از نوروز ۱۳۷۰ که صدا و سیما در مواجهه با تقارن دو مناسبت مهم ماه رمضان و نوروز پای سریال‌های مناسبتی را به تلویزیون باز کرد تا نوروز ۱۴۰۳ که شبکه‌های تلویزیونی با شناخت ذائقه مخاطبان سریال‌هایی با حال و هوای طنز و ماورایی را تولید کرده‌اند، سه دهه گذشته و مسیر دقیق و پر از نکته و تجربه‌ای طی شده‌ است. امسال شبکه‌های مختلف سیما، با تدارک چهار سریال‌، در رقابت داغ نوروزی شرکت کردند. ایام نوروز فرصت خوبی است برای این که هر شبکه بتواند آنچه را در چنته دارد ارائه دهد. با وجود این، هر شبکه‌ای می‌کوشد مجموعه‌ای را تهیه کند که بیشترین جذب مخاطب را داشته باشد. با نگاهی کلی به سریال‌هایی که نوروز و رمضان امسال پخش می‌شود، می‌توان رد پای طنز را در دو سریال «زیرخاکی ۴» و «نون.خ ۵» پیدا کرد. بازگشت به گونه ماورا و توجه به مفاسد اقتصادی موضوع دو سریال دیگر «رستگاران» و «اژدهای هفت‌سر» است که می‌تواند فضای قابل قبولی را در این دو مناسبت‌ حساس و تأثیرگذار فراهم کند تا در صورت موفقیت سریال‌ها و جذب بالای مخاطب سکوی پرشی برای رسانه ملی در شروع سال ۱۴۰۳ باشد. خبرنگار صبا در گزارشی به برنامه‌های ویژه نوروز و ماه مبارک رمضان پیش رو پرداخته است که در ادامه می‌خوانید.

 سریال زیرخاکی: فریبرز، بین زمین و آسمان

از اردیبهشت ۱۳۹۹ که نخستین قسمت از مجموعه کمدی «زیرخاکی» به کارگردانی جلیل سامان راهی آنتن شبکه یک سیما شد تا نوروز و رمضان ۱۴۰۳ که فصل چهارم آن روی آنتن خواهد رفت مخاطبان بسیاری منتظرند ببینند این‌بار شخصیت اصلی قصه «فریبرز باغ‌بیشه»، چه سودایی در سر دارد و درپی این سودا تا کجاها می‌رود. داستان «زیرخاکی» مربوط به دهه‌های ۱۳۵۰و۱۳۶۰ است و داستان مردی جاه‌طلب اما ساده‌لوح را به تصویر می‌کشد که به‌دنبال زیرخاکی می‌گردد. از دستگیری به جرم پخش اعلامیه ضدشاه، کمک به برادرش در تعمیر موشک ارتش تا باز شدن پای این شخصیت‌ به جبهه جنگ، اسارت، کمک به نیروهای انقلابی و… فضای کمدی و طنزی را ترسیم کرده که البته بخش مهمی از توفیق این کمدی موقعیت مدیون شخصیت معروف و محبوب ماجراهای «زیرخاکی» با بازی پژمان جمشیدی با شکل و شمایلی خاص و تکیه‌کلام‌های بامزه‌اش در کنار و همراهی ژاله صامتی در نقش همسرش «پریچهر» یا پری خانم است. باغ بیشه در تمام این شرایط همچنان به دنبال دگرگونی زندگی‌اش است و باید دید در این فصل جاه‌طلبی‌ها و ندانم‌کاری‌های او تا کجا ادامه پیدا می‌کند. دراین فصل که تهیه‌کنندگی آن را همچنان رضا نصیری‌نیا به‌‌عهده دارد، آقای باغ‌بیشه باز هم به دنبال زیرخاکی است و در این مسیر سر از روستایی درمی‌آورد. فریبرز در این قصه به موازات، درگیر مأموریتی خاص می‌شود که ناخواسته او را به هوا و دریا می‌کشاند. فصل اول زیرخاکی اردیبهشت۱۳۹۹مصادف با ماه رمضان روی آنتن رفت و عنوان پربیننده‌ترین مجموعه تلویزیونی رمضانی را از آن خود کرد. فصل دوم سریال خرداد ۱۴۰۰ و فصل سوم هم نوروز۱۴۰۱ از همین شبکه روی آنتن رفت. در این فصل دیدیم فریبرز باغ‌بیشه به اردوگاه اسرای جنگی در عراق رسیده و اشتباه گرفتن او با یکی از فرماندهان ارشد، سوژه‌ای کمدی به نمایش گذاشته که این ماجرا ادامه داشت. در کنار تکیه‌کلام‌ها و بازی‌های روان پژمان جمشیدی سهم قابل توجهی از موفقیت این سریال مدیون هنرنمایی بازیگر خردسال نقش کاوه (رایان سرلک) و نقش‌آفرینی ژاله صامتی است که به‌خوبی جمع خانواده باغ‌بیشه را برای مخاطبان پذیرفتنی کرده‌است.

