از آنجا که بر اساس اتفاقات رخ داده در سینمای این سال‌ها، می‌توان مدیر و مجریان سازمان سینمایی را یک تیم عمل‌گرا و البته مقتدر و دارای موقعیت تثبیت ‌شده و غیر متزلزل ارزیابی کرد، طرح این پرسش بی راه نیست که طرح جدید گروه سینمایی فرهنگ چگونه قرار است در اکران سینماها به اجرا برسد.

هفته گذشته از سوی رییس سازمان سینمایی گفته شد:
۱- برخی آثاری روی پرده سینماها، در عین حال که آثار ارزشمندی هستند، آنچنان که باید در چهار هفته اول اکران – که بر اساس قراردادها تعیین می‌شود- قادر به فروش و ارتباط مناسب با مخاطبان نیستند، این فیلم‌ها همیشه در سایه فیلم‌های کمدی و پرفروش قرار می‌گیرند از این رو، ایجاد این گروه کمک می‌کند تا این دسته از آثار مهجور واقع نشوند.
۲-  بر اساس این طرح، پردیس‌های سینمایی که از بیش از ۵ سالن برخوردارند، یک سالن خود را در اختیار نمایش آثار فرهنگی قرار خواهند داد تا اکران این آثار حتی، پس از چهار هفته (کف فروش) ادامه پیدا کند.
۳-  با این ساز و کار، هم صاحبان آثار تجاری و هم صاحبان آثار فرهنگی ‌می‌توانند از فرصت نمایش در پردیس‌های مهم کشور برخوردار شوند.
۴-  در این طرح برنامه‌ریزی شده که ۵ هفته معادل روزانه ۵ سانس با یک سالن، در اختیار گروه سینمایی فرهنگ قرار گیرد.
۵-  آثار گروه هنر و تجربه معمولا، به صورت تک سانس و در چند سینمای محدود و هفته‌ای یکی دو سانس است در حالی که کار گروه سینمایی فرهنگ، در امتداد اکران اصلی سینماهاست و فرصت مضاعفی را برای کمک به فیلم‌های غیرتجاری فراهم می‌سازد.
۶-  سیاست‌گذاری سازمان سینمایی بر این است که با این مدل، انتقاد صاحبان آثار و سینماها نسبت به ادامه نداشتن اکران کافی یک فیلم کم‌فروش بعد از چهار هفته، برطرف شود.
۷-  گروه سینمایی فرهنگ یک سرگروه مجزا نیست و قرارداد جدیدی برای فیلم‌های آن منعقد نمی‌شود. در این گروه، به منظور حمایت از آثار غیرتجاری، تنها یک سانس‌بندی انجام می‌شود و تلاش می‌کنیم حداقل ۴۰ مجموعه سینمایی را در این گروه بگنجانیم تا هر فیلم براساس ضریب با یک یا دو سانس در مدت پنج هفته اکران شود. [به زودی فهرست سینماهای که در مسیر اجرای این طرح قرار می گیرند اعلام و شورای گروه فرهنگ، عناوین فیلم‌هایی را که در سبد حمایت این برنامه قرار می‌گیرند، معرفی خواهد کرد.]

پیرو این طرح ناگهانی که البته در راستای هدف‌گذاری ۱۴۰۳ سازمان سینمایی در توجه به سلایق متکثر و جلوگیری از افتادن مطلق اکران سینماها به دست فیلم‌های کمدی و بازاری ارائه شد، باید دید بر اساس بندهای اعلام شده، کدام فیلم‌های امسال در اکران بهار و ابتدای تابستان، شامل تعریف‌های مذکور خواهند بود.
به نظر می‌رسد چندین فیلم مهم اکران ابتدای سال تاکنون [آثاری چون پرویزخان (با وجود پخش بی‌موقع و ناگهانی در شبکه خانگی)، نوروز و دو فیلم تازه اکران شده کوچه ژاپنی‌ها و آبی روشن که همزمان با کمدی‌های خجالت‌نکش۲ و تگزاس‌۳ توان پایین‌تری در گرفتن سانس و جذب مخاطب دارند] بتوانند ذیل تعریف گروه سینمایی فرهنگ، از فرصت دیده شدن در پردیس‌ها بهره‌مند شوند.
این موقعیت را البته می‌توان درباره فیلم‌های پرمخاطب سینمای هنروتجربه هم فراهم کرد، چرا که یافتن سانس برای مخاطبی که دوست دارد فیلم هنروتجربه ببیند، مانند یافتن سوزن در کاهدان است، اما با اختصاص سانس و سالن مشخص در پردیس‌ها [مثلا برای فیلم مهم و جذابی مثل عروسک/اصغر یوسفی‌نژاد] مخاطب دوست‌دار فیلم خوب و متفاوت، از سردرگمی‌ فیلم دیدن در هنروتجربه نجات پیدا می‌کند!

