برنامه «سندباد» از سفرها می‌گوید. سفرهایی که یک ‌سویش ایران است و ایرانی‌هایی که به کشورهای دیگر سفر یا مهاجرت کرده‌اند یا خارجی‌هایی هسنند که به ایران می‌آیند. «سندباد» سعی کرده سراغ کشورها و آدم‌هایی برود که کنجکاوی ‌برانگیزی بیشتری یا موضوعات متفاوت و اختصاصی دارند. این برنامه با پشت سرگذاشتن تجربه فصل اول اکنون در فصل دوم نیز حدود ۵۲ کشور را زیر ذره‌بین برده و ‌تلاش کرده بدون میانجی و مستقیم، وارد زندگی مسافران از فرهنگ‌های مختلف شود و با شنیدن روایات و تجربیات بی ‌واسطه آنان، تصویری واقعی، به ‌دور از سوگیری‌های شبکه‌های مجازی و رسانه‌های خبری به مخاطب ارائه دهد. در این برنامه ما با گردشگران خارجی و ایرانیانی که به ‌نحوی تجربه زیست یا ارتباط با خارج از ایران را داشته‌اند، همراه و با سبک زندگی و همچنین جزئیات مغفول مانده در این حوزه آشنا می‌شویم. «سندباد» با اجرای سهیل اسعد و کارگردانی قاسم عوض‌بیگی هر هفته چهارشنبه، پنجشنبه و جمعه حوالی ساعت ۲۲ و ۱۵ دقیقه از شبکه دو سیما پخش می‌شود.

قاسم عوض‌بیگی، کارگردان: تفاوت فرهنگ‌هاجذابیت برنامه را تقویت می‌کند

قاسم عوض‌بیگی، کارگردان این مجموعه ۵۲ قسمتی درباره تولید فصل دوم این برنامه گفت: برنامه «سندباد»، با هدف آشنایی مخاطبان ایرانی با کشورهای مختلف جهان از دریچه روایات و بازگویی تجربه‌های جهانگردان سایر کشورها از ایران و همچنین ایرانیان ساکن کشورهای دیگر تهیه شده است. تجربه فصل اول که زمان زیادی برای پیش تولید آن صرف کرده بودیم ما را به فصل دوم رساند چرا که به خیلی از کشورهایی که در پیش تولید مدنظرمان بود نرسیده بودیم. ضمن اینکه ما تجربه موفقی را از نگاه مخاطبان پشت سرگذاشته ‌بودیم و باید آن را تکمیل می‌کردیم.

وی با اشاره به نوآوری‌هایی که‌  در این فصل داشته‌اند اظهار داشت: از ابتدا قرار شد خط اصلی برنامه که پرداختن به موضوعات مختلف کشورهای متفاوت در حوزه فرهنگ و سبک زندگی در فرمی جدید شامل بخش‌هایی مانند گفت‌وگو، مصاحبه، گزارش و مستند بود را حفظ کنیم اما در فصل دوم این برنامه با توجه به تجربه‌ای که از فصل اول داشتیم روی آیتم‌ها و تغییرات بصری در استودیو کار کردیم تا تفاوت فصل‌های اول و دوم برای مخاطب کاملا مشخص و محسوس شود.

به گفته این کارگردان در فصل دوم علاوه بر استودیوی اختصاصی و دکور ویژه برای برنامه که به نوعی شناسنامه آن باشد، یکسری آیتم جدید که اختصاصی خود برنامه باشد را اضافه کرده‌ایم که می‌توان به آیتم آشپزی، آیتم نمایشی، رادیو سندباد، تهرانگردی و پرده‌های رنگی اشاره کرد. این آیتم‌ها با توجه به محتوایی که درآن کشور وجود دارد، تولید می‌شود که در کنار بخش استودیو به برنامه حال و هوای خاصی داده ‌است.

عوض‌بیگی در خصوص مهمان‌های برنامه در استودیو توضیح داد: به هرحال مخاطب دوست دارد در کنار اطلاعاتی که از کشوری که به آن پرداخته می‌شود، کسب ‌کند از مهمانی که در استودیو حضور دارد، بیشتر بداند به همین دلیل در این فصل بیشتر به زندگی شخصی‌ و روابطی که مهمانان دارند نزدیک می‌شویم. مثلا برای جذابیت موضوع، مهمان برنامه یا سوژه آن قسمت را در تهران یا نقاط مختلف ایران می‌بریم و مواجهه‌اش را در خیابان، بازار یا مکان‌هایی که آن مهمان تجربه کمتری در قبال آن لوکیشن‌ها داشته، به تصویر می‌کشیم.