بی‌شک فصل چهارم این سریال همچون سال‌های گذشته مخاطبان را راضی نگه خواهد داشت چرا که کارگردان از ابتدا بنای سریالش را بر طنز موقعیت گذاشته و کمتر به سمت کمدی کلامی رفته است. در این موقعیت کلام‌ها هم بامزه می‌شوند چرا که در موقعیت‌های جالبی مطرح می‌شوند. در تمام این سریال زندگی عادی این آدم‌ها را می‌بینیم که هم خودشان و هم موقعیت‌های‌شان بسیار جدی هستند اما به چشم مخاطب خود شخصیت‌ها به‌خصوص فریبرز خنده‌دار می‌آید.

سریال نون‌‌.خ ۵: داستانی درباره ایران‌دوستی

سریال «نون.‌خ» از همان فصل اولی که نوروز ۱۳۹۸ روی آنتن تلویزیون شبکه یک رفت، نشان داد که مخاطب با یک کار خاص و متفاوت رو به‌ رو است. از رنگ و لعاب منطقه کردنشین گرفته تا همدلی‌هایی که نشان از اتحاد قومیتی و رفتارهای انسان‌ دوستانه داشت، «نون.‌خ» را در قامت یک مجموعه موفق ظاهر کرد که توانسته نوع دیگری از فرهنگ و رسوم مردم کرد زبان را در قاب تلویزیون نشان دهد. این سریال به کارگردانی سعید آقاخانی و تهیه‌کنندگی مهدی فرجی در هر فصل سراغ یک قصه اصلی و برخی خرده‌ روایت‌ها ‌رفت تا به بهانه آن، بخشی از سبک زندگی مردم کرد را به نمایش بگذارد. درمیان همه نقش‌های ریز و درشتی که در نون‌.خ به تصویر کشیده شد، برخی از نقش‌ها در کل چهار فصل تداوم داشت و به یک پختگی رسید و اکنون نیز قرار است در فصل پنجم با سویه دیگری از این شخصیت‌ها روبرو شویم. نورالدین خانزاده سریال «نون‌‌.خ» مردی با گویش شیرین کردی است که تاجر تخمه و صاحب سه دختر دم‌بخت است که با یک اتفاق ورشکسته شد و در طول چند فصلی که از ساخت این سریال می‌گذرد، ماجراهایی برای خود، خانواده، دوستان و همسایه‌هایش پیش آمد. از ماجرای شیرین خواستگاری و ازدواج دخترانش و خرید هواپیما وسکونت درآن تا حادثه تلخ زلزله کرمانشاه و سرپل‌ذهاب، بدهکاری‌های آقای خانزاده و خواستگاری‌های صوری خودش و پولی که به حسابش واریز شده، ویروس منحوس کرونا که اهالی روستا با آن دست‌و‌پنجه نرم ‌کردند، معدن طلا و چالش‌هایی که با ورود گرگ به روستا پیدا شد، داستان‌های جذابی را برای مخاطبان تلویزیون رقم زد. با این حال آقاخانی در فصل پنجم این مجموعه سفر طولانی‌ای را آغاز کرده و راهی شهرهای جنوب ایران، مریوان و چابهار شده است. او با هدف آشنایی مردم با اقوام مختلف ایران و مناطق جذاب ایران فراتر از مرزهای کردستان و فرهنگ کردی رفته‌ است و البته همچون فصول قبلی که در قالب قصه به موضوعات اجتماعی هم تلنگر زده ‌ بود و با شوخی و طنز به تورم، گرانی‌ها، حاشیه‌های فوتبال، اختلاس، روابط بین‌الملل و‌… پرداخته شده‌بود، توجه به محورهایی همچون محیط‌زیست، میراث فرهنگی و مسائل اقوام کماکان در دستورکار سعید آقاخانی و عوامل «نون.‌خ ۵» ‌است. هر فصل از سریال «نون‌.خ» سعی کرده با روایت قصه‌های شیرین، مخاطبان را سرگرم کند و این اتفاق هم در پنجمین فصل از این سریال رخ می‌دهد. در این فصل از سریال مخاطبان بیشتر با اقوام مختلف ایران آشنا می‌شوند. بنابراین قصه به ‌گونه‌ای طراحی شده تا این اتفاق در سریال رخ بدهد و بینندگان با اقصی نقاط مختلف ایران بیشتر آشنا شوند. گرچه همین موضوع کار تولید را دشوار کرده است. در این فصل از سریال بازیگران اصلی همچون سعید آقاخانی، حمیدرضا آذرنگ، کاظم نوربخش، صهبا شرافتی، ندا قاسمی، ماشاا… وروایی، پاشا جمالی، سیروس میمنت و‌… حضور دارند و در کنارش بازیگران جدید هم به سریال می‌پیوندند.