در ادامه شنبه‌های چالشی، خبرنگار روزنامه صبا به سراغ اندک مدیران سینمایی‌ که مایل به اشتراک گذاشتن نظرات خود در این خصوص بودند رفته است که در ادامه می‌خوانید.

محسن مومنی‌شریف: بازار؛ نشان‌دهنده اعتبار و درجه هنری یک کار نیست

محسن مومنی‌شریف از نویسندگان شناخته شده ادبیات داستانی کشور، رئیس اسبق مرکزآفرینش‌های‌ادبی حوزه هنری و همچنین حوزه هنری انقلاب اسلامی در خصوص راه‌اندازی گروه سینمایی «فرهنگ» گفت: آن‌چه که مسلم است در حوزه ادبیات و هنر، بعضی از کارها نیاز به حمایت دارند. لزوما بازار، اعتبار یک کار و درجه هنری آن را نشان نمی‌دهد. البته ما اعتقاد داریم شاهکارها، کارهایی هستند که موردپسند عموم مردم باشند. درعین‌حال خیلی از آثاری که امروز در تاریخ سینما و در حوزه هنر و ادبیات به آن‌ها افتخار می‌شود، در زمان خودشان کارهایی نبوده‌اند که مانند خیلی از آثار دیگر استقبال زیادی از آن‌ها شده باشد و در بازار اقبال آن ‌چنانی نداشته‌اند.

او افزود: بالاخره هر از گاهی ذائقه مردم تغییر پیدا می‌کند. به‌نظر من این وظیفه دولت و سیاست‌گذاران است که شرایطی را فراهم آورند تا کارهایی متفاوت‎تر از ذائقه عمومی تولید شود. چه ‌بسا فردا که تاریخ سینمای ما را ‌خواهند نوشت، عمده ارجاعات به همین کارهایی باشد که امروز به دلائلی از آن‌ها استقبال نشده است.

مومنی‌شریف در پایان، در تایید راه ‌اندازی این گروه اظهار داشت: به ‌طور کلی من فکر می‌کنم که بوجود آوردن چنین شرایطی برای فیلم‌ها خوب است. البته برای طراحی شیوه عملکرد آن باید این نکته را نیز در نظر داشت که حق سینماگر هم نباید ضایع شود. در عین‌ حال از آن‌ طرف این‌گونه نباشد که تمام امکانات سینمایی کشور در اختیار فیلم‌هایی قرار بگیرد که افتخاری برای سینما نیستند ولی امروز از آن‌ها استقبال می‌شود. فیلم‌هایی که فردا روزی فراموش خواهند شد ولی خب گیشه خوبی داشته‌اند! به هر دوی این‌ نکات باید توأمان توجه شود.

سپهر پهلوانی: هیچ اجباری نمی‌تواند فروش یک فیلم را مشخص کند

سپهر پهلوانی مدیر پردیس سینمایی ارگ تهران که اجباری بودن اکران فیلم‌های حوزه‌ فرهنگی در سالن پردیس‌های سینمایی را راهکار نتیجه ‌بخشی نمی‌داند، با اشاره به این موضوع اظهار داشت: کدام کار به ‌اجبار نتیجه داده که حالا این دومین‌ آن  باشد؟! این ‌که به زور از سینمادارها خواسته شود تا فیلمی را اکران کنند کار منصفانه‌ای نیست و ثمری هم نخواهد داشت. بدیهی است یک فیلمی که مخاطب نداشته باشد را صد هفته هم روی پرده سینما نگه دارید، باز هم مخاطب نخواهد داشت، حتی اگر آن فیلم بهترین فیلم جهان باشد. وقتی کسی فیلمی را نمی‌بیند، خب نمی‌بیند دیگر!