وی با اشاره به نحوه انتخاب مهمان برنامه گفت: سختی این انتخاب در فصل اول شکل گرفت. اگر یادتان باشد ما در فصل گذشته از آسیا، اروپا، آفریقا و آمریکای‌لاتین مهمان داشتیم به همین دلیل پیش تولید آن یک سال زمان برد تا از طریق دوستان و واسطه‌ها آدم‌ها را در کشورهای مختلف پیدا کنیم. این اتفاق در فصل دوم راحت‌تر شکل گرفت چون هم برنامه روی آنتن رفته بود و مهمان می‌دانست که قراره در چه وضعیتی قرار بگیرد و هم راه‌های ارتباط ما به مدد همراهی مهمانان فصل اول و دوستی‌ای که بین ما و آن‌ها شکل‌گرفته بود، وسیع‌تر شده ‌بود. بدیهی است که تصمیم گرفتیم سراغ کشورهایی که نرفته بودیم برویم که با ارتباطاتی که با ایرانیان آن سوی مرزها یا جهانگردان خارجی برقرار کرده ‌بودیم چهره‌های فراوانی را برای برنامه پیدا کردیم.

کارگردان سندباد درخصوص سوژه‌‌های برنامه عنوان کرد: محوریت «سندباد» آدم‌ها و تجربیاتشان در کشورهای دیگر است. ما یک گروه سوژه‌یاب در همه قاره‌ها و کشورهای مهم داریم که آن‌ها نیز ارتباطاتی با دیگر کشورها برقرار می‌کنند و به این ترتیب شبکه بزرگی را تشکیل داده‌ایم که از طریق دوست‌یابی گسترش پیدا کرده ‌است. به طور مثال در قاره آفریقا دوستانی داریم که در کشورهای مختلف هستند و یا ایرانیان ساکن آن کشورها را می‌شناسند و آن‌ها را به ما معرفی می‌کنند. در این میان برخی از ایرانیانی که به دلایل مختلفی چون درس خواندن یا کار کردن چند سال مقیم آن کشور بودند و در آن کشور زندگی کرده‌اند و دوباره به ایران آمدند را هم دعوت می‌کنیم تا از تجربیاتشان بگویند. گاهی همین افراد راه را برای پیدا کردن سوژه برنامه هموار می‌کنند.

عوض‌بیگی با تأکید بر نگاه واقع‌بینانه به موضوعات برنامه گفت: نگاه ما در برنامه «سندباد» این بود که با شرح زندگی مسافران از فرهنگ‌های مختلف و شنیدن روایات و تجربیات بی‌واسطه آنان، تصویری واقعی از ایران ارائه دهیم و از دریچه روایات و بازگویی تجربه‌های جهانگردان سایر کشورها از ایران و همچنین ایرانیان ساکن کشورهای دیگر مخاطبان ایرانی را با کشورهای مختلف جهان آشنا کنیم. بدهی است که مهمترین ابزارمان سبک زندگی و فرهنگ آن کشور است تا دید درستی به ایرانی‌ها نسبت به آن کشور و دید درست اهالی آن کشور نسبت به ایران بدهیم. پس هدف ما تبادل فرهنگی است؛ به تصویرکشیدن سبک زندگی و فرهنگ هر کشور و به دنبال آن آشنایی خارجی‌ها با فرهنگ ما و نحوه مواجهه آن‌‌ها با این تفاوت‌ها آن‌ قدر جذاب و دارای سوژه است که نگاه بی‌طرفانه و واقع‌ بینانه ما را برای مخاطب آشکار می‌کند.

وی با اشاره به تمرکز روی سبک زندگی و نقاط اشتراک و اختلاف میان کشورها افزود: در این مواقع تفاوت‌ها خودش نقطه جذابیت برنامه را تقویت می‌کند. ما در خلال صحبت‌ها می‌خواهیم از زبان آدم‌‌هایی که خودشان این شرایط را تجربه کرده‌اند مخاطب را به واقعیت‌های موجود در هر کشور نزدیک کنیم و از نگاه خود تحقیر و تاریکی را از خودمان دور کنیم. کافی است سبک زندگی افراد را در کشورهای دیگر ببینید و از اشتراکات و تفاوت‌ها لذت ببرید.

