پگاه زارعی – «مهیار عیار» سریال تلویزیونی به کارگردانی سید جمال سیدحاتمی، نویسندگی محمدرضا محمدی‌نیکو و تهیه‌کنندگی بهروز مفید است که از ۳ آذر ماه امسال هر شب ساعت ۲۰ و ۳۰ دقیقه از شبکه سه سیما پخش می‌شود. خط داستانی این سریال تلویزیونی در دوران صفویه و در شهرهای یزد و اصفهان روی می‌دهد و تلفیقی از ماجراهای اجتماعی، تاریخی و فرهنگی آن دوران را به تصویر می‌کشد. کامران تفتی، متین ستوده، بهنام تشکر، سیامک صفری، صفا آقاجانی، رامین ناصرنصیر، آتش تقی‌پور و… از جمله بازیگرانی هستند که در این سریال تلویزیونی نقش‌آفرینی کرده‌اند. با طراح چهره پردازی این سریال گفت‌وگویی انجام داده‌ایم.

فرآیند طراحی گریم شخصیت‌های سریال چگونه بود؟ آیا از منابع خاصی الهام گرفتید؟
در ابتدا فیلمنامه‌ای که نوشته اولیه امرالله احمد جو و بازنویسی آن توسط محمدرضا محمدی نیکو انجام شده بود به صورت سیناپس به دستم رسید و بعد از سال‌ها باعث همکاری من و آقای سیدجمال سیدحاتمی شد. طبق تحقیقات و بررسی‌هایی که درباره دوران صفویه، انجام دادم؛ عمدتاً مینیاتورهای رضا عباسی و نقاشی‌های هنرمندان خارجی و نگاره‌هایی که الهام بخش این دوران هستند و به جا مانده‌اند، مورد بررسی قرار دادم. طرح‌هایم را به آقای حاتمی ارائه دادم و با همفکری ایشان، تلفیقی از مینیاتورهای آن دوره و جلوه‌های بصری معاصر را که می‌توانست برای مخاطب امروزی، خوشایند باشد در طرح‌های خودم چه برای بازیگران خانم و چه برای بازیگران آقا گنجاندم.
نکته ظریفی در اینجا قابل اهمیت است. در زمان شاه عباس صفوی به خاطر جنگ با عثمانی، ریش‌ها به حکم شاه تراشیده شد و سیبیل، شاخص مردان آن دوره شد به خاطر اینکه مردان عثمانی ریش بلند داشتند. سیبیل بدون ریش وجه تمایز بین ما و عثمانی‌ها بود که حتی کسانی که سیبیل بلندتر ومرتب تری داشتند، از شاه عباس پاداش می‌گرفتند. ولی برای یکنواخت نشدن تصویر، بنا بر شخصیت‌پردازی و موقعیت هر کاراکتر در فیلمنامه، به طراحی این کار منجر شد. همچنین خانمها در زمان صفوی ابروهای پیوسته و خالکوبی‌های فراوان داشتند و…، بسته به جایگاه آنها سعی بر این داشتم که تصویری زیباتر برای جلب توجه بیشتر مخاطب ارائه کنم.  در کل زیبایی شناسی تصویری برای ما اهمیت بیشتری داشت زیرا در آن زمان، زنان شاخص دربار و وابستگان‌شان از ملیت‌هایی مانند گرجی، ارمنی، روس، قفقازی و… بودند.

چه چالش‌هایی در طول کار بر روی گریم شخصیت‌ها بود که با آن‌ها مواجه شدید؟
ما حدود ۲۵۰ بازیگر داشتیم، آن هم با سنین مختلف که بیشتر آنها در کارهای دیگر نیز حضور داشتند به این دلیل تمام ریش‌ها، سیبیل‌ها و پروگ‌ها مناسب با نقش، بافته شد و مورد استفاده قرار گرفت. با حداقل بودجه و زمان که برای یک کار تاریخی در نظر گرفته می‌شود، این کار به سرانجام رسید که به نظر من بسیار کار آبرومند ومحترمی‌ است.

آیا از تکنیک‌ها یا مواد خاصی در گریم شخصیت‌های سریال استفاده کردید که متمایز کننده باشد؟
من از متریالی که تمام همکارانم در این بازار کنونی از آن  استفاده می‌کنند، استفاده کردم، با این تفاوت که شاخصه هر طراح با دیگری متفاوت است. اصول من در کارهایی که انجام دادم ظرافت، زیبایی و نظم در چهره است، حتی در بی‌نظمی در چهره! البته منظور از بی نظمی، نا آراستگی در چهره در کارهای جنگی و صحنه‌های جنگی است.

گریم و چهره‌پردازی بر روایت داستان و درک مخاطب از شخصیت‌ها تاثیر فراوانی دارد، یکی از نقدهایی که به این سریال وارد بود، عمل‌های زیبایی در چهره برخی بازیگران بود، این موضوع را نمی‌شد در گریم رفع کرد یا اینکه به نظر شما اصلا ضرورتی نداشت یا خود بازیگران مشکلی داشتند؟
در تمام دنیا چه در سینمای شرق و چه در سینمای غرب، تمامی بازیگران چهره و شاخصِ خانم در روزگار کنونی، عملهای زیبایی انجام می‌دهند، که به صورت معقول به چهره‌شان کمک می‌کند. ما نباید با پیش داوری و آگاهی قبلی به این قضیه نگاه کنیم. به نظر من، ما باید به هر کاراکتر در این کار به روند فیلمنامه و داستان روایت شده بپردازیم، نه به بازیگرانی که شخصا نقطه گذاری می‌کنیم .

آیا تجربه خاصی از کار با بازیگران دارید که بخواهید به اشتراک بگذارید؟
در این ۳۵ سال که در این حرفه مشغول فعالیت هستم، با تک تک بازیگرانی که در این کار هستند، دوران خوبی را تا امروز سپری کردم البته آشنایی من با بازیگران جوانی که به عنوان نسل جوان سینمای ایران به این پروژه ملحق شدند، من را به این باور رساند که می‌توانم آینده خوبی برای آینده این حرفه متصور باشم.

چه بازخوردهایی از طراحی چهره‌ها و گریم این سریال تاکنون گرفته‌اید؟

بازخورد بدی دریافت نکردم. البته ذکر شد که هر طراحی برای خود سبکی را دنبال می‌کند. این کار داستانی، قصه‌گو و قهرمان محور است و در  دوره‌ای برایش انتخاب شده، سعی کردم  برای هر قابی که آقای حاتمی و آقای تهرانی بازیگران خود را می‌چینند، با گریم‌های خود اثری مینیاتور گونه به صورت‌های بازیگران داده باشم که این فضا سازی، کتاب مصوری باشد، از داستان «مهیار عیار».

چه کارهای جدیدی را در سینما و تلویزیون یا شبکه نمایش خانگی با چهره پردازی شما خواهیم دید؟
قبل از «مهیار عیار»، دو فصل از سریال «چشم بندی» را کار کردم البته بعد از این سریال چند کار پیشنهاد شد ولی شرایط و بودجه خوبی نداشتند و به همین خاطر من امتناع کردم. «مهیار عیار» هم وضعیت مالی چشم گیری نداشت، ولی من از جوانی ارادت و احترام خاصی برای آقای بهروز مفید تهیه کننده اثر قائل بوده و هستم و بحث این سریال با دیگر کارها متفاوت است.