او در ادامه خاطرنشان کرد: درحال‌حاضر ترجیح مردم دیدن فیلم‌هایی چون «تگزاس» و «فسیل» است. خوب یا بد بودن این قضیه مسئله دیگری است. متاسفانه سلیقه مردم به سمتی رفته که این نوع فیلم‌ها را ببیند، حالا یک استثنائی هم مثل فیلم «مست عشق» وجود دارد که در ابتدای اکران، مخاطب به ‌خاطر بازیگران آن به سینما کشانده می‌شود ولی بعد یک ‌باره افت می‌کند.

وی افزود: حمایت فیلم‌های حوزه فرهنگی و کمک در راستای بالا بردن سطح ‌سلیقه مخاطب امر پسندیده و ارزشمندی است اما نه با این شیوه که به زور بخواهیم یک فیلمی را روی پرده‌های سینما نگه داریم. مثلا الان تهیه‌کننده یکی از فیلم‌های درحال اکران از دوستان نزدیک و صمیمی من است ولی من آن فیلم را در سینمایم نگذاشتم چون می‌دانم که فروشی ندارد و قرار نیست با نمایش آن هیچ اتفاقی بیفتد. من نمی‌توانم صرف این‌ که تهیه‌کننده‌اش دوست صمیمی و نزدیک من است، آن فیلم را به زور پنج هفته روی پرده نگه دارم، آن فیلم در هفته ششم هم نمی‌فروشد.

پهلوانی در پایان بیان کرد: بازخورد و فروش یک فیلم را مردم مشخص می‌کنند. هیچ سازمان، ارگان، فشار و اجباری نمی‌تواند مشخص کند که یک فیلم فروش داشته باشد یا نداشته باشد.

امیرشهاب رضویان: تشکیل گروه سینمایی فرهنگ شاید نتیجه ‌بخش باشد

امیرشهاب رضویان نقاش، بازیگر، نویسنده، کارگردان، تهیه‌کننده و مدیر پردیس سینمایی کوروش که آزمون و خطای ایده تشکیل گروه فرهنگ سینمایی را هیچ ایرادی نمی‌داند، عقیده خود را در این خصوص در یک جمله بیان کرد: به‌نظر من بد نیست که این ایده به شکل امتحانی انجام شود، شاید نتیجه‌بخش باشد.

مازیار رضاخانی: باید شورایی که بدنه اقتصادی را بشناسند تشکیل شود

مازیار رضاخانی، کارگردان و کارشناس سینما، مدیر سابق پردیس‌های سینمایی رازی، تماشا و پردیس سینمایی ملت در خصوص تشکیل گروه سینمایی فرهنگ بیان کرد: اگر این یک حرکت ادامه‌دار و بر اساس نگاهی اندیشه‌ محور به حوزه سینمای فرهنگی باشد، خیلی‌خوب است ولی اگر در حد یک ایده‌ و کاری کوتاه ‌مدت برای مدیرانی که امروز پشت میز نشسته‌اند، باشد؛ قطعا محکوم به شکست خواهد بود.

وی در ادامه توضیح داد: در واقع بستگی به ساختار و روند ادامه آن دارد. اگر در قالب کمک و حمایت دولتی از سینمای هنری با ساختار فرهنگی باشد، حتما نتیجه می‌دهد ولی اگر صرف این  ‌که به یک‌ سری از فیلم‌ها مجوزی داده شود تا پشت در اکران نمانند، شکست خواهند خورد و تجربه‌اش را قبلا در هنر و تجربه داشته‌ایم. در آن‌ بخش هم به ‌دلیل عدم‌ تبلیغات درست، فیلم‌ها نتوانستند اکران خوب بگیرند و تماشاگر خیلی  ‌زیادی نیامد و به ‎نظر من هنر و تجربه فقط درحد یک ایده خوب باقی ماند و همان مخاطبینی که معمول به سینما می‌رفتند و آن فیلم‌ها را می‎‌دیدند؛ رفتند و دیدند و چیزی به بدنه اقتصادی سینمایی فرهنگی‌ و هنری کشور اضافه نکرد.

او همچنین اظهار داشت: بدیهی است که اگر بخواهد به شکل معمول و با همان چهار هفته اکران یا حتی بعد از آن اکران در پردیس‌ها، پیش برود؛ باز هم با مخاطب زیادی مواجه نخواهد شد. باید یک شورایی تشکیل شود که این شورا بدنه اقتصادی را بشناسند. با فروش درست بلیت، استفاده از ظرفیت‌های دولتی، وزارتخانه‌ها، تماشاگرانی که می‌توانند از طریق بلیت‌های مخصوص با قیمت‌های مناسب‌تر به سینما بیایند و جذب مخاطب جدید، این اتفاق خواهد افتاد.