کارگردان «سندباد» در مورد حضور مهمانان در استودیو و پوشش آن‌ها اظهار داشت: مشخص است که هر کشورفرهنگ پوشش مخصوص به خود را دارد. منظورم پوشش آیینی و سنتی که ریشه در فرهنگ آن کشور دارد. این هم برای‌مان اهمیت داشت و بخشی از اکسسوار صحنه را هم می‌توانست با خود به همراه داشته باشد از این رو هیچ محدودیتی برای این موضوع نداشتیم. پوشش مهمان بخشی از سبک زندگی او را بازگو می‌کند که تا جایی که ملاحظات رسانه‌ای اجازه می‌داد ما نیز مشکلی از این بابت نداشتیم. ضمن اینکه در گفت‌وگو و آیتم‌هایی که در مورد آن کشور تولید کردیم، سعی کردیم از لباس، زبان و موسیقی آن منطقه حتما صحبت کنیم.

عوض بیگی درخصوص مجری برنامه عنوان کرد: سهیل اسعد یا همان ادگاردو اصلیتش لبنانی است و در آرژانتین بزرگ شده‌ است. با توجه به آشنایی نسبی‌اش با هنر و اجرا و سابقه اجرایش در مستند «جهانشهری‌ها» او را انتخاب کردیم. هرچند او تا نیمه‌های فصل یک با عباس مریدی اجرای برنامه را برعهده داشتند. اما در این فصل به عنوان تنها مجری برنامه‌ریزی در استودیو حضور دارد. تجربه حضور دکتر اسعد در کشورهای مختلف و انتخاب مجری‌ای از جنس مهمان در برنامه موثر بوده و به ما در رسیدن به اهداف برنامه کمک کرده ‌است.

وی با اشاره به بازخورد برنامه گفت: حضور مهمانان برنامه چه در استودیو و چه از طریق ویدئو، بازخوردهایشان جالب بوده است. معمولا مهمانانی که به برنامه می‌آیند، خیلی تصوری از این که قرار است چه اتفاقی برایشان بیفتد ندارند، ولی بعد از این ‌که برنامه ضبط می‌شود، چه در استودیو و چه درویدئو می‌گویند این برنامه با برنامه‌های دیگری که شرکت کرده‌اند متفاوت است. یا اگر اولین بارشان باشد که رو به دوربین از خودشان می‌گویند، بعد از چند ساعت حضور در استودیو با ما صمیمی شده و راحت صحبت می‌کنند.

این کارگردان در خصوص تاثیر «سندباد» بر روحیه خودش و عوامل برنامه عنوان کرد: ما با بسیاری از کسانی که در فصل یک به ‌عنوان مهمان حضور داشتند، ارتباط داریم و دوستی‌مان به شکلی است که خیلی علاقه دارند با ما همکاری کنند. که همان‌ها برایمان سوژه‌های جدید را پیدا می‌کنند. نکته مشترک در همه کسانی که با ما همراه بودند این است که اغلب می‌گویند ما تصوری از ایران نداشتیم و حتی ذهنیت اشتباهی از ایران داشتیم اما وقتی وارد ایران شدیم، این ذهنیت چه از لحاظ فرهنگ ایرانی‌ها که مهمان‌نواز و مهربانند، چه از لحاظ معماری و شهرسازی و چه از لحاظ نوع برخورد افراد با آنها کاملا تغییر کرده و همگی می‌گفتند اگر برگردیم می‌گوییم تصوری که بعضی‌ها نسبت به ایران دارند، خیلی اشتباه است.

سهیل اسعد : رسانه در انتقال فرهنگ حرف اول را می‌زند

سهیل اسعد با نام اسپانیایی ادگاردو، مجری کارشناس برنامه «سندباد» طی بیست و چند سال حضورش در ایران به ‌عنوان مجری در شبکه‌های مختلف رسانه ملی و به ‌ویژه در شبکه‌های برون مرزی سازمان صدا و سیما و در برنامه‌های گوناگون حضور داشته است. وی که یک مسلمان آرژانتینی و اصالتاً لبنانی است، مسلط به چند زبان خارجی می‌باشد. از سن بیست ‌سالگی از کشورش آرژانتین خارج شد و با سفر به لبنان و متأهل شدن به دین اسلام پیوست و مسلمان شد و تحصیلات دانشگاهی‌اش را هم در لبنان سپری کرد. با حضور در ایران و تحصیلات حوزوی، برای فعالیت در کارهای فرهنگی، هنری و رسانه‌ای، به ‌خصوص در سازمان صدا و سیما همکاری جدی خودش را با شبکه‌های تلویزیونی آغاز کرد و در نهایت، امروز اجرای برنامه دیدنی و جذاب «سندباد» شبکه دو تلویزیون را برعهده دارد.