سریال رستگاری: رستگاری در عالم ماورا

تولید مجموعه‌های ماورایی به ابتدای دهه ۸۰ برمی‌گردد و البته سریال‌هایی با موضوع شیطان، روح، دنیای برزخ و… در ماه رمضان طرفدار بیشتری دارد. برهمین مبنا است که مرکز سیمافیلم که تولید آثار پرمخاطب تلویزیون را در کارنامه دارد، سریال جدیدی در گونه ماورایی تولید کرده که سکانداری آن را به مسعود ده‌نمکی سپرده است. سریال «رستگاری» یکی از گزینه‌های سریال‌های ماه‌رمضان است که مهمان نوروز ۱۴۰۳ مخاطبان شبکه دو است. مسعود ده‌نمکی که پیش از این با سریال «دارا و ندار» اولین سریال‌ نوروزی‌اش را در سال ۱۳۸۹ روی آنتن برده، غیر از کارگردانی، تهیه‌کنندگی سریال «رستگاری» را هم به عهده دارد. این سریال که در گونه ماورایی ساخته شده، قرار است از زاویه‌ای تازه به مبحث عالم برزخ و در قالب یک قصه شنیدنی و پر از گره بپردازد. مضمون اصلی قصه حق‌الناس و عالم برزخ است که به موضوعاتی همچون مرگ و احتضار نیز پرداخته می‌شود و در قالب قصه موضوع احترام به خانواده به ویژه والدین را برجسته می‌کند و این ویژگی را دارد که بتواند مخاطبان را سر سفره افطار غافلگیر کند. در کنار فیلمبرداری این سریال که مدیریتش برعهده فرشاد گل‌سفیدی است حسن وارسته نیز سرپرست نویسندگان سریال است که در کارنامه‌اش می‌توان نگارش سریال‌های طنزی همچون پایتخت، دنگ و فنگ روزگار، زندگی به شرط خنده، سریال‌های اجتماعی و خانوادگی بچه مهندس، دیوار به دیوار و… را دید. وارسته تلاش کرده در قالب این قصه سرنوشت چند شخصیت را که در کما به سر می‌برند و چند شخصیت هم که پس از مرگ در عالم برزخ هستند را به تصویر بکشد. مسلما برای چنین سریالی که قرار است عالم برزخ را به تصویر بکشد جلوه‌های ویژه سنگین درنظر گرفته شده ‌است. سیمافیلم برای باورپذیرکردن این اثر هزینه‌ای اختصاص داده تا جلوه‌های ویژه‌ای تدارک دیده شود که گفته می‌شود با دیگر کارهای ماورایی تلویزیون متفاوت است. در این سریال که در ۳۰ قسمت تهیه می‌شود، بازیگرانی چون محمود پاک‌نیت، حمیدرضا هدایتی، علیرضا استادی، رامین راستاد، مهدی سلوکی، رامبد شکرآبی، کاوه سماک‌باشی، افشین سنگ‌چاپ، نفیسه روشن، پوراندخت مهیمن در کنار ده‌ها بازیگر صاحب نام دیگر نقش آفرینی می‌کنند. در این میان محمود پاک‌نیت، نقش متفاوتی را به‌عهده دارد که تا‌کنون چنین نقشی را بازی نکرده و قرار است با این نقش، مخاطبان را غافلگیر کند. پاک‌نیت در این سریال نقش حافظ را بازی می‌کند که نقش اصلی سریال محسوب می‌شود. او در سریال «رستگاری» نقش پدر کارخانه‌داری را بازی می‌کند که بر اثر اشتباهات خودش درگیر حوادثی می‌شود که او را با مسائل زیادی رو‌به‌رو می‌کند.

