مهدیه مالکی– بهنوش صادقی در دومین تجربه کارگردانی خود با فیلم سینمایی «مرد آرام» به چهل و سومین جشنواره فیلم فجر آمده است. در این فیلم مهدی هاشمی تهیه‌کنندگی را برعهده دارد و مهنوش صادقی فیلمنامه آن  را به نگارش درآورده است. مهدی هاشمی و شمیلا شیرزاد بازیگران این فیلم هستند. شمیلا شیرزاد بازیگر نوجوان افغان است که پیش از این در فیلم «خورشید» مجید مجیدی نیز بازی کرده بود. پویا نوروزی، مهنوش صادقی، بیتا عزیز، وحید منتظری، بشیر نیکزاد، امیرجمشید صادقی از بازیگران مرد آرام هستند. سیدعلی میرفتاح هم حضور افتخاری در این فیلم دارد. این فیلم نخستین تجربه تهیه‌کنندگی مهدی هاشمی است که پیش از این دو بار و برای فیلم‌های «دو فیلم با یک بلیت» (۱۳۶۹) و «آقایوسف» و «آلزایمر» (۱۳۸۹) برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد از جشنواره فیلم فجر شد. فیلم، تولید موسسه تصویرشهر است که سال گذشته با «بی‌بدن» و «احمد» در جشنواره حضور داشت و توانست تبلیغات خوبی برای این آثار فراهم کند. انتظار می‌رود که «مرد آرام» نیز از دایره تبلیغاتی خوبی در زمان جشنواره بهره‌مند باشد که نقش بسیاری در دیده شدن فیلم خواهد داشت. در خلاصه داستان فیلم مرد آرام آمده است: نوبهار با اکراه، زنِ مرد سالمندی به نام زمان شده است. ابتدای زندگی مشترک آن‌ها اتفاقاتی رقم می‌خورد که احساسات نوبهار را کاملاً نسبت به زمان تغییر می‌دهد. خبرنگار صبا با کارگردان این فیلم گفت‌وگویی انجام داده که در ادامه می‌خوانید.

چه چیزی باعث شد این موضوع را برای فیلم انتخاب کنید؟

از دل دغدغه‌های شخصی‌ درباره حق انتخاب و آزادی آمد. این که چرا برخی انسان‌ها حتی در ابتدایی‌ترین حقوق‌شان محدود می‌شوند، همیشه ذهنم را درگیر کرده بود.

در مورد روند تحقیق و پژوهشی که برای ساخت فیلم انجام دادید، توضیح دهید. آیا با افراد افغانستانی صحبت کرده‌اید؟

بله، تحقیق بخش مهمی از این پروژه بود. با افراد مهاجر افغان زیادی گفت‌وگو داشتیم تا نگاه فیلم به واقعیت نزدیک باشد.

مهم‌ترین پیامی که فیلم «مرد آرام» قصد دارد به مخاطب منتقل کند، چیست؟

مهترین پیام فیلم «مرد آرام » دوری از پیش‌داوری و دیدن انسان‌ها ورای مرزها، ملیت‌ها و کلیشه‌های رایج است و درباره تأثیراتی است که انسان‌ها می‌توانند بر سرنوشت یکدیگر بگذارند. در واقع، خیلی وقت‌ها به طور ناخودآگاه با تصمیمات خود مسیر زندگی دیگران را تغییر می‌دهیم. یکی از مسائل مهمی که در فیلم مطرح می‌شود، درک عمیق‌تر از انسان‌ها و دوری از پیش‌داوری‌ها و برچسب‌ها است

با چه چالش‌هایی در طول ساخت این فیلم مواجه شدید؟

چالش اصلی، ایجاد تعادل بین واقع‌گرایی و زیبایی‌شناسی بصری بود، تا فیلم هم مستندگونه نشود و هم قصه‌گو باقی بماند.

به عنوان یک کارگردان، چه المان‌هایی را برای جذب مخاطب در فیلم خود در نظر گرفتید؟

هدف من بیشتر تغییر نگرش و تاثیرگذاری روی مخاطب بود. ما در این فیلم به دنبال این بودیم که پیام‌هایی در زمینه‌های اجتماعی را به مخاطب منتقل کنیم و حتی اگر فقط تعداد کمی از مخاطبان، پس از تماشای فیلم، به موضوعات مطرح‌ شده فکر کنند، من به هدفم رسیده‌ام. به همین دلیل، در ساخت فیلم بیشتر بر روی پیام‌های درونی و مفهوم داستان تمرکز کردیم.