اسعد، در خصوص اجرای برنامه در شبکه‌‌های تلویزیونی ایران گفت: وقتی هیسپان ‌تی‌وی تاسیس شد کسی نبود که زبان اسپانیایی بداند و در عین ‌حال برای اجرا خوب باشد. البته آن زمان قرار نبود مجری باشم. برنامه‌ای برای تبلیغ اسلام بود که من به ‌عنوان مجری کارشناس در آن حضور داشتم.

وی افزود: قبل ‌از اجرای برنامه «سندباد» یک برنامه بین‌المللی دیگر هم با نام «نقطه رهایی» از شبکه پنج سیما داشتم که به ‌مناسبت هفته وحدت پخش ‌شد و من به‌ عنوان اولین اجرای رسمی تلویزیونی داخلی آن برنامه را اجرا کردم. همچنین، اجرای برنامه‌هایی مثل «یک و بیست دقیقه» به ‌مناسبت سالگرد شهادت شهید حاج قاسم سلیمانی و اجرای مسابقه معارفی «محیا»ی شبکه دو سیما با فضای سبک زندگی ایرانی ‌اسلامی و نیز اجرای برنامه‌های گوناگون تلویزیونی در شبکه‌های برون‌ مرزی سازمان صدا و سیما را برعهده داشته و دارم.

این مجری با اشاره به اجرای برنامه «سندباد» عنوان کرد: علاقه اصلی من بیشتر از اینکه اجرا باشد حضور در رسانه است. معتقدم رسانه در انتقال مفاهیم، معارف و فرهنگ حرف اول را می‌زند. بنابراین دوست دارم‌  چه به ‌عنوان مجری و چه هر عنوان دیگر، در رسانه حضور پیدا کنم.

وی هدف اصلی برنامه «سندباد» را معرفی درست از کشورهای مختلف جهان با یک توصیف معتدل و منصفانه از وضعیت فرهنگی جهان و شمایل کلی از کشورها در ابعاد مختلف آداب ‌و رسوم‌، فرهنگ، جغرافیا و تاریخ دانست و گفت: در واقع، انعکاس روایت واقعی از سوی ایرانی‌های مقیم در آن کشورها یا خارجی‌هایی که بومی آن کشورهای خارجی‌اند و در حال حاضر در ایران ساکن‌اند، هدف برنامه است. یک هدف مهم دیگر این برنامه این است که مخاطبان بتوانند به ‌طور مستقیم و بی ‌واسطه با جهان آشنا بشوند و تصویری که قرار است از جهان معرفی کنیم، یک تصویر واقعی‌تر، حقیقی‌تر و نزدیک‌تر باشد.

اسعد، در رابطه با تأثیرگذاری این برنامه بین مخاطبان عنوان کرد: رسالت اصلی «سندباد» این است که واقعیت‌‍‌ کشورهای دنیا که به مسلمانان و تازه‌ مسلمانان مربوط می‌شود را به مخاطبان نشان دهد. با توجه‌ به اینکه فصل اول این برنامه تأثیرگذاری خوبی داشت، مدیران شبکه دو تصمیم گرفتند که فصل دوم آن هم تولید شود و ادامه پیدا کند. البته بخشی از تأثیرگذاری‌اش هم به‌ خاطر عام بودن مخاطبانش است که مخصوص قشر خاصی نیست.

وی تصریح کرد: «سندباد» برنامه‌ای است که برای هر مخاطبی جذاب است و با بازخوردهای خوبی که از جامعه و مردم می‌گیریم، می‌بینیم که انعکاس بسیار مثبتی در جامعه داشته است و با توجه ‌به اهداف تعریف ‌شده برای این برنامه، باید اذعان کنم که تاکنون موفق بوده است.

مجری برنامه «سندباد» در خصوص تمایز این برنامه با دیگر برنامه‌‌هایی که روی آنتن صدا و سیما می‌رود گفت: این متمایز بودن نسبت به سایر برنامه‌های صدا و سیما در این است که آیتم‌ها و بخش‌های این برنامه به ‌هیچ‌ وجه تکراری و خسته‌ کننده نیست و در واقع خلاقیت خاصی در مضمون و قالب این برنامه وجود دارد که شاید بتوان گفت کم ‌نظیر است.

