در میان آثار چندبعدی بسیاری که اغلب تکلیف مخاطب با آن‌ها روشن نیست؛ «ببعی» از معدود انیمیشن‌هایی است که با اطمینان‌خاطر می‎توان آن را کودکانه دانست و در حوزه کودک قلمدادش کرد. «ببعی» با کارگردانی مشترک حسین صفارزادگان و میثم حسینی ساخته شده و تهیه‌کننده آن محمدمهدی مشکوری است. در ادامه گفت‌وگوی خبرنگار صبا را با یکی از کارگردان‌های این انیمیشن می‌خوانید:

از انیمیشن «ببعی» بگویید و دلیل انتخاب داستان و مضمون آن برای ساخت این انیمیشن؟

انیمیشن «ببعی» ادامه یک سریال دو بعدی است که با کارگردانی حسین صفارزادگان و تهیه‌کنندگی محمدمهدی مشکوری در حدود ۳۰۰ قسمت برای شبکه کودک‌ تولید شده که یکی از پربیننده‌ترین تولیدات داخلی شبکه کودک است. درواقع شخصیت‌های شناخته‌شده و جذاب این سریال و همچنین فضای داستانی آن، دست‌مایه یک کار سینمایی شد، استودیو این اقدام را شروع کرد، من و حسین صفارزادگان کارگردانی این انیمیشن سینمایی را بر عهده گرفتیم و با تکنیک سه‌بعدی این کار را انجام دادیم و حالا هم که وارد جشنواره شده است. این سرنوشت سینمایی «ببعی» است. «ببعی» بره‌ای است که به واسطه کتاب‌های کمیکی که از شخصیتی به نام جغد قهرمان مطالعه می‌کند، به پرواز علاقه‌مند می‌شود و دلش می‌خواهد پرواز کند اما در روستایی که او زندگی می‌کند، پرواز برای غیرپرنده‌ها ممنوع است و این مسئله چالش‌هایی را برای ببعی به‎‌وجود می‌آورد. تلاش، فداکاری‌ و گذشت‌های ببعی، خواهرش ببعو، دوستان دیگرش ماما و مومو و دوست دیگری که درطول داستان پیدا می‌کنند، برای این‌که به این آرزویشان برسند و بتوانند پرواز کنند؛ تم‌مایه اصلی داستان است.

به‌طورکلی برای ساخت انیمیشن ترجیح‎تان فضای فانتزی است یا  هدف از انتخاب این فضا، فقط تجربه کردن آن بوده؟

انتخاب «ببعی» از یک‌ وجه کاراکترهای شناخته‌شده آن بود، این در استودیوهای بین‌المللی هم رواج دارد که براساس شخصیت‌های شناخته‌شده‌ای که محبوبیت دارند، آثار دیگری تولید می‌کنند. وجه دیگرش هم این است که برخلاف عموم انیمیشن‌هایی که باوجود داشتن کاراکترهای غیرانسانی، معمولا مرکزیتشان کاراکتر انسانی است؛ «ببعی» داستانی است که هیچ کاراکتر انسانی در آن نیست و این برایم جذابیت داشت و دوست داشتم که در این فضا باشم. فکر می‌کنم که دیگر پرداختن به کاراکترهای انسانی در انیمیشن‌های ما بس باشد و بهتر است به سراغ کاراکترهای دیگر برویم. این اتفاق در دنیا هم افتاده مثلا در داستان «اسباب‌بازی‌ها» از عروسک‌ها استفاده شده یا در «نمو» که از ماهی‌ها استفاده شده و نمونه‌های بسیار دیگر. محبوبیتی که کاراکترهای غیرانسانی بین بچه‌ها پیدا می‌کنند برایم خیلی جذاب است و ترجیحم این است که ادامه کارم هم در همین فضا باشد.

