محمد خزاعی رییس سازمان سینمایی در یکصد و نهمین جلسه شورای معاونان و مدیران سازمان سینمایی که همزمان با برگزاری سی و پنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در محل سالن کنفرانس نمایشگاه در مصلی برگزار شد با اشاره به غرفه سازمان سینمایی در نمایشگاه کتاب تهران و اهمیت نشر کتاب‌های سینمایی عنوان کرد: در دولت سیزدهم توجه جدی به موضوع تالیف و نشر کتب سینمایی صورت گرفته است. هر چقدر در حوزه تالیف و پژوهش غنی‌تر باشیم به همان اندازه پشتوانه تئوری، تحلیلی و پژوهشی سینمای ما در بسترهای گوناگون قدرتمندتر خواهد بود.

وی اضافه کرد: در ۹۰۰ روزی که از عمر دولت سیزدهم می‌گذرد در سازمان سینمایی و موسسات تابعه آن حدود ۳۷ عنوان کتاب راهبردی جدید که برخی از آنها آثار مرجع و تخصصی هستند، به چاپ رسیده است که بخش عمده این آثار در غرفه سازمان سینمایی در نمایشگاه کتاب تهران عرضه شده است.

رئیس سازمان سینمایی با توضیح اینکه از ابتدای دولت سیزدهم ماهیانه یک کتاب سینمایی در سازمان سینمایی منتشر شده است، گفت: چاپ و انتشار کتب سینمایی نسبت به ده سال گذشته رشد قابل توجهی داشته و با برنامه‌ریزی‌هایی که در موسسات تابعه سازمان درحال انجام است این روند به صورت تصاعدی همچنان ادامه خواهد داشت.

خبرنگار صبا در ادامه چالش‌های شنبه روزنامه صبا این هفته با موضوع جایگاه سینما در حوزه نشر به سراغ نویسندگان و منتقدان این عرصه رفته است.

محمدتقی فهیم منتقد سینما:  ناشران به دنبال کشف نویسندگان سینماگر نیستند

سینمای ما به صنعت نزدیک‌تر شده است و در بین کشورهای تولید کننده فیلم در دنیا رتبه خیلی خوبی داریم و در منطقه و خاورمیانه که اساساً حرف اول را می‌زنیم. در زمینه تولید سالی نزدیک به ۱۰۰ فیلم بلند خوب می‌سازیم و این یک گام مهمی در سینما است، اما این سینما فاقد مخاطب لازم است یعنی در گرایش مخاطب خوب با ضعف‌های اساسی روبه‌رو هستیم که بخشی از این موضوع به ضعف در حوزه نشر بر می‌گردد. در واقع سینما کتاب‌هایی را مورد اقتباس قرار می‌دهد که نیازمند یک آسیب شناسی شاید مستقل است. یعنی اگر در بخش اقتباس نمونه‌ کتاب‌هایی داشته باشیم که به درد اقتباس بخورند به دلایل مختلفی یا فیلمسازان به سمتش نمی‌روند یا به هر حال از عهده مسائل مالی آن بر نمی‌آیند اما در بخش ارتباط با مخاطب برای اینکه مخاطب عادی حتی بداند که سینما چیست و بعد با دیدن فیلم لذت بیشتری ببرد با کمبود اساسی رو به رو هستیم و اساسا چنین منابعی را نداریم. خصوصاً منابع بومی و باید بیشتر به این بخش التفات داشته باشیم. در دنیا، در کنار سینمای پر رونق خودشان حوزه نشر که مرتبط با مخاطب عادی سینما هست هم گسترش دارد و پررونق است یعنی بسیاری از کتاب‌ها تولید می‌شوند که اساساً به درد مخاطب عام می‌خورند عین خود فیلم‌ها که فی نصفه به مخاطب عادی تعلق دارد و تماشاگر عادی علاوه بر فیلم به هنرهای دیگر همچون کتاب نیز نیاز دارد. آنچه که اکنون در حوزه نشر داریم، درباره روایت، دکوپاژ و موضوعات تخصصی و تئوری سینما هستند که بیشتر به درد متخصصان و علاقه‌مندان جدی سینمایی و هنرجویان سینما می‌خورند تا از این‌ها برای بالا بردن درک سینمایی خودشان استفاده کنند پس در گرایش مخاطب عادی ما اساساً با کمبود بسیار جدی روبه‌رو هستیم یا اصلا نداریم.

نکته دیگر این است که حتی کتاب‌هایی که به قلم نویسندگان ایرانی با خاستگاه ایرانی و فرهنگ ایرانی و درک ایرانی تولید شده باشند، خیلی کم داریم و بیشتر کتاب‌ها ترجمه شده‌اند که به لحاظ متن و زیر متن به نوعی فرهنگسازی آن برای بیگانه است و به نوعی یک فرهنگ بیرونی را بر ما وارد و سینمای مورد نظر همان کشورها را تبلیغ و ترویج می‌کنند و حقیقتا ما در تولید بومی خیلی ضعیف هستیم.

متاسفانه دستگاه‌ها و نهادها و ارگان هایی که در حوزه نشر از کتاب در بخش سینما حمایت می‌کنند با اینکه مخاطبان بالقوه این بخش زیاد هستند کمتر به این موضوع توجه دارند. یعنی مخاطب موجود است و علاقه‌مندان به سینما هستند ولی کتاب‌هایی که مناسب این علاقمندان باشد، تولید نمی‌شوند و این موضوع هیچ کارکرد فرهنگی به نفع سینمای ایران ندارد.

سینماگران ما نیز معمولا کمتر از خودشان می‌گویند و هنوز این فرهنگ رواج پیدا نکرده که سینماگران کتاب بنویسند و در کنار تولید فیلم همواره دست به قلم باشند. البته کسانی را داشتیم مانند مرحوم داریوش مهرجویی یا مسعود کیمیایی و تا حدودی ناصر تقوایی و بعضی از سینماگران که بیشتر در این حوزه در واقع روشنفکری دسته بندی می‌شوند ولی سینماگران عام ما به طور کلی دست به قلم نیستند و قدرت نویسندگی ندارند بنابراین عملا محصولات تولیدی افکارشان منتشر نمی‌شود و مخاطب کمتر می‌تواند آن‌ها را بشناسد.  ما اساساً از منشا، روایتگری سینما و سینماگرایی بومی در حوزه نشر نداریم و  از سوی دیگر ناشران هم به دنبال کشف نویسندگان مرتبط با حوزه سینمایی نیستند و مقاله‌هایی را که یا تخصصی باشد یا مرتبط با بخش‌های فنی سینما باشد، بیشتر دنبال می‌کنند.

بهناز وفایی‌وحدت؛ پگاه زارعی