پیرو صحبت‌های برخی از مدیران و معاون سیما در واپسین روزهای سال گذشته و اعلام تدارک ‌دیدن برنامه‌های متنوع نوروزی؛ روزنامه صبا در اولین چالش شنبه‌های سال ۱۴۰۳ درخصوص ویژه‌ برنامه‌های ایام عید امسال و میزان توانایی‌ آن‌ها در سرگرم کردن و جذب مخاطبان، با منتقد تلویزیون به گفت‌وگو نشسته تا به میزان موفقیت این نوید مدیران پی ببرد.

محمدتقی فهیم روزنامه‌نگار و منتقد سینما در ابتدا با اشاره به اعلام برنامه‌های نوروزی متفاوت امسال از سمت مدیران صداوسیما گفت: با توجه به صحبت‌های مدیران سیما قبل از سال نو، طبعا انتظار خیلی‌ها این بود که در نوروز امسال برنامه‌های باکیفیتی از تلویزیون پخش شود اما چنین اتفاقی را شاهد نبودیم. البته اگر بخواهیم به‌زعم برخی‌ها بگوییم تلویزیون یک رسانه ‌عامه است و به کیفیت توجه نکنیم؛ باید بگویم در کمیت این اتفاق افتاد و امسال یک‌باره با حجم غیرقابل‌انتظاری از ویژه‌برنامه‌ روبرو شدیم. به‌عبارتی امسال تلویزیون در کمیت غوغا کرد! زمان تحویل‌سال تمام شبکه‌ها برنامه داشتند و همه برنامه‌ها حسابی پر و شلوغ بودند و سروصدا داشتند از قرکمر بگیرید تا تکان شانه و لرزش گردن! انواع دستگاه‌های جدی و غیرجدی موسیقی نیز موجود بود از شش‌وهشت بگیرید تا صداهای ناهنجار غیرقابل‌پذیرش … از این منظر و به‌لحاظ کمی برنامه‌های نوروزی بسیار پر و پیمان بودند اما آیا این کفایت می‌کند؟ آیا تلویزیون با چنین شیوه‌ای می‌تواند ریزش مخاطب یکی‌ دو سال گذشته را جبران ‌مافات کند؟ این یک بحث بسیارعمیقی است که فکر می‌کنم باید بررسی شود. به‌هرحال آمار تلویزیون در ایام عید بالاتر رفت و آن ریزش سال گذشته تداوم نداشت، اما به نظرم خروجی این وضعیت به بهایی که پرداخت شد، نمی‌ارزید.

او در ادامه اذعان داشت: البته در بین برنامه‌ها، چندبرنامه نسبتا خوب هم وجود داشت، برای مثال برنامه سال‌ تحویل شبکه نسیم با حضور فرزاد حسنی قابل‌دیدن و قابل ‌تامل بود. به‌هرحال فرزاد حسنی یک وجنات و جذابیت‌هایی در اجرا دارد که هم مخاطب عادی و هم مخاطب جدی را نگه ‌می‌دارد، همچنین امیرحسین مدرس با اجرا در برنامه «برد-برد». در بین سریال‌های نمایشی هم می‌توان از برنامه خوب ایرج طهماسب نام برد. انیمیشن‌های این ایام نیز انیمیشن‌های خوبی بودند. همچنین فیلم‌های مستند جذابی پخش می‌شد که به‎نظرم جای تقدیر دارند. درواقع فیلم‌های سینمایی شبکه‌های مختلف بهترین و سرگرم‌کننده‌ترین مفید اوقات ‌فراغت مردم در این ایام بود. اما در بخش ویژه‌برنامه‌ها این‌طور نبود و برنامه‌های امسال با یک افت بسیارجدی و با فاصله از کیفیت سال‌های گذشته روی آنتن رفت.

