سیدمحمد بهشتی شیرازی عضو شورای عالی میراث فرهنگی و گردشگری و پیش از این مدیر جشنواره فیلم فجر و مدیر عامل بنیاد سینمایی فارابی، رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و رئیس کمیته ملی ایکوم ایران بوده و همچنین عضو پیوسته فرهنگستان هنر است. وی در انتخابات دوره چهاردهم ریاست جمهوری به عنوان مشاور فرهنگی در کنار دکتر پزشکیان منتخب مردم ایران حضور داشت. روز گذشته با اعلام رسمی وزارت کشور مبنی بر پیروزی دکتر پزشکیان در رقابت انتخاباتی، خبرنگار صبا با سیدمحمد بهشتی در ارتباط با رویکرد فرهنگی و هنری دولت چهاردهم گفت‌وگویی انجام داده است که در ادامه می‌خوانید.

رویکرد فرهنگی دولت آقای پزشکیان چیست؟

درهمان دورانی هم که بحث مناظرات انتخاباتی بود، آقای پزشکیان در مناسبت‌های مختلف صحبتی که داشت چی بود؟ این بود که فضای فرهنگی هنری جامعه را از حالت قبض به حالت بسط تبدیل بکند. وزارت فرهنگ که در این زمینه متولی عرصه فرهنگ و هنر است، باید نسبت به اهل فرهنگ و هنر بیشتر نقشی حمایتی و ناظر پیدا بکند. پزشکیان در  مناظرات، گفتند که دولت جدید از حالت انقباض خارج و بیشتر نقش حامی پیدا می‌کند. حال چه در بحث فضای مجازی و فیلترینگ که ایشان مکرر به آن اشاره کردند؛ چه در مابقی موارد در واقع این چیزها را برنمی‌تابند و البته نمی‌خواهند هم بگویند همه این معضلات را بلافاصله حل می‌کنند ولی حداقلش این است که ما می‌دانیم دارای رییس جمهوری شدیم که با شرط‌هایی که منجر به انقباض می‌شود موافق نیست.

به نظر شما دولت چهاردهم نگاه سیاسی به فرهنگ دارد یا با نگاه فرهنگی و حکمرانی فرهنگی منتظر اتفاقات رو به جلو خواهیم بود؟

ایشان در شعارهایی که مطرح کردند گفتند به دنبال دولت فرهنگی هستند نه فرهنگ دولتی، خب این یک معنی و مفهومی دارد.

دولت چهاردهم چگونه رسانه‌ها و مدیاهایی نظیر سینما، تئاتر، رادیو و تلویزیون را قرار است به فرصت تبدیل کند؟

کافی است نقش حمایتی برای دولت تعریف بشود، نه نقش نظارتی و نقش مداخله‌گر! اگر همین اتفاق بیفتد و دولت نقش حمایتی پیدا بکند، با توجه به اینکه جامعه ما دارای ظرفیت فوق العاده زیادی فرهنگی و هنری است؛ طبیعی است که اهل فرهنگ و هنر ما امکان فعالیت و تولید محصولات فرهنگی هنری پیدا می‌کنند که از جمله‌ آن می‌توان به عرصه سینما، تئاتر و رادیو و تلویزیون اشاره کرد. امکان فضای تنفس برای اهالی فرهنگ و هنر طبعاً فراهم‌تر می‌شود.

چگونه می‌خواهند این تنفس را فراهم کنند؟

اگر به ۳۰ سال گذشته نگاه بکنیم، همیشه عرصه فرهنگ و هنر، عرصه به اصطلاح انقباضی و انسدادی نبوده ‌است؛ یک دوره‌هایی هم بوده که دوره‌های مناسب و مساعدی بوده ‌‌است، اهل فرهنگ و هنر آسوده خاطرتر فعالیت می‌کردند و تولید محصولات فرهنگی می‌کردند، البته یک دوره‌هایی هم بوده که شرایط سخت‌تر می‌شد که طبیعی است. آقای پزشکیان ادامه‌دار آن دوره‌های گشایش هستند، نه دوره‌های انسداد! آن دوره‌ها چطوری گشایش ایجاد می‌شد؟ طبعاً مشابه همان را شما از این دولت می‌توانید توقع داشته‌باشید.

