سمیه خاتونی– فیلم سینمایی «عزیز» با فیلمنامه‌ای از جمیله دارالشفایی، تهیه‌کنندگی سیدعلی‌ احمدی و به کارگردانی مجید توکلی است که با محوریت موضوع مادر و بیماری آلزایمر ساخته شده است. این فیلم که به زبان گیلکی روایت می‌شود در آذر ماه ۱۴۰۳ به اکران مردمی در آمد. در این فیلم بازیگرانی چون، آزاده صمدی، روزبه حصاری، بهمن صادق‌حسنی، شیرین محسنی و رضا عباسی ایفای نقش کرده‌اند. در این پرونده روزنامه صبا با شیرین عباسی بازیگر فیلم گفت‌و‌گویی داشته، که در ادامه می‌خوانید.

شیرین محسنی از ۲۶ سالگی، با آموزش در دوره‌های بازیگری در شهر گیلان کار خود را شروع کرده است. او از هنرمندان بومی خطه گیلان است و از سال ۱۳۸۹ کار خود را با بازی در سریال‌های شبکه‌ استانی شروع کرد و سپس موفق شد در آثار سینمایی، سریال‌های تلویزیونی و نمایش‌خانگی حضور یابد. او در سریال‌های «خاتون» به کارگردانی تینا پاکروان، «جان لیلی» به کارگردانی پورشهسواری، «وارش» ، «افرا» به کارگردانی بهرنگ توفیقی، «گیلدخت» به کارگردانی مجید اسماعیلی و سریال «سوجان» که هم اکنون از شبکه یک پخش می‌شود، بازی کرده است.

مواجه اولیه شما با فیلمنامه با توجه به موضوع حساسی که در آن مطرح می‌شود، چه بود؟
در خوانش اولیه فیلمنامه، موضوع برایم جذاب بود و طی مرحله اولیه دورخوانی که با گروه داشتم غرق در فضای حس و حال خاص اثر شدم. چون یکی از اقوام نزدیکم دچار همین بیماری است. البته در روزهای تولید بیماری او به این شدت نبود، اما حالا که بیماری آلزایمرش تشدید شده، کاملا صحنه به صحنه‌های فیلم برایم تداعی می‌شود و این خیلی دردناک است. من می‌بینم که بیمار چگونه یک حرف را بارها و بارها تکرار می‌کند. همین حالا بیماری که گفتم برادر خود را با همسرش اشتباه می‌گیرد و همین مسئله دغدغه بزرگی برای ما شده است پس کاملا درک می‌کنم که چگونه بیمار آلزایمری نزدیکان و عزیزان خود را فراموش می‌کند و یا دچار جابجایی نقش انسان‌ها در زندگی‌اش می‌شود. این مواجهه سبب شد، موضوع فیلم بخشی از تجربه زیسته‌ا‌م شود و این فیلم برای کسانی که در زندگی شخصی بیماری را لمس و احساس کرده‌اند بسیار تاثیر گذار است و حرف دل آنها را می‌زند. در فیلم «عزیز» من خواهر سه برادر هستم و درد و رنج این تروما و عذابی که انوش می‌کشد را بر دوش خود حس می‌کنم. می‌گویند دختر غمخوار خانواده است، در فیلم «عزیز» من خواهری غمخوار هستم که در این شرایط کاری از دستش بر نمی‌آید.

یکی از امتیازهای ویژه فیلم استفاده از لهجه گیلکی بود، که بازخورد خوبی از مردم خطه گیلان دریافت کرد.
بله در سریال‌های مختلف هم از لهجه و گویش گیلانی استفاده شده بود، اما به اندازه «عزیز» پایبند در اصالت‌ها نبود. مثلاً در سریال «وارش» حجمه‌های شدیدی از سوی مردم منطقه به ما وارد شد. مردم منطقه معتقد بودند که گویش گیلانی اینگونه نیست و راست هم می‌گفتند، در سریال «وارش» لهجه بی دلیل تشدید شده بود و از واقعیت دور بود. من پس از سریال «وارش» بسیار آزرده شده بودم. وقتی آقای توکلی گفتند که قرار است فیلم با زبان فارسی-رشتی باشد، ابتدا خیلی ترسیدم که تجربه «وارش» دوباره تکرار شود.

