجتماعی زنان پرداخته می‌شود. در اغلب سریال‌های تاریخی خیلی سریع و  سرسری از زنان اندرونی عبور می‌شود ولی در سریال رحیل سوای توجه به این زنها به زندگی‌شان هم پرداخته می‌شود. طیف مختلفی از تفکرات، دغدغه‌ها و اندیشه‌های زنانه در سریال رحیل نشان داده شده است.

مسعود آب‌پرور کارگردان کارنامه‌داری با سریال‌های موفق و پر مخاطبی مثل هوش سیاه در تلویزیون است کار با او چگونه بود؟

این اولین همکاری‌ام با مسعود آب‌پرور بود که یک تجربه خوب و موفق محسوب می‌شود و آب‌پرور سوای توانایی‌هایش بسیار آرام، متین و صبوری هستن و به خوبی از عهده کارگردانی این سریال بزرگ بر آمد.

پیشنهاد بازی در فیلم پرونده باز است را به خاطر نام و اعتبار زنده یاد کیومرث  پور احمد قبول کردید و یا خود نقش هم ویژگی‌هایی داشت که ایفایش را برای شما جذاب می کرد؟

از نام و اعتبار مرحوم کیومرث پوراحمد و آثار شاخصی که در این چهار دهه خلق کرده به سادگی نمی‌شود عبور کرد و جزو کارگردن‌های مورد علاقه‌ام محسوب می‌شد و همیشه فیلم‌های ایشان را دنبال می‌کردم.کاراکتر و نوع نگاهش به سینما و بازیگری که در طول همکاری با ایشان متوجه شدم هم خیلی متفاوت و حائز اهمیت است. نکته مهم دیگر پرونده باز است فیلمنامه‌اش بود که درست و سنجیده و حرفه‌ای مبتنی بر الگوهای ژانر پلیسی جنایی نوشته شده بود.

در تئاتر و سینما توامان هم با کارگردان جوان و هم با کارگردان‌های با تجربه همکاری داشته‌اید. همکاری با کارگردان‌های با تجربه مثل زنده یاد پور احمد چه ویژگی خاصی دارد؟ 

کار با کارگردان‌های جوان تجریات جدید و متفاوتی به همراه دارد و روحیه تلاشگر و تجربه طلب‌شان به ارتقای کار بازیگر کمک می‌کند و این پروسه تجربه اندوزی دو طرفه می‌شود. کار با کارگردان‌های با سابقه که سال‌ها آزمون و خطا داشته تا به زبان و لحن و سبک خاص خودشان برسند نیز دستاوردهای بسیار مثبت و سازنده‌ای به همراه دارد. درست مثل حضور دانش آموز سر کلاس یک معلم با تجربه است که به دانش آموز دانسته‌های جدیدی منتقل می‌کند. در کلیت برای من کار با جوانها و کارگردانان با تجربه دارای جذابیت است و نمی‌توانم اولویت خاصی داشته باشم و مهم کیفیت اثر و فیلمنامه و نقش پیشنهادی است.

می توانیم این نتیجه گیری را داشته باشیم که همکاری شما با زنده یاد کیومرث  پور احمد حاوی مسائل جدیدی در حوزه هدایت بازیگر توسط کارگردان برای شما بود که در طول فیلمبرداری با آن روبه رو شدید؟

هر همکاری دست آوردهای برای من بازیگر به همراه می‌آورد و باعث رشد می‌شود و مثل یک چالش لذت بخش است که نقش و ایفایش و نحوه ارتباط با کارگردان به وجودش می‌آورد. هیچ وقت از سر عادت و اینکه بازیگری شغل من است نقشی را نمی‌پذیرم.

نقشی که در پرونده باز است ایفا کردید چه ویژگی‌های دارد؟

قبلا این نوع نقش را بازی نکرده بودم. نقش من در فیلم زنی میانسال است که مادر دو فرزند بوده و نگران احوالات‌شان است زیرا در سن نوجوانی و جوانی قرار دارند. سنی که چالش‌های زیادی دارد. زنی امروزی و کار و شغلش معلمی است. پسر این مادر در دعوایی توسط دوستش کشته می‌شود. مادر در مواجه با خانواده قاتل دچار چالش‌هایی است که مدام تلاش می‌کنند از او رضایت بگیرند و اصرار آنها بر این اصل استوار است که قتل غیر عمدی بوده و باید رضایت بدهند. این مادر هم اعتقاد دارد که باید قاتل مجازات معقول و به اندازه‌ای داشته باشد و اعدامش کار درستی نیست. برای من رفتن در قالب چنین زنی خیلی جذاب بود.

یک جور مادری ایرانی که خودش را وقف خانواده‌اش کرده است؟

زیاد با این تعریف همخوانی ندارد و زنی فرهنگی و باسواد است که با تمام توانش می‌خواهد از خانواده‌اش حمایت کند و البته منطقی است و در خلوت با خودش این چالش را دارد که به هرحال فرزندش کشته شده و دیگر چه لزومی دارد کس دیگری هم بمیرد.

ویژگی منحصر به فرد این مادر چه تعریفی دارد؟

قدرت مدیریت و تسلط بر اوضاع از ویژگی مهم این زن است که در اوج اندوه و غم مرگ فرزند شرایط را مدیریت می‌کند و اهل منطق است. ویژگی‌ای که همسرش ندارد و غیر منطقی با مرگ فرزند برخورد می‌کند. نکته مهم دیگر درک او از این قضیه است. جوانی که پسرش را کشته مادر ندارد و او به این مسئله فکر می‌کند و خودش را جای مادر نداشته این پسر فرض می‌کند.

