احمد محمداسماعیلی – ابوالفضل جلیلی شمایل درستی از فیلمسازان جوان سینمای بعد از انقلاب است که با رویکردی متفاوت وارد فعالیت فیلمسازی شد. در دهه شصت عموم فیلمها یا درباره تقابل ساواکی‌ها و انقلابیون و یا  درگیری  ما بین خان و رعیت و بعدتر فیلمهای معناگرایانه و جنگی بود.

ابوالفضل جلیلی جوان در چنین اوضاعی در ابتدای دهه شصت با ساخت فیلم «میلاد» وارد چرخه فیلمسازی سینمای ایران شد و قهرمان فیلمش نوجوانی پر شر و شور و اهل مطایبه‌گری بود. این روند پرداختن به زندگی، دغدغه‌ها و تفکرات نوجوانها در تمام آثار جلیلی تا به امروز قابل مشاهده و پیگیری است و با پرداختی متفاوت، با دوربینش به زندگی نوجوانها که نه شمایل قهرمانانه‌ای دارند و نه جذاب و خوش پوش هستند سرک می کشد. نوجوانهای ساده و بی تکلفی که به دنبال آرمان و خواسته‌های‌شان که می‌تواند بقا در یک ندامتگاه باشد و یا یک کارگاه آجرپزی در یک نا کجا آباد دور افتاده و خشن و کودک و نوجوان مجبور است با شرایط سخت کنار بیاید و شاید از این راه به بلوغ ذهنی و جسمانی برسد.

نکته مهم دیگر آثار جلیلی پرداختنش به مسائل اجتماعی مثل کودکان کار در فیلم «رقص خاک» است که زندگی سخت و طاقت فرسای آنها را به تصویر می‌کشد و یا چالش نداشتن شناسنامه برای کودکان در فیلم «دان» است.

از نکات قابل تامل آثار ابوالفضل جلیلی این است که اغلب قهرمانان آثار او متعلق به طبقه فرودست و پایین جامعه هستند که برای بقا تلاش می‌کنند و خود ساخته و مستقل و مقاوم هستند.

جلیلی هیچ گاه در این چهار دهه دوران فیلمسازیش به سینمای بدنه و تجاری نرفت و در چنین شرایطی مجبور بود که فیلم‌های مستقل و کم هزینه را با کمترین امکانات در شرایط سخت بسازد و از این حیث فیلمساز متفاوتی در سینمای ایران است که نخواست طبق ذائقه و نبض بازار فیلم بسازد و به آرمان‌هایش در فیلمسازی پشت کند .

در تمام فیلم‌های جلیلی او از نابازیگران که عموما در همان منطقه و محل فیلمبرداری بودند استفاده می‌کند و تبحر خاصی برای بازی گرفتن از چنین کودکان و نوجوانان دارد و یکی از بخش‌های موفق آثارش همین بازی‌های رئالیستی و درست بازیگران کودک و نوجوان است که  برخی از آنها در جشنواره‌های خارجی دیده شده‌اند. شاید در این میان حضور مهدی اسدی در فیلم «بهار» یک نکته متفاوت باشد. بازیگری که بعدها در فیلم «شیرک» داریوش مهرجویی در کنار استاد انتظامی درخشان ظاهر شد.

در اغلب آثار جلیلی با لوکیشن شیک و آپارتمانی و زیبایی رو به رو نیستیم و حداکثر دکور خانه‌های قدیمی محلات جنوب شهر است و درام آثارش در بیابان و کوچه‌های تنگ محلات پایین شهر و یا کوره پز خانه‌ها رخ می‌دهد.

در اغلب آثار جلیلی او سوای نوشتن و کارگردانی، تدوین آثارش را نیز انجام می‌دهد و گهگاهی نیز فیلمبرداری آثارش را خود بر عهده می‌گیرد که شاید این متفاوت بودن به خصلت سینمای مستقل و یا نگاه مولف گونه جلیلی بر می‌گردد.

فیلمهای جلیلی را می‌توان دوست نداشت و با مشکلات کودکان فیلمش همراه نشد. اما از نگاه شاعرانه و تغزلی او در باره قهرمان‌ فیلم‌هایش نمی‌توان صرف نظر کرد و به همین لحاظ جلیلی جایگاه متفاوتی در بین سایر فیلمسازان سینمای ایران دارد.

حالا بعد از گذشت دو دهه، او در سن شصت و هفت سالگی با فیلم جدیدش به نام «داد» به جشنواره فیلم فجر ورود کرده است. داستان این فیلم در کانون اصلاح و تربیت نوجوانان می‌گذرد و درباره بچه‌هایی است که پدر و مادر، یا وثیقه مالی یا ملکی ندارند و برای رفتن به مرخصی باید قسم یاد کنند که بعد از مرخصی به زندان بر‌گردند. یکی از بچه‌ها حاضر به قسم‌خوردن نیست. روز بعد قاضی با مسئولیت خودش به او مرخصی می‌دهد، با این شرط که بعد از اتمام مرخصی شرافتمندانه به زندان برگردد. ابوالفضل سلیمی، کاوه دارابی، مسعود ناجی، شهاب طباطبایی، محمدرضا بختیاری وحسین میرزایی بازیگران فیلم «داد» هستند.

ابوالفضل جلیلی به دلیل عدم سفارش پذیری هیچگاه فیلمساز محبوب جشنواره فیلم فجر نبوده و در این سالها در مزرعه‌اش در حوالی ساوه روزگار گذرانده است و امسال به همراه رسول صدر عاملی و ابراهیم حاتمی‌کیا جزو ریش سفیدهای جشنواره محسوب می‌شود.

جلیلی انسان محجوب و جذابی برای معاشرت است و همیشه ساده و بی پیرایه و بدون غل و غش در میان مردم حاضر و درباره مسائل مختلف حتی غیر از سینما حرف می‌زند و شما هیچگاه از هم صحبتی با او احساس خستگی نمی‌کنید و معاشرت با او همیشه لذت بخش است.