در این ایام ماه مبارک رمضان  برنامه‌ای سحرگاهی روی آنتن شبکه دو سیما می‌رود که نسبت به تجربات گذشته، ساختار متفاوت‌تری دارد. در این برنامه خبری از یک گفت‌وگوی مذهبی ساده نیست، برنامه به چند بخش تقسیم می‌شود و تلاش دارد تا اقشار مختلف جامعه را به سمت خود جذب کند، مجری برنامه راحله امینیان است و در بخش‌هایی هم پای پادکست به این ویژه برنامه تلویزیونی باز می‌شود. خبرنگار صبا به بهانه پخش این برنامه با راحله امینیان مجری برنامه «سحر نشینی»  به گفت‌وگو پرداخته‌که در ادامه می‌خوانید.

چه ‌شد که پس از سال‌ها تجربه فعالیت در برنامه‌هایی با محوریت خانواده، اجرای برنامه سحرگاهی به شما پیشنهاد شد و شما این مسئولیت را پذیرفتید؟

سمیه کاظم‌بیگی مدیر گروه خانواده شبکه دو سیما با من تماس گرفتند و اجرای «سحرنشینی» را به بنده پیشنهاد دادند و من هم اولین حرفی که زدم، این بود که گفتم من مجری معارفی نیستم و ژانر کاری من در ۲۳ سال اجرا، اجتماعی است و ۱۷ سال بواسطه اجرای «به خانه برمی‌گردیم» در حوزه خانواده فعالیت می‌کنم! ایشان هم گفتند که ایده ما هم اصلا معارفی نیست و اصلا گروه خانواده این برنامه را تولید خواهد کرد؛ همین بود که اجرای این برنامه برایم جالب شد و در جلسات محتوایی که داشتیم متوجه شدم محوریت بر سیاق حضرت زهرا(س) است و می‌دانستم که به دلیل عدم شناخت کافی ما از ایشان چقدر خوب می‌شود که به ایشان در فضای خانوادگی و اجتماعی بپردازیم و بیشتر آگاه شویم چرا که شاید ما فقط راجع به مظلومیت و شهادت ایشان شنیده باشیم؛ اما متوجه شدم که عوامل حرف‌های جدیدی دارند و از اسامی حضرت زهرا(س) به شدت کاربردی و به ‌روز استفاده می‌کنند. حتی نکاتی را می‌گویند که این نکات به گوش منی که در خانواده متدین و مذهبی تربیت و رشد کردم و به زعم خودم شناختی از ائمه اطهار(ع) دارم، نخورده بود و همه این‌ها باعث شد که من اجرای این برنامه را بپذیرم.

خودتان مخاطب این برنامه را چه قشری می‌دانید و تاکنون بازخوردها به چه صورت بوده‌است؟

نگاه‌ «سحرنشینی» به خانواده است یعنی از فرزند خانواده بگیرید که یک دهه هشتادی است و روزه می‌گیرد تا پدر و مادر او و  پدر بزرگ و مادر بزرگش بتوانند این برنامه را دنبال کنند و تمام تلاش خود را کرده‌ایم تا «سحرنشینی» را بر مبنای خانواده پیش ببریم. خوشبختانه بازخوردهای خوبی گرفتیم البته که زیست من تغییر کرده است و چون شب‌ها سر کار بودم و عملا روزها درگیر استراحت و کارهای منزل بودم تا روز راه پیمایی قدس نتوانستم به صورت میدانی شاهد بازخوردها باشم و در صفحه شخصی بازخوردها را می‌دیدم اما بازخوردهایی که در روز قدس گرفتم بسیار من را امیدوار کرد و متوجه شدم که نسل‌های متفاوت بیننده ما هستند و تنها خانم‌ها نیستند که مخاطب ما هستند بلکه کل خانواده و به خصوص آقایان نیز بیننده ما هستند. منهای من همه عوامل برنامه همه جوانان دهه هفتادی هستند و تا بازخوردها را دیدم به آن‌ها خدا قوت گفتم و الحمدالله رب العالمین برنامه دیده شده‌ است و خوشحالم به اهدافی که برایش تلاش کردند تا مقدار زیادی دست یافته‌اند.

اگر خودتان را جای مخاطب بگذارید، ویژگی این برنامه در چه چیزی می‌بینید؟

«سحر نشینی» یک برنامه تکراری نیست و با همه احترامی که برای همکارانم در تمام شبکه‌ها قائل هستم و چون امسال اجرا در سحرگاه را تجربه کردم و متوجه شدم که برنامه سحر جزو سخت‌ترین بخش کنداکتور هر شبکه‌ای است و در آن باید امکان خطا با حداقل خودش در نظر گرفته شود و مجری نیز حق خطا در برنامه‌ای با محتوای سحر ندارد؛ می‌دانم که تمام شبکه ها باید ماه‌ها زحمت بکشند و رنج‌شان مضاعف شود تا خروجی آن‌ها روی آنتن برود ولی این برنامه از دکور گرفته تا محتوا جدید است. «سحرنشینی» از تکرار و روزمره‌های گذشته فاصله بسیاری گرفته است. به هر حال فضای رسانه باید متاثر از اطلاعات به روز شده و پیشرفت اجتماع باشد و همین بخش پادکست در برنامه ما یک دستاورد است. البته معتقدم که این بخش، پادکست نیست بلکه ویدئو کست است، اما در هر صورت می‌تواند برای فرهنگ‌سازی موثر باشد چرا که ما از کتاب و کتابخوانی فاصله جدی گرفته‌ایم و همین بخش شاید بتواند تا حدی فرهنگ مطالعه را ارتقاء دهد و افراد را به پیشرفت‌های علمی نزدیک کند و  افراد دیگر تمام وقت‌شان را در فضای مجازی نگذرانند. همچنین در بخش دیگری که هرشب زنده اجرا می‌شود، دو نوجوان هستند و حتی یک کودک شش ساله داریم و مدیر گروه آن‌ها یک پدر است که دو فرزندش و تعدادی از دوستان فرزندانش را در این حوزه آموزش می‌دهد و ما را متوجه این موضوع می‌کند که انس با قرآن را باید از دوران کودکی و در تربیت معنوی کودکان لحاظ کنیم. در بخش کارشناسی هم مهمان برنامه اطلاعت معنوی و معارفی‌ را با توجه به آسیب‌های اجتماعی روز تشریح می‌کنند و همه این‌ها از ویژگی‌های «سحرنشینی» است.

