مریم عظیمی‌کهن – مستند کی پاپ به کارگردانی علی کوثری از منظر جامعه شناختی و روانشناسانه به پدیده «کی پاپ» و « کی دراما» می‌پردازد. با کارگردان این اثر که در هجدهمین جشنواره سینماحقیقت نیز حضور داشت گفت‌وگویی داشته‌ایم.

ورودتان به عرصه مستندسازی چگونه بود؟

این اثر اولین مستند بلند من به عنوان کارگردان و نویسنده است البته من مستندهای دیگری نیز ساخته‌ام اما تفاوت‌هایی داشت یعنی یا مستند کوتاه بوده که خودم کارگردان و نویسنده‌اش بودم و یا مستندهای بلند و نیمه بلندی که به عنوان تدوینگر حضور داشتم. ورودم به عرصه مستند در ابتدا از روی علاقه شخصی بود و خودم پیش رفتم اما بعد در دوره‌های آموزشی‌ سفیر فیلم شرکت و کارم را آغاز کردم.

چطور شد که این سوژه را انتخاب کردید؟

انتخاب این سوژه برای من دو بخش دارد یکی اینکه خود من چنین پیشینه‌ای داشتم و تقریباً ۱۴ سالگی یعنی از ۱۰ سال پیش با چنین پدیده‌ای مواجه بودم که خانم‌های اطرافم و دوستان مدرسه‌ام کم کم سریال‌های کره‌ای می‌دیدند و من هم با فضای این آثار آشنا بودم تا اینکه در زمان کرونا از آنجایی که بچه‌ها و دانش‌آموزان به فضای خانه محدود شده بودند و چیزی برای سرگرمی نداشتند و از آنجا که ذات این پدیده، مجازی است از زمانی که دست هر بچه یک گوشی همراه بود این پدیده به شکل انفجاری با توجه و رشد روبرو شد و اگر نمودارش را در رشد گوگل سرچ کنید می‌بینید که در سال ۹۹ یک نقطه عطف بسیار جدی دارد و شیب جستجوی آن بسیار بالا رفته است و من هم به وضوح می‌دیدم که هم بین هم دانشگاهی‌های‌مان زیاد شده و هم بین نوجوانان و از آنجا به این فکر افتادم که می‌توانم همچین مستندی را بسازم و بخش دیگر اینکه در ابتدا ایده بدین شکل نبود و می‌خواستم ببینم مسئله چیست تا برای مدیریت فرهنگی کشور بتوانیم الهام بگیریم اما بیشتر که پیش رفتم  دیدم مسئله هواداری و نوجوانان مسئله جدی‌تری است.

این مستند به چه موضوعی می‌پردازد؟

اساساً مستند «کی پاپ» به مبحث محصولات فرهنگی کره‌ای می‌پردازد حال نه فقط کی پاپ بلکه کی دراما را نیز در بر می‌گیرد. این موضوع در کشور ما از حدود ۲۰ سال پیش و با پخش سریال «جواهری در قصر» آغاز شد که اولین مواجهه ایرانیان با کی دراما بود. پس از آن همانطور که صدا و سیما به پخش این محصولات ادامه می‌داد به صورت زیرزمینی هم این مسئله امتداد یافت و امروز که در مورد آن صحبت می‌کنیم شاید دیگر جزو آخرین موج آن باشیم. اما این یک مسئله فرهنگی است که همواره انکار می‌شد و هیچ موقع به طور جدی به آن پرداخته نشده است. ما در این مستند راجع به این مسئله فرهنگی، هوادارانش و ریشه یابی علت هواداری صحبت می‌کنیم و از بعد جامعه شناختی و روانشناسانه به این مسئله نزدیک شده‌ایم.

آیا بیشتر  بر اصل مصاحبه پیش رفتید یا از کارشناسان امر نیز استفاده کردید؟

در مرحله پژوهش مستند ما با حدود ۵۰ یا ۶۰ نفر صحبت کردیم که جامعه‌شناس، روانشناس، فعال فرهنگی و فعالین مدرسه یعنی مشاوران و خود هواداران بودند تا بتوانیم درک دقیقی از ابعاد این پدیده داشته باشیم.

این جامعه هواداری را بر چه اساس انتخاب کردید؟

تا جایی که توانستیم از هر کسی که تقریباً می‌دانستیم که هوادار است و یا سر سوزنی به این موضوع تمایلی داشته کمک گرفتیم و خودمان را محدود به شهر خاصی نکردیم اما چون خود من در تهران بودم طبیعتاً سوژه‌هایم نیز داخل تهران بودند اما با افراد دیگر از شهرهای دیگر هم صحبت کردیم. مثلا با کسانی که با شهرهایی مثل تبریز، رشت و سوژه‌هایی از آن مناطق آشنایی داشتند و من شخصا با آنها صحبت می‌کردم.

چرا مستند «کی پاپ» در دو نسخه تهیه شده است؟

بله «کی پاپ» در دو نسخه تهیه شد، نسخه جشنواره سینما حقیقت ۵۹ دقیقه و نسخه اصلی ۶۴ دقیقه است. تیمی که با هم شروع به کار کردیم در ابتدا فقط خودم بودم و تقریباً پس از ۶ ماه که با مرکز گسترش مستند سفیر فیلم برای ساخت این مستند به توافق رسیدیم با یک تهیه کننده صحبت کردیم و از آنجا به بعد کار را با تهیه کننده پیش می‌بردیم اما در تیم پژوهش هم چند نفری با من همکاری کردند. از آنجایی که مسئله بیشتر یک مسئله زنانه بود و من نمی‌خواستم نگاهی مردانه به قضیه داشته باشم تمام تیم پژوهشم در بخش‌های روانشناسی، مدرسه و هواداران از همکاران خانم تشکیل شد که روی این مسئله کار کردند، خودشان صاحب نظر بودند و کمک می‌کردند تا فیلم پیش برود هرچند که به شخصه سرتیم پژوهش بودم. ما در این فیلم سعی کردیم مسئله پردازی کنیم بنابراین مسئله را باز کردیم تا بگوییم اساساً چنین مسئله‌ای وجود دارد چرا که تلاشی برای انکار آن وجود داشته و دارد و متاسفانه برخوردهای چکشی با هواداران صورت می‌گیرد. هواداران هم در ابتدا نسبت به مصاحبه‌ها گارد داشتند و فکر می‌کردند که ما می‌خواهیم در مورد کی پاپ با دیدگاه منفی پیش برویم اما خوشبختانه توانستیم آنها را قانع کنیم که ما فقط می‌خواهیم راجع به این مسئله صحبت کنیم و اینکه ابتدا لازم است مردم این پدیده را بشناسند و سپس در مورد آن قضاوت کنند.

جشنواره سینما حقیقت در این زمینه چه جایگاهی برای شما و مستندسازانی دارد که به این دسته از مسائل و موضوعات اجتماعی و فرهنگی می‌پردازید که ممکن است هنوز تابو باشند؟

خب مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و سینما حقیقت که بزرگترین جشنواره مستند ایران و بین‌المللی است توجه تمام مستندسازان و کسانی که به دنبال پدیده‌های اجتماعی هستند را جلب می‌کند. متاسفانه مسئله نوجوان هم مسئله رهایی در عرصه فرهنگی کشور ماست و اساساً چندان راجع به آن صحبت نمی‌شود. بنابراین اینکه این مستند در جشنواره سینما حقیقت پذیرفته شده بسیار امید بخش است که توجهی به این آثار شکل گرفته و باعث دیده شدن این اثر خواهد شد.