پیش‌بینی می‌کنید برای صیانت از هنرمندان و اهالی فرهنگ مخصوصا در باب معضلات شبکه‌های فضای مجازی یا اتفاقات دیگر چه راهکارهایی به کار گرفته شود؟

اصولاً در گذشته فعالیت اهالی فرهنگ و هنر تهدید آمیز قلمداد می‌شد و شما شاهد این بودید که حتی عمده فیلم‌ها و یا سریال‌هایی که ساخته می‌شد توسط خود نهادها، ساخته می‌شد یعنی حتی اکتفا به نقش نظارتی نمی‌کردند و کاملاً رقیب بخش خصوصی شده بودند. طبیعی است که الان  در مواجهه با صاحب قدرت در کشور، بالاخره یک گوشه‌ای را داشته ‌باشید که نگاه این شکلی به موضوع ندارد و حالا می‌توان با آن وارد گفت‌وگو شد؛ بالاخره این قدرت از یک ظرفیت‌ها و یک سری اختیاراتی برخوردار است و می‌تواند شرایط به اصطلاح مساعدتری را برای اهالی فرهنگ و هنر ایجاد کند. ما عجالتاً توقع مان هم خیلی زیاد نیست. همین قدری که این سایه سنگین انسداد را از سر اهالی فرهنگ و هنر بردارند، فکر می‌کنم خود دست‌اندرکاران فرهنگ و هنر با فعالیت‌‌هایی که می‌کنند میدان را برای خودشان فراخ‌تر خواهند کرد.

آیا هنرمندان می‌توانند از خارج کشور هم به کشور بازگردند و دولت چهاردهم تصمیمی در این باره دارد؟

فکر نمی‌کنم مشکلی باشد، قطعا دولت چهاردهم از این موضوع استقبال می‌کند. برای اینکه موانع بازگشت آن‌ها را از سر راه بردارد نیز تلاش می‌کند و حالا چقدر موفق می‌شود، می‌دانم که تلاشی در این زمینه خواهند کرد.

چه امیدی می‌دهید تا بدانیم شاهد چه اتفاقات و برپاسازی چه زیرساخت‌هایی خواهیم بود؟

من این را مسلم می‌دانم که دولت چهاردهم در عرصه فرهنگ و هنر، نسبت به دولت سیزدهم تغییر رویکرد دارد. یعنی به لحاظ راهبردی جهت‌گیری‌های متفاوتی دارد و شاهد تغییراتی خواهیم بود و می‌توان توقع بیشتری داشت از این که گشایش‌هایی در کار اهالی فرهنگ و هنر و کلاً جامعه اتفاق بیفتد.

پس با توجه به صحبت‌های شما می‌توانیم شاهد یک دولت به واقع فرهنگی باشیم؟

دولتی که کوشش می‌کند دولت فرهنگی و نه فرهنگ دولتی را پیش روی ما بگذارد، دولتی که کوشش می‌کند تا از حالت انسداد به حالت گشایش و از موضع نظارتی، ممیزی و مداخله به حالت حمایتی تغییر رویکرد دهد، البته بردارهای دیگری هم در صحنه وجود دارند که تلاش می‌کنند این اتفاق نیفتد؛ ولی بالاخره یک زمانی کسی نبود که همچین کاری را بکند و درست پوشش به عکس بود حالا دیگر شما کسی را دارید که پوشش او در جهت منافع ملت و در جهت خواسته‌های جامعه ‌‌است. حتماً یک شرایط مناسب‌تری  نسبت به وضع فعلی شاهد خواهیم بود.

روزنامه صبا پس از استقرار دولت چهاردهم قصد دارد در کنار دولت و اما مطالبه گر باشد، فکر می کنید دولت جدید پاسخگو خواهد بود؟

شعار این دولت در جریان مبارزات انتخاباتی، اصلاً موضوع پاسخگویی بوده ‌و جامعه را به مطالبه‌گری دعوت می‌کرده‌ است؛ از این جهت شاید روشن‌ترین چیزی که می‌شود از دولت چهاردهم توقع داشت این است که نسبت به پاسخگویی و بالاخره توجه به مطالبه‌گری جامعه بی‌تفاوت نباشد.

پگاه زارعی