هدف شما از تولید این فیلم، بیشتر ایجاد تغییر در تفکرات و تأثیرگذاری روی جامعه بود. آیا احساس می‌کنید به این هدف رسیدید؟

یکی از اهداف اصلی فیلم، این بود که به مخاطب این امکان را بدهد که نگاه خود را نسبت به مسائل مختلف تغییر دهد. من همواره علاقه‌مند به بیان قصه‌های عمیقی هستم که در سکوت می‌گذرد و اگر یک نفر از تماشای فیلم، نگرش و تفکرش نسبت به موضوعات اجتماعی تغییر کند، من به هدفم رسیده‌ام.

آیا در آینده برنامه‌ای برای ساخت فیلم‌های مشابه با موضوعات اجتماعی دارید؟

بله، دغدغه‌های اجتماعی همیشه برایم مهم بوده و قطعاً باز هم به آن‌ها می‌پردازم.

چرا به سراغ موضوع مهاجرت و چالش‌های پناهندگان افغانستانی رفتید؟

چون این یک مسئله انسانی است، نه فقط ملی. می‌خواستم تصویری واقعی‌تر از مهاجرت و هویت ارائه دهم.

به نظر شما مهم‌ترین مشکلاتی که اتباع افغانستانی در جامعه با آن روبرو هستند، چیست؟

مهمترین مشکلات اتباع افغانستانی فرصت‌های نابرابر، پیش‌داوری‌های اجتماعی و نادیده گرفته شدن دستاوردهای‌شان است.

نقش رسانه و سینما در آگاه‌سازی جامعه نسبت به این مشکلات چیست؟

سینما می‌تواند نگاه‌ها را تغییر دهد، روایت‌های تازه بسازد و مرزهای ذهنی را جابه‌جا کند.

آیا به نظر شما فیلم شما می‌تواند تاثیری در بهبود شرایط این افراد داشته باشد؟

حداقل می‌تواند باعث گفت‌وگو شود و این خودش شروع یک تغییر است.

چگونه سعی کردید تا در فیلم از کلیشه‌ها دوری کنید و یک تصویر واقعی از زندگی مهاجران افغانستانی نشان دهید؟

دوری از کلیشه‌ها و ارائه تصویر واقعی از زندگی مهاجران افغانستانی در این فیلم از طریق پرهیز از نگاهی ترحم‌آمیز و تمرکز بر شخصیت‌هایی که چند بعدی و واقعی‌اند، نه قربانی صرف، حاصل شد.

چه عواملی در انتخاب بازیگران نقش داشته است؟

باورپذیری و اصالت از عوامل انتخاب بازیگر بودند چون مهم بود که بازیگران بتوانند جهان درونی این شخصیت‌ها را منتقل کنند.

در مورد سبک کاری خود در این فیلم توضیح دهید. آیا سعی داشتید سبک خاصی را در فیلم دنبال کنید؟

بله سبک بصری خاصی را در فیلم «مرد آرام» دنبال می‌کردم و سعی کردیم تعادلی بین سادگی، رنگ‌های گرم و حس شاعرانه ایجاد کنیم تا قصه‌ای انسانی‌تر روایت شود.

موسیقی فیلم چه نقشی در انتقال حس و حال داستان دارد؟

موسیقی بخشی از روایت فیلم محسوب می‌شود نه فقط یک همراه چون به فضاسازی  فیلم کمک کرده و احساسات را عمیق‌تر می‌کند.

آیا در طول ساخت فیلم، الهام گرفته از فیلم‌های دیگری بودید؟

به طور مستقیم از فیلم خاصی الهام نگرفته‌ام ، اما قطعاً تجربه‌های سینمایی قبلی که داشته‌ام روی نگاه من تأثیر گذاشته است.

به عنوان یک فیلمساز، دغدغه‌های اصلی شما در زندگی چیست؟

دغدغه اصلی من به عنوان یک فیلمساز روایت قصه‌هایی است که کمتر دیده شده‌اند و ساختن جهانی که در آن قضاوت‌ها کمتر و درک متقابل بیشتر باشد.

چه چیزی شما را به فیلمسازی علاقه‌مند کرد؟

قدرت سینما در تغییر نگاه آدم‌ها عامل علاقه‌مندی من به فیلمسازی است.

چه توصیه‌ای برای فیلمسازان جوان‌تر دارید؟

من به فیلمسازان جوان توصیه می‌کنم که به جهان اطراف خود دقیق‌تر نگاه کنند، قصه‌های واقعی را پیدا کنند و شجاعت روایت کردنشان را داشته باشند.