سریال هفت سر اژدها: نبرد با اژدهای هفت سر اقتصادی

سریال پلیسی «هفت سر اژدها» به کارگردانی ابوالقاسم طالبی یکی دیگر از سریال‌‌های نوروزی ۱۴۰۳ است که پخش آن در شبکه سه از ابتدای ماه رمضان آغاز شده است. اسم ابتدایی سریال «طلاق» بود که برخلاف آنچه از عنوان «طلاق» در ذهن متبادر می‌شود، به مسایل خانوادگی نمی‌پردازد و داستان سریال یک درام اجتماعی و سیاسی است که به مفاسد اقتصادی ورود کرده و در نهایت عنوان سریال به «هفت سر اژدها» تغییر پیدا کرده‌است. تصویربرداری این سریال از سال ۱۳۹۸ شروع شد و تا امسال ادامه پیدا کرد. البته تولید این سریال در زمان تصویربرداری مدتی به ‌دلیل اوج‌گیری کرونا متوقف و دوباره از سر گرفته شد. تصویربرداری این سریال در لوکیشن‌های متعدد داخلی و خارجی از شمال تا جنوب و غرب پایتخت انجام شد. «هفت‌سر اژدها» به دلیل ورود به فضای مفاسد اقتصادی یکی از آثار بحث برانگیز تلویزیون خواهد بود که ابوالقاسم طالبی کارگردان سریال‌های «بازگشت پرستوها» و همچنین «به کجا چنین شتابان» پس از دو دهه دوری از تلویزیون آن را انتخاب کرده و نزدیک به چهار سال زمان صرف ساخت آن کرده ‌است. طالبی هر بار که اثری را روانه آنتن کرده یا بر پرده سینما فرستاده، خالی از مضامین ارزشی یا اجتماعی و سیاسی نبوده ‌است و همیشه حتی در بخش‌هایی از قصه هم که شده این مضمون‌ها متبلور بوده‌اند. باید دید او در سریال اخیرش که در آن دست روی سوژه‌ای حساس گذاشته ‌است چقدر می‌تواند مخاطبان را با خود همراه کند و حرفی تازه بزند. با مرور اسامی بازیگرانی که در این سریال مقابل دوربین رفته‌اند هم نام چهره‌های شناخته شده پیشکسوت و جوان به چشم می‌خورد و هم بازیگرانی که تا امروز کمتر اسم‌شان را شنیده‌ایم و احتمالا از قاب این سریال به مخاطبان معرفی می‌شوند. قطب‌الدین صادقی، پیام دهکردی، ناصر آقایی، مهرداد ضیایی، حمیدرضا هدایتی، علیرام نورایی، مجید واشقانی، جعفر دهقان، محمدرضا رهبری، حمید گودرزی، زنده نام شهرام عبدلی، سروش طاهری، امین زارع، بهارمحمدپور، فاطمه الطافی و… از جمله بازیگران این سریال هستند. از دیگر چهره‌هایی که تصاویری از حضور او در سریال منتشر شده، زنده یاد سیامک اطلسی است. این بازیگر که مهر ماه سال ۱۴۰۰ بر اثر کرونا از دنیا رفت، با نقش مناسبی که در این اثر دارد یاد و خاطره‌ای نیکو از خود در این سریال به جا گذاشته ‌است. این سریال مثل کارهای گذشته ابوالقاسم طالبی در سکوت خبری جلو رفت و به آنتن نوروزی و رمضانی ۱۴۰۳ رسید. اثری که وارد ماجرای اختلاس‌گرها می‌شود و حکایت از دغدغه‌ مهمی مثل فساد اقتصادی دارد، «اژدهای هفت‌سر»ی که بسیاری از آسیب‌ها و مشکلات اجتماعی را ایجاد کرده و باید به تصویر کشیده می‌شد.