رضاخانی در پایان گفت: نتیجه ‌بخش بودن چنین ایده‌ای مستلزم این است که برای تبلیغات فیلم‌های این حوزه، یک ساز و کار جدید طراحی شود که امیدوارم این اتفاق بیفتد.

حمید فولادی:  اگر فیلمی خوب نباشد، مخاطب ندارد

مهندس حمید فولادی مدیر سابق پردیس سینمایی اطلس مشهد دیدگاه خود را درمورد شیوه کار گروه فرهنگ تازه تاسیس‎‌ شده این گونه ابراز داشت: من تصور خودم را به‌ صورت کلی و نه به‌ عنوان یک اظهار نظر عرض می‌کنم. فیلمی که در یک بازه زمانی به فروش نداشته است و عملا  نتوانسته مخاطب خودش را جذب کند، بعد از آن هم قطعا نخواهد توانست. وقتی یک فیلم چهارهفته روی پرده سینما بوده و مخاطب به هر دلیلی از آن استقبال نکرده‌ است با دیدن ادامه اکران آن، این ذهنیت برایش ایجاد می‌شود که حتما فیلم دیگری تولید نشده یا فیلم دیگری برای نمایش ندارند. همین خودش او را دل ‌زده می‌کند. از این‌ جهت چنین روندی خیلی مورد مقبولیت نیست و فقط وقت سالن‌ها را می‌گیرد و به آن  آسیب می‌زند.

او در ادامه توضیح داد: ارتباط‌گیری اولیه‎ مخاطبان، خود سینماست. طبیعتا بیشتر به سینمادارها اعتراض می‌کنند تا به حوزه مدیران سینما. با توجه به سابقه‎ای که از فیلم‌های استقبال ‌نشده گذشته دارم، می‎دانم که قطعا این‌ معترض بودنشان را انتقال می‌دهند. مثلا می‎‌آیند گِله می‌کنند که این چه فیلمی است؟ فیلم دیگری ندارید؟! و… همین که مردم به سینمادارها بگویند فیلم دیگری ندارید؟ یعنی این‌که جمع کنید، بروید!

وی افزود: ما دو قشر مخاطب داریم، یک عده که کلا عاشق سینما هستند و اولین فیلمی که روی پرده‌ها می‌آید تحت هر شرایطی ورود می‌کنند و برای تماشای آن به سینما می‌آیند. قشر دیگر براساس نقدها و نظرات مخاطبین دیگر به سینما می‌روند. آن‌ها وقتی فیلمی به نمایش درمی‌آید، ابتدا دیدگاه‌های دیگر را می‌سنجند که نقدهای آن چگونه بوده است. درچنین زمان‌هایی که مثلا یک فیلم در چهارهفته اول نمایش فروش نداشته و اکران آن همچنان  ادامه پیدا کرده، قشر دوم قطعا ورود نمی‌کنند. آن‌ها نقدهای اولیه را خوانده‌اند و بازخوردهای اولیه را گرفته‌اند و به تماشای فیلم نمی‌آیند. درواقع افرادی که نقدها را می‌خوانند، آن را سینه ‌به‌ سینه انتقال می‌دهند و نکات منفی و مثبت آن را بازگو می‌کنند. برای نمونه فیلم «فسیل» اگر حدود یک ‌سال هم که روی پرده‌های سینما باشد؛ نمی‌گویم به ‌لحاظ محتوایی اما  به ‌لحاظ آن فضای طنزی که دارد سینه ‌به ‌سینه انتقال داده می‌شود که مثلا فیلم جالبی است. چیزی که خودم درسال گذشته بارها شاهدش بودم و دوستانی را می‌دیدم که شاید شش‌‎ یا هفت ‌مرتبه به تماشای آن می‌آمدند. یا مثلا فیلم «هتل»، فیلم‌هایی که به ‌قول معروف گیشه‌ای هستند و در حال‌ حاضر مخاطب آن‌ها را می‌پسندد. الان با این مسئله کاری نداریم که نقد هم می‌شود که این نوع فیلم‌ها اصلا محتوا ندارند و… به ‌هر حال باید بپذیریم که سینمادار هم دارد هزینه می‌کند. هیچ‌ وقت نمی‌آید فیلمی که مخاطب ندارد را مثلا در سالن دویست، سیصد‌نفره و در ساعت ۹ شب بگذارد. چون این فیلم اشباع‌ شده است، نگاه مخاطب را پر کرده و قطع‌ به ‌یقین استقبال چندانی از آن نخواهد شد. در نهایت مجبور می‌شود این فیلم‌ها را مثلا در سانس‌های نه، ده یا یازده صبح بگذارد!