انیمیشن‌سازی در ایران با چه چالش‌هایی همراه است؟     

مهم‌ترین چالش انیمیشن بودجه‌های تولید است و در کنارش شرایط اکران. من معتقدم انیمیشن یک هنر استراتژیک است و باید بتوانیم از آن استفاده کنیم اما با سرمایه‌گذاری‌های درست و کمک به استودیوداری. باید  بودجه و حمایت‌هایی را به استودیوها اختصاص دهند تا استودیوها توانمند و خودگردان شوند و بتوانند محصولات‌شان را به خارج از کشور بفروشند و بازار بین‌المللی را تجربه کنند. این‌ نکات باعث می‌شود که استودیوها تقویت شوند و هرسال یک اثر داشته باشند نه این‌که مثلا هر پنج‌سال یا هشت‌سال یک اثر تولید کنند. اگر این اتفاق رقم نخورد، ما کم‌کم نیروهایمان را از دست می‌دهیم چراکه یا دستمزدهای‌شان پایین است یا شرایط‌کار برایشان مهیا نیست. ما در همین پروژه «ببعی» با این مسئله مواجه بودیم، سه نفر از بچه‌هایی که درگیر این مشکل بودند و در نهایت از پروژه رفتند، الان ایران نیستند و دارند در استودیوهای بزرگ خارجی کار می‌کنند. این شرایط برای بچه‌های مستعد ایرانی وجود دارد که الان در سطح‎یک تولید انیمیشن در دنیا دارند فعالیت می‌کنند. استودیوهای داخلی توانایی این را ندارند که بتوانند آن‌ها را حفظ کنند، بتوانند درآمدهایشان را براساس چیزی‌که رضایت‌بخش باشد و با آن زندگی‌شان را بچرخانند، فراهم کنند. بزرگ‌ترین مشکل، شکل سرمایه‌گذاری در این حوزه است و واقعاً باید اصلاح شود تا شرایط برای این هنرصنعت فراهم شود. واقعا این حوزه هنرصنعت است. از این لحاظ کمی با سینمای رئال که البته آن هم وجه صنعتی دارد، متفاوت است و در بعضی از بخش‌ها خیلی صنعتی‌تر و فنی‌تر است.

چه بازخوردی را برای «ببعی» در جشنواره پیش‌بینی می‌کنید؟          

مهم‌ترین نکته برای ما این است که انیمیشن «ببعی» دیده شود و این برای هر تولیدکننده‌ای مهم‌ترین است. بسیار خوشحالم که بعد از موفقیت دو اثر «پسر دلفینی» و «بچه زرنگ» در بخش داخلی و بین‌المللی، حالا در جشنواره بعدی بچه زرنگ، چهار اثر انیمیشنی داریم و اصلا اهمیتی ندارد که این آثار رقبای «ببعی» محسوب می‌شوند. همین که جشنواره بخشی را به نام انیمیشن درنظرگرفته جای خوشحالی‌ست هرچند تا آن‌جا که من می‌دانم قرار است داوری این بخش به صورت عمومی اتفاق بیفتد و ای کاش برای داوری بخش انیمیشن هم یک داوری ویژه‌تری در نظر می‌گرفتند کمااین‌که برای فیلم کوتاه، مستند و حتی برای اقلام تبلیغی در نظر گرفته‎اند. ولی در کل به نظرم بزرگ‌ترین بازخورد در جشنواره برای این آثار، این است که دیده می‌شوند و ما می‌دانیم که سال آینده قرار است، اکران شوند. در مورد بازخورد «ببعی» هم در یکی دو اکرانی که داشتیم شاهد کودکانی بودم که کاملا با انیمیشن ارتباط برقرار کرده بودند، با بخش‌های موزیکال آن هم‌خوانی می‌کردند، دست می‌زدند و بالا و پایین می‎پریدند. با توجه به این دیده‌ها، اتفاقات خوبی را پیش‌بینی می‌کنم.

حرف آخر؟

من از رسانه‌ای‌ها و مطبوعاتی‌ها درخواست دارم که نگاه ویژه‌تری به آثار انیمیشن داشته باشند. بالاخره بچه‌های تک‌تک همه ما با همین آثار بزرگ می‌شوند. از طرفی انیمیشن واقعا می‌تواند یک چرخه اقتصادی‌فرهنگی بسیار موفق باشد، به صورت داخلی و خارجی. درصورتی‌که خیلی از آثار سینمایی‌مان در عین شایستگی، امکان نمایش بین‌المللی پیدا نمی‌کنند ولی این امکان برای آثار انیمیشن وجود دارد. نگاه ویژه‎تر به موضوع انیمیشن از سمت همکاران و دوستان مطبوعاتی و رسانه‌ای هم به رونق آن کمک می‌شود هم باعث می‌شود تا انیمیشن هم به‌عنوان یک اثر پذیرفته شود و در نهایت موجب دلگرمی جوان‌های مستعدی که در این حوزه فعالیت دارند، مانند ۱۱۰ نفر جوان درجه‌یک مجموعه ما، می‌شود.

بهناز وفایی وحدت