مهمانی سیما برای تحویل سال ۱۴۰۳

شادی در حلول سال نو

مخاطبان تلویزیون به رسم عادت سال‌هاست در حوالی زمان تحویل سال به انتظار ویژه ‌برنامه‌های این مناسبت در شبکه‌های سیما می‌نشینند. برنامه‌های مناسبتی که گاه از چند روز قبل از آغاز سال جدید شروع می‌شوند و در روز و لحظات تحویل ‌سال به اوج می‌رسند و میزبان بازیگران و خواننده‌ها و هر چهره هنری را که سال گذشته گل‌کرده می‌شوند. نگاهی اجمالی به برنامه‌های تحویل سال۱۴۰۳ داریم.

شبکه یک: شادی در ایران دوست‌داشتنی

«ایران دوست‌داشتنی» به تهیه‌کنندگی مقداد مومن‌نژاد ویژه برنامه تحویل سال شبکه یک است که با هدف ایران‌شناسی و بررسی جنبه‌های مختلف ایران اعم از فرهنگی و هویتی، تاریخی، اجتماعی، اقتصادی و… خارج از چارچوب‌های سیاسی به ایران می‌پردازد. اجرای این برنامه را پدرام کریمی برعهده دارد و در کنارش فلورا سام، امیرحسین مدرس و محمد معتمدی نیز حضور دارند. این برنامه دو استودیو دارد. در یکی از این استودیوها موسیقی محلی و فولکلور و با پوشش محلی و همچنین برنامه رادیویی به صورت زنده روی آنتن می‌رود. در استودیو دوم نیز میز گفت‌و‌گویی است که میزبان مهمانان از شخصیت‌های افتخارآفرین سال ۱۴۰۲ در حوزه‌ها و زمینه‌های مختلف مانند المپیادی‌ها و چهره‌های ورزشی و هنری است. این ویژه برنامه ازشب گذشته ۲۶ اسفند شروع شده و تا لحظه تحویل سال ادامه دارد.

شبکه دو: شب عیدی

شبکه دو ویژه برنامه‌ای با عنوان «شب عیدی» دارد که امیرعلی آزادی و میثم پیله‌وری دانش تهیه‌کنندگی آن را برعهده دارند. این برنامه همچون سال گذشته با اجرای المیرا شریفی‌مقدم، وحید رونقی و مجید یحیایی از ساعت ۱۹ روز ۲۸ اسفند ماه شروع می‌شود و تا نیم ساعت بعد تحویل سال ادامه دارد. دعوت از مهما‌نان مختلف شامل خوانندگان، هنرمندان و ورزشکاران رشته‌های مختلف محور اصلی برنامه است.