فولادی در ادامه اذعان داشت: درآمد سینمادار از مخاطب است. مخاطب هم هزینه‌ای که در سینما می‌کند بابت یک فیلم خوب است. ما همه زنجیره‌وار به یکدیگر وصل هستیم، اگر فیلم خوب نباشد، مخاطب ندارد. اگر مخاطب نباشد، سینمادار درآمد ندارد. ببینید یک تهیه‌کننده فیلم با اسپانسر، وام، حالا با هر تبصره و شکلی بالاخره یک فیلم را می‌سازد ولی ما سینمادارها یک زیر ساختی را فراهم کرده‎ایم که برای آن چند صدم یلیارد هزینه کرده‌ایم. طبیعتا نگاه‌مان این است که مخاطب‌مان جذب شود. بالاخره مخاطب باید نگاه مثبتی به فیلم روی پرده داشته باشد تا برای دیدن آن به سینما بیاید. باز خورد هر فیلمی هم در همان ده‌ روز اول اکران مشخص می‌شود. بعضا حتی هنوز به نمایش در نیامده باز خوردش پیداست و می‌دانیم چه خروجی‌ای دارد. اصلا نیاز نیست که بگذاریم چهار هفته از نمایش آن بگذرد. فیلم دو سانس که به نمایش درآید بازخوردش معلوم می‌شود.

او افزود: خیلی از سینماها را می‌شناسم اما نام نمی‌برم که روی سایت‌شان، چیدمان جعلی هم دارند، عملا یک فیلمی را در یک تایمی می‌چینند که اصلا در آن تایم سالن ندارند! مثلا می‌گویند که ساعت ده شب در سالن دو، فیلمی را نمایش می‌دهد در صورتی‎ که اگر شما در آن سانس مراجعه کنید، متوجه می‌شوید که اصلا چنین چیزی نیست و فیلم دیگری درحال پخش است. دلیل آن‌ها هم این است که می‌دانند آن فیلم مخاطب ندارد و هدف این است که مثلا به تهیه‌کننده آن فیلم نشان دهند که فیلم او را اکران می‌کنند. خب این کار عملا یک جور دور زدن و کلاه بر سر همدیگر گذاشتن است. قصدم از بازگویی این نکته، این است که بگویم این شیوه از کارها متاسفانه چنین عکس‌العمل‌هایی را هم خواهد داشت. یعنی یک تعداد سینمادار هم ممکن است به‌ ناچار در ظاهر اکران فیلم فروش‌ نرفته را بپذیرند اما در واقعیت آن را انجام ندهند. بالاخره نمایش هر فیلمی باید برای سینمادار منافع داشته باشد تا ضرر. مثلا اگر فیلمی مثل «فسیل»، «هتل» یا مثلا اگر «مطرب» را دوباره تکرار کنند، با این‌که چندسال از اکرانش گذشته است. من موافق خواهم بود. یا مثلا فیلمی مانند «شبی که ماه کامل شد» هنوز هم مخاطبش می‌آید و نگاه می‌کند. خب ما هم از فیلم‌های قوی استقبال می‌کنیم، حتی برای یک ‌سری از فیلم‌ها مثلا در بازه زمانی سال۹۸ مجوز خواستیم که تمدید شود و دوباره به ما اجازه اکران دهند ولی مخالفت شد.

فولادی در پایان بیان کرد: باید دید که در نهایت تدبیر مسئولین و تصمیم صاحب‌نظران و اهل‌ فن چه خواهد بود. اما نتیجه هرچه که باشد باید برای سینمادار اول توجیه اقتصادی، دوم توجیه اقتصادی و سوم توجیه اقتصادی داشته باشد تا بتواند چراغ سینمایش را روشن نگه دارد.

ندا روزبه