خودتان به عنوان مجری چه خرق عادتی را در این برنامه انجام دادید؟

برای بخش روایت داستانک و مناجاتی که بین دعای سحر و اذان داریم، احساس کردم که نویسنده برنامه متن را از نگاه خودش که البته قطعا هم درست است، می‌نویسد و به من می‌دهد، اما راحله امینیان به عنوان مجری می‌بایست ادبیات خاص خودش را داشته باشد و با اینکه زحمت بسیاری داشت داستانک‌ها را خودم بنویسم، تصمیم گرفتم این کار را انجام دهم و به شخصیت‌ها و ماجراها جهت دهم و ذهن شنوندگان داستانک را درگیر کنم و پرسش‌هایی برایشان ایجاد کنم که در بخش کارشناسی به پاسخ برسد. همچنین برای بخش نیایش از مناجات‌های قدیمی و طولانی فاصله گرفتم و با توجه به موضوع روز از داستان‌هایی که در قرآن است به زبان و ادبیات امروز بهره بردم و آن‌ها را به رشته تحریر در می‌آورم و در «سحرنشینی» اجرا می‌کنم. دائما در تلاش هستم تا به روز رسانی را در بخش‌های متعدد اعمال کنم البته نمی‌دانم چقدر موفق بوده‌ام اما این کار را کردم تا شاهد یک فضای سنتی با در نظر گرفتن مدرنیته باشیم.

از خرق عادت حرف زدیم، چه ساختارشکنی در اجرای «سحرنشینی» وجود داشت که همه موج‌های خبری حاکی از آن شد که یک بانو برنامه سحرگاهی را اجرا می‌کند؟

انگار در ماه محرم و ماه مبارک رمضان یک باورهای اشتباه و تصوراتی غلط بعد از انقلاب درباره اجرای برنامه‌های معارفی وجود داشته که مبنا بر این بوده است که خانم‌ها نباید برنامه سحر را اجرا کنند یا شاید توانش را ندارند؛ اما به لطف خدا و حضرت زهرا(س) ما یک خط بزرگ قرمز روی این باور اشتباه کشیدیم و توانستیم ثابت کنیم که چه بسا خانم‌ها بهتر می‌توانند فضای سحر را مدیریت کنند و از لطافت زنانه خود استفاده کنند و در اتمسفر سحرگاهی یک جایگاه ویژه‌تری داشته باشند. بانوان نیز با رعایت چارچوب‌ها، قیودها و احکام شرعی می‌توانند در هنگام اجرای برنامه سحرگاهی با مهمان روحانی بنشینند و صحبت کنند و اتفاقا گفت‌وگویی را انجام دهند که مخاطب آن را بپذیرد و سوال و چالش ذهن مخاطب را پاسخ دهند. من مانند یک سرباز بودم که این خط را شکستم و از همکاران خانم خود توقع دارم آن‌ها نیز ملحق شوند. البته چند سال پیش در ایام کرونا، دهه اول محرم  ویژه برنامه‌ای در شبکه سه به مناسبت شهادت ابا عبدالله (ع) داشتم که آن هم با نگاه خانواده بود و ما هرشب نگاه‌مان به یکی از اعضای خانواده اباعبدالله (ع) بود که بازخورد خوبی داشت، اما دیگر ادامه پیدا نکرد. ولی از اعماق‌ وجود توقعم از همکاران خانم خودم این است که ان‌شالله در سال آینده از شبکه‌ها برای اجرای برنامه‌های سحرگاهی با موضوعاتی نظیر اجتماعی و… مطالبه کنند. با حفظ احترام برای همکاران آقا که بسیار شریف هستند اما معتقدم  که در این حوزه نیز باید خانم‌ها ورود کنند و با اینکه اجرای برنامه سحر بسیار سخت و سنگین است ولی در هر شبکه مجری خانم کاربلد و باسواد را در این حوزه داریم و نیاز داریم  معارف و مبانی دینی به زبان اجتماعی روز ارائه دهیم و توجه داشته باشیم که مخاطب دهه هشتادی و نودی دیگر صحبت‌های سخت و سنگین را در مباحث معارفی نمی‌پذیرد. چون پرسش‌ها و چالش‌هایی در ذهن دارند که باید با زبان روز اجتماع پاسخ آنها را بدهیم چرا که معتقد هستم، تربیت معنوی رسالت جامعه ما است.

پگاه زارعی