شبکه سه: سال نو

«سال نو» عنوان ویژه برنامه‌ای برای تحویل سال مخاطبان شبکه سه است که تهیه‌کنندگی آن را سید‌مهدی حسینی برعهده دارد. وی پیش از این تهیه‌کننده فصل‌های مختلف برنامه «اعجوبه‌ها» بود. این برنامه در روزهای ۲۴ تا ۲۶ اسفند بعد از اخبار شبانگاهی پخش شده و ۲۷ تا ۲۹ اسفند حدود ساعت ۲۰ تا پاسی از شب نیز پخش می‌شود. حامد سلطانی و یوسف تیموری اجرای این برنامه را برعهده دارند و مهمانانی از چهره‌های محبوب و شناخته شده هنری و ورزشی هم در این برنامه حضور خواهند داشت تا لحظات شاد و مفرحی را برای مخاطبان خود ترسیم کنند.

شبکه چهار: سحوری در آغاز بهار

شبکه چهار با «سحوری» به استقبال بهار می‌رود. این برنامه به تهیه‌کنندگی کامران سیف‌ا… تولید و با اجرای متین رضوانی‌پور به صورت زنده پخش خواهد شد.

شبکه تهران: بهار جان با تهرانی‌ها

شبکه تهران با ویژه برنامه «بهار جان» در ساعات منتهی به تحویل سال همراه مخاطبان این شبکه خواهد بود. این برنامه را حسین امانی تهیه‌‍ کرده است.

شبکه نسیم: تحویل سال با فرزاد حسنی

شبکه نسیم ویژه برنامه «تحویل سال» را با اجرای فرزاد حسنی تقدیم نگاه بینندگان می‌کند. این برنامه از ساعت ۱۸روز ۲۹ اسفند ماه شروع می‌شود و تا ساعت ۷ صبح و قبل از تحویل سال ادامه دارد.

شبکه قرآن: تسبیح در حرم حضرت معصومه(س)

ویژه برنامه تحویل سال«تسبیح»به صورت زنده از آستان مقدس حضرت معصومه(س) مهمان خانه مخاطبان خواهد بود. این برنامه به تهیه‌کنندگی‌هادی سمیعی زفرقندی و اجرای سیدوحید مرتضوی، ازاذان صبح تا زمان تحویل سال مهمان خانه مخاطبان شبکه قرآن سیما خواهد بود.

شبکه افق: سین هشتم

شبکه افق با ویژه‌برنامه تحویل سال «سین هشتم» به تهیه‌کنندگی حسین قاسمی مهمان مخاطبانش است. این برنامه ۲۸ و ۲۹ اسفند ساعت ۲۰ تا ۲۳ پخش می‌شود. همچنین یکم فروردین ساعت ۵ تا ۸ صبح همراه مخاطبان خواهد بود تا لحظات تحویل سال را با هم بگذرانند. این برنامه با حضور مهمانان متعدد و آیتم‌های گوناگون در سه برنامه ۱۸۰ دقیقه‌ای با اجرای آرمان غفاریان، مریم شهرام‌پور، عطرت افشار و امیرعلی احمدی پخش می‌شود. «سین هشتم» بخش‌های متنوعی دارد که حضور گروه سرود، بازیگران، خوانندگان و ورزشکاران در برنامه و همچنین همراهی با کودکان بی‌سرپرست از جمله آنهاست.

شبکه سلامت : حول حالنا

شبکه سلامت برنامه «حول حالنا» به تهیه‌کنندگی محمدحسین پورفاضلی‌نژاد را برای تحویل سال روی آنتن برده است. این برنامه از شنبه ۲۶ اسفند به مدت دو ساعت پخش شد و در روز عید از ساعت ۵ صبح تا ۱۰ نیز پخش خواهد شد. در این دو ساعت مهمانانی از حوزه سلامت و با محوریت موضوعات اجتماعی و خانواده با مخاطبان همراه هستند.

نیره رضایی‌مطلق