به نظر می رسد بر خلاف اغلب فیلم‌های پلیسی جنایی سینمای ایران که زنان در نقش‌های حاشیه‌ای قرار دارند. اما در پرونده باز است نقطه پیش برنده درام شخصیت مادر است؟

بله، این نکته مهمی است که در فیلمنامه روی آن تاکید شده است.

آیا در سینما توانسته‌اید نقشی که انتظار داشته‌اید را بازی کنید؟

هیچ وقت بازیگر نمی‌تواند ادعا کند بهترین نقشش و یا نقش مورد علاقه‌اش را بازی کرده و هیچ وقت بازیگری نقطه پایانی ندارد که بازیگر بگوید این کامل‌ترین نقشم است و غیره. بازیگری راه بی پایانی است که نمی‌دانید در سال بعد قرار است چه نقش‌هایی را بازی کنید که بهتر از کارهای قبلی باشد و اصلا بازیگری انتهایی ندارد.

با توجه به حضورهای موفقتان در تئاتر و تلویزیون به نظر می‌رسد در این دو مدیوم موفق‌تر بوده‌اید. چقدر به این مسئله اعتقاد دارید؟

نقش‌های  چند وجهی، دشوار، خوب و درجه یک و متفاوت زیادی در تئاتر بازی کرده‌ام و در سینما هنوز به طور کامل به  این خواسته‌ام نرسیده‌ام و البته مطمئن هستم بتدریج در سینما هم چنین نقش‌هایی را بازی خواهم کرد. در تلویزیون هم نقش‌های خوب و مناسب زیادی مثل همین رحیل و عقیق و سریال پلیسی آقای معظمی که چند ماه قبل از تلویزیون پخش شد بازی کرده‌ام. در این سریال در قالب یک نقش منفی و مغز متفکر یک گروه تروریستی در دو قالب دو شخصیت متفاوت از هم بازی کردم اما دوست دارم بتوانم طیف‌های مختلف دیگری از نقش‌ها را هم در قاب کوچک بازی کنم.

سوای حضور موثر در بازیگری به آموزش به جوان‌ها هم می‌پردازید. این وجوه کار برایتان چقدر جذابیت دارد؟

تا به حال چند دوره آموزشی داشته‌ام و یکی از این دوره‌ها درباره کارگاه آموزشی تجربه در حوزه بازیگری است. در این کلاس‌ها سوای آموختن تکنیک‌های بازیگری تمرکزم روی تربیت حس هنرجویان است. هنرجویان این دوره‌ها از سطح مبتدی به بالا هستند و الفبای بازیگری را کار می‌کنیم. خوبی کار با مبتدیان این است که می‌توان ذهنشان را سرو شکل داد و آنها  آماده آموختن هستند. نکته مهم در این بحث این است که حس و تکنیک به تنهایی نمی‌توانند عامل موفقیت یک بازیگر بشوند. من تلاش می‌کنم به بچه‌ها این آموزش را بدهم که در حین بازی در یک نمایش بتوانند حس‌های مختلف را در بازیشان مورد استفاده قرار بدهند وتمام ابعاد یک کاراکتر را عیان کنند. در کنار این آموزش به هنرجویان می‌آموزم که برای نقشی که بازی می‌کنند شخصیت سازی کنند. به طور مثال اگر قرار است نقش یک پرستار بازی کنند باید در ذهنشان مرور کنند که این پرستار چگونه شخصیت و منشی دارد و در چه خانواده‌ای رشد کرده است. چگونه رفتارهایش را بروز می‌دهد و آیا ترسو است و یا جسور و بی باک و غیره. سیستم آموزشی‌ام بر اساس تجربیاتی که در سال‌هایی که به تدریس مشغول بوده‌ام و به آنها رسیده‌ام متمرکز است. شروع دوران آموزشی‌ام از کارگاه بازیگری موسسه زنده یاد امین تارخ بوده است. بتدریج یک سری اصول و تکنیک‌ها را جمع آوری کرده‌ام و در کلاس‌هایم از آنها استفاده کردم و از موثرترین این شیوه ها در حال حاضر استفاده می‌کنم. نکته مهم در این کلاس‌های آموزشی جو حاکم بر کلاس‌ها است که باعث می‌شود فلان شیوه را استفاده کنم و سیستم واحدی را در تمام دوره‌های آموزشی به کار نمی‌برم. یکی از تکالیف درسی هنرجویان دیدن تئاتر و آمدن به کلاس و شرح دادن استباط‌شان از نمایشی که دیده‌اند است و درباره شخصیت‌های نمایشی که دیده‌اند صحبت می کنیم. بخش دیگر زمان کلاس اختصاص به فضا سازی نقش و اجرا دارد . برای فهم بیشتر مسائل آموزشی کتاب‌هایی را برای مطالعه پیشنهاد می کنم و اعتقادی به دادن جزوء آموزشی در کلاس‌هایم ندارم. کار بازیگری با اصول عملی و تمرین همراه است و با تئوری صرف و جزوه دادن نمی‌شود بازیگر خوب تربیت کرد.

آیا برای رسیدن به موفقیت و کارهای زیادی که انجام می‌دهید از برنامه ریزی خاصی پیروی می‌کنید؟

برای انجام هر کاری در زندگی برنامه ریزی دارم. البته زندگی کاری و زندگی شخصی‌ام تقریبا با هم ترکیب شده است و از کار کردن هم احساس لذت دارم. من کارمند نیستم که یک هفته کار کنم و آخر هفته برم تفریح مسافرت و یا کارهای مشابه انجام بدهم. موقعی که سرتمرین تئاتر هستم انگار دارم از زندگی‌ام لذت می‌برم. من درگیر بازیگری شده‌ام و نمی‌توانم از آن دور شوم و اگر از کار بازی دور شوم دچار افسردگی می‌شوم.

احمد محمد اسماعیلی