پگاه زارعی- این روزها وضعیت هنرهای نمایشی استان‌ها با مشکلات جدی در حوزه مدیریت، بودجه و سیاست‌گذاری مواجه شده است. جشنواره‌های معتبر استانی و بین‌المللی که سابقه‌ای طولانی در ارتقای هنر تئاتر دارند، بدون منابع مالی مشخص و بدون چشم‌اندازی برای آینده و حتی بدون ارائه شیوه‌نامه و دستورالعملی از سوی وزارتخانه در وضعیت بلاتکلیفی قرار گرفته‌اند. این بحران نه ‌تنها ناشی از کمبود بودجه، بلکه حاصل تصمیمات مدیریتی نامنسجم و فقدان راهکارهای اجرایی است. ناهماهنگی در تخصیص اعتبارات، عدم توجه به مشکلات ساختاری انجمن‌های هنری و بی‌برنامگی در صدور فراخوان‌های جشنواره‌ای باعث شده که هنرمندان در سراسر کشور، به‌ویژه در استان‌های کم‌برخوردار، با چالش‌های جدی روبه‌رو شوند. همچنین نبود سیاست‌های حمایتی مشخص و فقدان برنامه‌ریزی کارآمد، نه‌تنها روند برگزاری جشنواره‌ها را مختل کرده، بلکه بسیاری از فعالان تئاتر را با مشکلات مالی و حقوقی مواجه ساخته است. برخی مجبور به تأمین هزینه‌های جشنواره از منابع شخصی شده‌اند، درحالی‌که انتظار می‌رفت وزارت فرهنگ با مدیریت صحیح و برنامه‌ریزی دقیق، این حوزه را سامان‌دهی کند. در چنین شرایطی، هنرهای نمایشی ایران نیازمند بازنگری جدی در سیاست‌گذاری، اصلاح فرآیندهای اجرایی و توجه بیشتر به خواسته‌های هنرمندان است تا از نابودی تدریجی این حوزه جلوگیری شود. به همین منظور با محمدرضا درند، رییس هیات مدیره انجمن هنرهای نمایشی استان کرمانشاه به گفت‌وگو پرداختیم. در ادامه با ما همراه باشید.

محمدرضا درند، رییس هیات مدیره انجمن هنرهای نمایشی استان کرمانشاه نیز از وضعیت نامعلوم جشنواره‌های تئاتر انتقاد کرد. وی با تأکید بر بلاتکلیفی انجمن‌های هنری و عدم تخصیص بودجه، اظهار داشت که آینده تئاتر ایران در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

درند در خصوص جشنواره‌های مختلف، از جمله جشنواره تئاتر فجر، جشنواره تئاتر کودک، جشنواره تئاتر مریوان و جشنواره‌های سنتی و عروسکی، گفت: نه‌تنها جشنواره‌های استانی، بلکه تمام رویدادهای اصلی تئاتر کشور در وضعیت نامشخصی قرار دارند. هنرمندان نمی‌دانند که آیا این جشنواره‌ها برگزار خواهند شد یا خیر و این بی‌برنامگی باعث شده که هیچ گروهی فرصت کافی برای آماده‌سازی آثار خود نداشته باشد.

وی توضیح داد که جشنواره مریوان، که معمولاً در مهرماه برگزار می‌شود، با شرایط فعلی امکان اجرایی شدن ندارد و افزود: با این محدودیت‌های زمانی، بعید است که گروه‌های نمایشی بتوانند آثار خود را آماده کنند و امیدی به برگزاری منسجم این جشنواره‌ها نیست.

این هنرمند باتجربه با ابراز نگرانی از روند مدیریت در حوزه فرهنگ و هنر اظهار داشت: پس از انتخابات، امید داشتیم که تصمیم‌گیری در حوزه هنر توسط خود هنرمندان انجام شود و جایگاه‌های کلیدی، از جمله معاونت هنری و مدیریت کل مرکز هنرهای نمایشی، در اختیار افراد متخصص قرار گیرد. اما متأسفانه شاهد یک بحران جدی هستیم.

وی سه عامل اصلی این بحران را چنین عنوان کرد: عدم شناخت اصول مدیریت فرهنگی از معضلات اصلی است، در واقع مدیران فعلی آشنایی کافی با پیچیدگی‌های اداره هنرهای نمایشی ندارند. دیگر چالش ما این است که افراد متخصص و تأثیرگذار در حوزه تئاتر نادیده گرفته شده‌اند؛ متاسفانه مدیران فرهنگی تصمیمات را بدون مشورت با هنرمندان اتخاذ می‌کنند و نظرات آنها را نادیده می‌گیرند.

درند با انتقاد از این رویه گفت: نمی‌توان یک بیمار را پشت در بسته ویزیت کرد. همین‌طور، نمی‌توان برای تئاتر بدون مشورت با هنرمندان تصمیم گرفت. متأسفانه مدیران تصور می‌کنند که تنها خودشان صلاح هنر را می‌دانند، بدون آنکه نیازهای واقعی هنرمندان را در نظر بگیرند.

وی با اشاره به مشکلات مالی و بدهی‌های ایجاد شده توسط اداره کل هنرهای نمایشی گفت: در استان‌ها تعهداتی به هنرمندان داده شده که عملی نشده است. به عنوان مثال، دبیر جشنواره تئاتر استانی، آقای هاشم پورمحمدی، به دلیل بدهی‌های مالی که به تعهد اداره کل هنرهای نمایشی مربوط می‌شود، دچار مشکلات جدی شد. این بدهی ابتدا ۱۰۰ میلیون تومان بود، اما اکنون با جرایم مختلف به بیش از ۳۰۰ میلیون تومان رسیده است.

درند با انتقاد از نحوه تخصیص بودجه‌های تئاتری گفت: هنرمندان شهرستان‌ها هیچ حمایتی دریافت نمی‌کنند، در حالی که هنرمندان تهرانی برای اجراهای عمومی کمک مالی دریافت می‌کنند. برخی گروه‌های تهرانی مبالغ قابل توجهی دریافت می‌کنند، در حالی که هنرمندان شهرستان‌ها حتی برای تأمین هزینه‌های اولیه نمایش‌هایشان دچار مشکل هستند. متاسفانه از سال ۱۳۹۶ تاکنون هیچ حمایتی از اجرای عمومی در استان‌ها صورت نگرفته است و همین امر موجب شده که تئاتر تنها در چارچوب جشنواره‌ها مطرح شود، نه در قالب اجراهای عمومی مستمر!

در پایان، درند با انتقاد از رویکرد فعلی مدیریت فرهنگی گفت: تئاتر ایران نباید به فراموشی سپرده شود. این هنر نیازمند توجه، برنامه‌ریزی و حمایت است. امیدواریم که تصمیمات درست اتخاذ شود تا مسیر تعالی و رشد تئاتر ایران حفظ شود و هنرمندان بتوانند در سطح ملی و جهانی بدرخشند.