سینما جدا از اینکه یک ابزار هنری برای انتقال پیام و سرگرمی است، همواره نقشی بسیار کلیدی در شناساندن فرهنگ‌ یک ملت و جلای ذهن و روح مخاطبان دارد. سینمای ایران دهه‌ها است که توانسته در جشنواره‌های بین‌المللی به جایگاه درخشانی دست پیدا کند و در همین راستا بسیاری از آثار سینمای ایران اعم از سینمایی، کوتاه، مستند و انیمیشن در رویدادهای بین‌المللی موفقیت‌های بسیاری کسب کرده است. همچنین در این سال‌ها بسیاری از سینماگران ایرانی نیز به عنوان داور در جشنواره‌های بین‌المللی حضور داشته و همین مساله سبب شده است تا آثار و چهره سینمای ایران پیش از قبل در سطح جهانی شناخته شود. حال اینکه در یک دهه اخیر این روند درخشش آثار سینمای ایران در عرصه بین‌المللی همچنان ادامه دارد یا نه؛ در چالش این هفته روزنامه صبا به این پرسش مهم از سینماگران و منتقدان پرداخته‌ایم.

ایران سینمای ملی ندارد و آنچه وجود دارد، بازارمکاره‌ای است که عنوان دولتی رایدک می‌کشد. عنوانی که سال‌ها است درسینمای جهان منسوخ شده ودیگر چیزی به نام سینمای دولتی رسمیت ندارد. سینمای دولتی به معنای سینمایی است که از فکر و سرمایه و سیاست و اهداف، حمایت، هدایت و دخالت دولت و دولتی‌ها ازبیراه‌های غیرفرهنگی، یعنی سیاست، تجارت و تمایلات گروهی و سیاسی وجناحی می‌گذرد و در این حال و هوای بد و نادرست، هرکس با عنوان هنرمند و هنرمندنما و سفارش پذیر بتواند خود را با مسوولان و متولیان دولتی سینما که اکثرا فاقد دانش، تخصص هنری و سینمایی و حاصل گزینش نگاه دولتی‌اند، همسفره کند، کارش به راه و نانش تو روغن است و آنچه دراین میان معمولا نادیده گرفته شده و می‌شود نگاه و نظر و سلیقه و نیاز مردمی درقالب نگرش ملی به سینما است. این نمای عمومی و ناگوار سینمای ایران در چهار دهه اخیر است که به جز مواردی اندک به همت برخی هنرمندان متعهد و کاربلد و اندک مدیران فرهنگ و هنرشناس غیردولتی و غیرنهادی درعرصه بخش خصوصی و سینمای مورد آزار مستقل که حرف‌هایی از جنس زندگی و آرمان‌های کشور و مردم داشته‌اند، در پهنه  و قامت سینمای ایران، نه فقط برای مردم ایران که جهانیان، حرف  تازه‌ای ازمنظر فرم و محتوا و ساختار هنری نداشته است. افزون بر این معضل بنیادین، دومشکل اساسی هم باعث شده تا سینمای دولتی ایران، نتواند با مردم و سینماگران و سینمای ملی ایران و جهان همسو باشد. نخست؛دوری سینما و سیاست‌های سینمایی از واقعیت‌ها، زندگی و دیدگاه‌های مردمی و حاکمیت افراد غیر سینمایی برسینما و دوم سلطه نگاه سیاسی وانحصارگرا که منجربه خانه‌نشینی اغلب سینماگران شده و تنها آن ها که سفارش پذیراند، به کار در سینما اشتغال دارند. مساله مهم و تاسف بار دیگر اینکه، سینمای بیمار دولتی کشورکه به ده‌ها بیماری فکری، فرهنگی، مالی و سیاسی و رفاقتی و تجارتی مبتلا است، از ایرانیان دورافتاده و حرف‌های خوب و انسانی و آرمانی و جهانی سینماگران مستقل و  متعهد و آزاده آن، به رغم تمام مشکلات و موانع و سنگ اندازی‌های این و آن برسر راه‌شان، درجهان شنیده نمی‌شود. چراکه  بیش از یک دهه است که  ارتباط  سینمای  ایران و دورهمی فیلم فجر آن با جهان قطع شده و فیلم‌های ایرانی به دلیل سیاست‌های ملی و مقاومتی ایران و برخی کشورهای جهان بویژه مخالفان، دیده نمی‌شوند و مسوولان و متولیان جشنواره‌ها و سینماهای جهان که اغلب  منتخب سیاست هستند و به پیروی از سیاست‌های دولت‌های خود در برابر ایران اسلامی مواضع منفی دارند، اجازه حضور ایران در محافل و مجامع جهانی، بازارهای فیلم و برنامه‌ها و جشنواره‌ها را نمی‌دهند، به جز آن نوع فیلم‌ها و فیلمسازانی که آثارشان، مورد پسند آنها و نمایشگر نابسامانی و فقر و فلاکت درایران باشد! ازهمین رو، حتی اگر یک فیلم خوش ساخت تمام عیار سینمایی  که در  همه چیز از محتوا تا ساختار درجه یک هنری حرفی برای گفتن داشته باشد، در ایران ساخته شود، ترفندها، هجمه‌ها و تبلیغات کاذب، راه‌های ورود آن به جهان سینما را می‌بندد. به همین دلایل است که گستره حضور جهانی سینمای نحیف دولتی ایران به چند کشور فاقد صنعت سینمای منطقه و عربی محدود شده است. درواقع، نداشتن دانش و تخصص مسوولان و مدیران سینما، تولید فیلم‌های متوسط، یکه تازی عناصر و عوامل مافیایی و باند پولشویان، کاسبان سینما، خوش رقصی‌های تجاری و بازاری‌سازان و خوش خدمتی هنرمندنماها و خانه‌نشینی هنرمندان و فقر تولیدات سینمایی قدر، پررنگ‌تر شدن قطع ارتباط هنر  و سینمای ایران با هنر و سینمای جهان به علت مواضع و تحرکات سیاسی و… سبب شده تا سینمای ایران نتواند ملی باشد و در ایران و جهان مطرح و حرف‌هایی ازعشق و ایمان، زیبایی، امید و آرمان، زندگی و تکامل انسانی و الهی برای ایرانیان و جهان داشته باشد. این نقص و بیراه فقط حاصل غلط‌ها، کجروی‌ها و انحراف‌های سینما، سینماگران دولتی و وابستگان آن‌ها دردو دهه اخیر نیست که شامل دور شدن سینما ازمردم و ارزش‌ها و آرمان‌های جامعه درچهاردهه اخیراست.