وی با اشاره به مهمانان برنامه توضیح داد: مهمانان برنامه فقط ایرانی‌های ساکن خارج نیستند. ما دو نوع مهمان داریم: مهمانان ایرانی که در خارج از کشور زندگی کرده‌اند و می‌کنند و مهمانان خارجی که به ایران سفر کرده‌اند یا ساکن ایران‌اند و در ایران در حال کار و تحصیل و زندگی‌اند. تمرکز اصلی برنامه روی این دو طیف قرار دارد.

اسعد، درخصوص نوع دعوت از مهمانان به این برنامه اظهار داشت: معمولاً این دعوت‌ها توسط تهیه‌کننده و گروه خاصی که جزو عوامل این برنامه‌اند، انجام می‌شود و بعضاً برخی از مهمانانی که در برنامه «سندباد» حضور پیدا می‌کنند، خودشان هم کسانی را برای حضور در این برنامه معرفی می‌کنند. برخی مهمانان را هم خودم به‌ عنوان مجری شناسایی و به برنامه دعوت می‌کنم. البته برای ضبط برنامه و داشتن اطلاعات کامل از مهمانان، قبل ‌از ضبط، طی دیدارهایی که با مهمانان داریم یا بررسی ویدئوهایی که از زندگی‌شان برای ما ارسال می‌کنند، همه موارد و موضوعات را با عوامل برنامه بررسی می‌کنیم تا در زمان ضبط همه موارد به ‌طور کامل، درست و دقیق روایت شود.

مجری «سندباد» درباره پرسش‌هایی که از مهمانان می‌شود، توضیح داد: نوع اول سؤال‌ها، پرسش‌های شخصی و زندگی شخصی افراد را شامل می‌شود و بخش دوم مصاحبه هم در رابطه با کشورشان است. ما در این برنامه سعی کرده‌ایم سؤالات ساده، معمولی و صمیمی از مهمانان داشته باشیم که بیشتر حول محور سبک زندگی و شرایط محیط کار و زندگی و تحصیل، آداب، فرهنگ، تاریخ و طبیعت، مردم، جامعه، و نوع مشکلات آن کشورهاست. همچنین، امکانات رفاهی، نوع تغذیه، رفتار مردم، فعالیت‌های اجتماعی و ورزشی در آن کشورها را زیر ذره‌بین «سندباد» می‌بریم.

وی ادامه داد: همه تلاش ما این است که یک تصویر کامل از آن کشور خارجی را برای مخاطبان‌مان ترسیم کنیم. تاکنون مهمانانی از اسپانیا، فرانسه، آلمان، آمریکا، لبنان، ژاپن، کره جنوبی، کشورهای آفریقایی، برخی از کشورهای آمریکای لاتین و تقریباً از همه کشورهای جهان در برنامه داشته‌ایم و سعی کرده‌ایم برنامه به ‌شکل متنوع تقدیم علاقه‌مندان و مخاطبان شود.

اسعد، با اشاره به اجرای «سندباد» به زبان فارسی افزود: برای من که فارسی زبان مادری‌ام نیست، این اجرا سخت است، به ‌نظرم هیچ ‌وقت نمی‌توان یک برنامه رادیویی و تلویزیونی را با زبانی جز زبان مادری‌ به‌ خوبی اجرا کرد و راحت بود. مثل زبان خودم که اسپانیایی است و قطعاً من با زبان مادری خودم به‌ خوبی و راحتی می‌توانم اجرای برنامه داشته باشم؛ اما اجرا با زبان فارسی کار بسیار سختی برای من است.

این مجری ادامه داد: از نظر خودم که مجری «سندباد» هستم، اجرایم در این برنامه تا اندازه‌ای راضی‌کننده است و اگر بخواهم خودم را ارزیابی کنم، فکر کنم بالاتر از سطح اجرای متوسط ظاهر شده‌ام. البته نظر مخاطبان و بیننده‌های این برنامه برایم مهم است که چقدر راضی باشند و امیدوارم که برنامه «سندباد» مورد پسند مخاطبان و بیننده‌های این برنامه قرار گرفته باشد؛ چرا که رضایت آن‌ها ما را در ادامه تولید این برنامه دلگرم خواهد کرد.

نیره رضایی مطلق