به یاد دارم که سریال «وارش» بعد از مدتی توقیف شد، آیا این توقیف از همین ناراحتی‌ها سرچشمه گرفت؟
دو مورد بود یکی به کارگیری لهجه غلط، دوم به دلیل اینکه در فیلم دیالوگی وجود داشت، که گیلانی‌ها را بی‌غیرت جلوه داده بود. البته در حد یک دیالوگ بود و این برداشت متاسفانه منعکس شد. گیلانی‌ها معتقد بودند که نباید این دیالوگ در فیلم به کار گرفته می‌شد و از طرفی حجمه‌هایی به ما وارد شد که چرا وقتی سناریو را خواندیم قبول کردیم که در فیلم بازی کنیم. اما تجربه کار با آقای توکلی کاملاً فرق می‌کرد. آقای توکلی از ما خواستند دقیقاً به همان شکلی که صحبت می‌کنیم، دیالوگ‌ بگوییم. به نظرم وقتی قرار است یک فیلم فضا و حس و حال خاص گیلان را منعکس کند زبان بسیار کمک کننده است. علاوه بر اینکه به ما نیز در ایفای زنده‌تر نقش کمک می‌کند. من در طول تولید اثر شاهد بودم بازیگران دیگر مانند روزبه حصاری چگونه تلاش می‌کرد حتی خارج از ساعت فیلمبرداری لهجه را فرا بگیرد و از ما کمک می‌گرفت تا جمله‌ها را به درستی بیان کند.

با اینکه فیلم با مرزهایی چون مقام مادر و خانواده بازی می‌کند، اما چنان تلطیف شده این موضوع را مطرح می‌کند، که حساسیت به وجود نمی‌آورد، با این وصف بازخورد مردم گیلان نسبت به موضوع فیلم چگونه بود؟
فیلم دست روی موضوعی می‌گذارد که خانواده‌های زیادی در حال حاضر با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. من در اوایل که فیلم اجازه اکران نداشت، وقتی موضوع فیلم را برای دوستان و همشهریانم توضیح می‌دادم، همه می‌گفتند موضوع بسیار جذابی است و کاش بتوانند فیلم را ببینند.

شاید بتوان گفت، فیلم در لایه‌ای عمیق‌تر کمک به جانمایی این فرهنگ می‌کند، که ترس از آبرو را در مواجهه با بیماری آلزایمر کنار بگذاریم…
بله، دقیقاً همینطور است. یکی از مشکلات عمده خانواده‌هایی که بیمار آلزایمری دارند، ترس از آبروست که به نظر من این موضوع باید حل شود.

شما بازیگر بومی هستید که هم اکنون در تهران ساکن شده‌اید، با این وصف فکر می‌کنید برای بازیگران هنرمندی که در شهرهای مختلف ایران هستند این وضعیت چگونه است؟
دغدغه بسیاری از بازیگران توانمند شهرهای مختلف این است که متاسفانه با برچسب شهرستانی خوردن، از پروژه‌ها کنار گذاشته می‌شوند. من خودم از این ناحیه بسیار عذاب کشیدم. اینکه برای ادامه فعالیت، موفق شدن، دیده شدن باید کوچ کنیم و به مرکز و تهران بیاییم، یک موضوع دردناک است که همراه می‌شود با برچسب بازیگر شهرستانی بودن و آن نگاه غلط از بالا به پایین که برخی از دوستان دارند. ما در استان خود بازیگران خوبی داریم که نه تنها در ایران که در دنیا‌ شناخته شده هستند، ولی متاسفانه مجبوریم به مرکز کوچ کنیم تا فعالیت خود را ادامه دهیم.

راهکار و پیشنهاد شما برای حل این مسئله چیست؟
کارگردان باید برای انتخاب نقش خود وقت بگذارد و تنها معیارش برای انتخاب نقش بازی خوب بازیگر باشد نه اینکه حالا او در کجا سکونت دارد و یا چه دشواری‌هایی را به جان خواهد خرید تا سر پروژه حضور پیدا کند. برای خود من پیش آمده است که برای یک نقش انتخاب شدم اما به دلیل مسافت حذف شدم. در صورتی که خودم راضی بودم مشکل رفت و آمد را به جان بخرم. اما کارگردانان معمولا به دلیل مشکلات راکوردی و… این ریسک را نمی‌کنند. در صورتی که معیار فقط بازی بازیگر باید باشد، نه مسافت و مکانی که او ساکن است.

آیا کارگردان محبوبی در ذهنتان هست که دوست دارید در فیلمش بازی کنید؟
من فیلم‌های سعید روستایی را بسیار دوست دارم و یکی از آرزوهایم این است که بتوانم در یکی از پروژه‌ها با او همکاری داشته باشم.

صحبت پایانی:
از آقای مجید توکلی و تیم همراه او تشکر ویژه دارم که از میان چندین گزینه، مرا برای این نقش انتخاب کردند. امیدوارم که توانسته باشم انتظار و اعتمادی که از من داشتند را برآورده کنم. دوم آنکه، بنده در یک فیلم سینمایی به نام «۱۸۴۰» به کارگردانی ماکان آشوری بازی کرده‌ام‌‌. این فیلم قرار بود در جشنواره فجر امسال اکران شود، اما به دلایلی توفیق این کار حاصل نشد. اما معتقدم که اثر بسیار کار خوب و با موضوعی جذاب است که حتماً در دنیا دیده خواهد شد.