وی افزود: همین فقدان کیفیت برنامه‌ها باعث شد که باز هم در ایام عید شبکه «آی‌فیلم» بیشتر دیده شود و با وجود سریال‌های جدید مردم همچنان سریال‌هایی مثل «میوه ممنوعه»، «پایتخت» و سریال‌های رضا عطاران را در شبکه «آی‌فیلم» تماشا می‌کردند. به‌نظرم دیدن یک سکانس از «میوه ممنوعه» به تماشای خیلی از برنامه‌های جدید تلویزیون می‌‎ارزید، همچنین تماشای سریال‌های رضا عطاران که با وجود تکرار و بازپخش‌های زیادش در این همه سال، باز هم مخاطبانی که به تماشای آن‌ها می‌نشینند، تا تمام شدن سریال از جا برنمی‌خیزند. فضاسازی و کشمکش‌های دراماتیک قدرتمند آن سریال‌ها، ویژگی‌هایی است که در برنامه‎های نوروزی امسال هم دیده نشد و فقط شاهد برنامه‌هایی شلوغ، پرتعداد، پرسروصدا و متاسفانه در خیلی از موارد مبتذل بودیم. منظور بنده از مبتذل الزاما گرایشات ضد  اخلاقی نیست بلکه موضوعات دستمالی‌شده و استفاده از متن‌های پیش‌پا افتاده و سطحی است.

او خاطرنشان کرد: البته برنامه‌های مربوط به ماه رمضان که در زمان سحر و افطار پخش می‌شوند، همچنان سرجای خودشان هستند و مخاطبان خودشان را دارند اما متاسفانه برنامه‌هایی که با محوریت سرگرم‌سازی ساخته شده‌اند این‌گونه نیستند. من به‌شخصه معتقدم چه در سینما چه در تلویزیون، اگر فیلم یا برنامه‌ای نتواند مخاطب را سرگرم کند به‌هیچ دردی نمی‌خورد؛ اما نه به هر شکل و قیمتی. این که ما به ورطه باج دادن بیفتیم، پیروزی نیست. برای داشتن آثار خوب و قابل‌قبول نه به ابتذال باید باج داد نه به متن‌های ضعیف،  به‌نظرم به متن‌های میان‌مایه هم نباید باج داد چه برسد به متن‌های کم‌مایه.

وی در ادامه توضیح داد: تلویزیون نباید به ورطه استفاده از آثار و وضعیت جبهه‌ای که خودش با آن کشمکش فرهنگی دارد بیفتد و شیوه پیروزی‌اش آوردن عده‌ای با پرداخت رقم‌های کلان و استفاده از متن‌های ضعیف و دستمالی ‌شده است، بلکه باید وزن خودش را درعین ساخت، پرداخت و پخش برنامه‌های سرگرم‌کننده حفظ کند. اگر در این زمینه به ابتذال و کم‌مایگی روی خوش نشان دهد و نتواند وزن خود را حفظ کند؛ در وزن‌کشی با رقبا می‌بازد. باید راه جدیدی باز کند. برفرض‌ مثال برای رقابت با یک‌سری شبکه‌های فارسی‌زبان خارج ازکشور که با برخی موسیقی‌های ضعیف و نازل مردم را سرگرم می‌کنند، نباید دست‌ بیاندازد به بدل‌های دست‌چندم آن موسیقی‌ها. چراکه نتیجه چنین تدبیری به قول معروف دو سر باخت است و با رفتن راه آن‌ها، هم فرهنگ را می‌بازد و هم مخاطب را در دراز مدت از دست‌ می‌دهد. بنابراین تلویزیون ایران باید شاخصه‌های فرهنگی خودش را داشته باشد.

محمدتقی فهیم در پایان گفت: به‌نظرم مدیریتی که قرار بود سلبریتی‌زدایی کند، درحال‌حاضر نه‌تنها سلبریتی‌زدایی نکرده، حتی محبوب‌ها را هم از دست داده‌است. برای جبران چنین مسئله‌ای دست‌به‌دامن شدن درجه‌ چندم‌ها هم خودش آسیبی جدی است. پول بخشی از کار است اما اگر قرار باشد پولی خرج شود چه خوب است که در جای ارزشمندی خرج شود.