روزنامه صبا – اکبر عالمی، به موفقیتی بزرگی رسید که دست نیافتنی است. سخت‌ترین کار انسان بودن است او انسان بود، عالمی با تمام سلول‌های بدنش یاد می‌گرفت و می‌آموخت، حضور او بی‌شک همیشه حضوری تمام عیار، با تمام دانش روحی و ذهنی‌اش بود. وسواس او در انتخاب کلمات و چینش واژگان، ناشی از احترامی بود که او در تمام عمر از زندگی‌اش برای مخاطب می‌گذاشت، واژه‌ها برای او تقدس داشتند، تسلط بر کلمات به او قدرت دادند، تا دنیای امن خود را با دیگران بیآفریند. او مدرسی برای درست سخن گفتن بود. دکتر عالمی این مضمون که «هیچ عاشق، سخن سخت به معشوق نگفت» را در زبان‌آرایی و سخنوری سرلوحه هدف خویش قرار داد و معلمی شد که شاگردانش او را در خود و با او متجلی می‌دیدند. او استادی بود که تکرار نشد. از افق‌های روشنی که عالمی در زمان خود به آن توجه ویژه داشت، اشغال کرسی‌های دانشی کشور به دست زنان بود. دانشی که بی شک، از مادران به تن خانواده رسوخ خواهد کرد. کلاس‌های درس استاد عالمی یک فضای بسیار الهام‌بخش و بسیار محرک و پویا برای دانشجویان بوده است، فیلمسازان ونویسندگان بزرگی در محضر اکبر عالمی، رویاهای‌شان را بارور کردند، کمال تبریزی و مینو فرشچی،ابراهیم حاتمی‌کیا، علی‌معلم و.. که همه خاطرات این روزها را بی‌تکرار در تمام طول عمر خود می‌دانند. دکتر عالمی، از قاب برنامه هنر‌هفتم مهمان ذهن هنردوست ایرانی شد، او در ساعات اولیه بامداد پنج شنبه‌شب تا پاسی از شب برای‌مان از رازهای سینما گفت و این جعبه جادو را برای مخاطب با حوصله گشود. او استادی بود که حق شاگردی‌اش را در محضر اساتید بنامی چون ذبیح‌الله صفا، پرویزخانلری، محمد‌جعفر محجوب، مهدی فروغ و امیرحسین آریان پور به تمامی ادا کرد و با همه وجود دانش‌اش را منتقل کرد، تا در هنگام سفر ابدی هیچ چیز را ناگفته باقی نگذاشته باشد. نمی‌دانم بعد از او چند منتقد دیگر خواهند آمد که در هنگام نقد فیلم اشک از چشمان‌شان سرازیر شود.

هیچ عاشق، سخن سخت به معشوق نگفت

در ۱۳ تیرماه سال ۱۳۲۴، در تابستان گرم شهر اهواز به دنیا آمد و در دو سالگی به همراه خانواده‌اش به شهر آبا و اجدادی خویش دامغان بازگشت. افراد خاندان عالمی در دامغان از نظر علم ودانش زبانزد خاص و عام بودند. پدر اکبر عالمی؛ احمد، فرزند حاج شیخ میرزا آقا عالمی، از مجتهدان به نام دهه‌های اولیه قرن چهارده هجری بوده است .احمد عالمی، فردی تحصیل‌کرده و دامپزشک بوده که با توجه به شغل‌اش در آن سال‌ها مجبور به مهاجرت به شهرهای مختلف کشور بوده است. اکبر، دوران کودکی و نوجوانی خویش را در دامغان گذراند تا اینکه برای ادامه تحصیلات و سیراب کردن ذهن تشنه‌اش از علوم سینمایی به تهران مهاجرت کرد .او در رشته رادیو و تلوزیون از دانشکده هنر‌های‌دراماتیک فارغ التحصیل شد. اما به این مقدار بسنده نکرد، از همین رو برای تکمیل تحصیلات خویش راهی انگلستان شد و تا درجه دکترا پیش‌روی نمود. پس از آن برای تسهیم علم خویش با هموطنان‌اش به میهن بازگشت. اکبر عالمی، با ورود به ایران ، فعالیت‌های فرهنگی و هنری خویش را از سر گرفت و در دانشگاه مشغول به تدریس علوم مختلف سینمایی گردید و بیشتر در زمینه تخصصی انیمیشن نشر علم می‌کرد. مهرداد‌ اسکویی، مستندساز و شاگرد اکبر عالمی، معتقد است که؛ «او آدم تربیت می‌کرد، شوخ‌طبع و بذله‌گو بود اما در تدریس و کارگردانی بسیار جدی. او همواره از ما می‌خواست که نقش خود را در زندگی درست انجام دهیم، چون باید بسپاریم و برویم.» همان‌طور که او به نیکی سپرد و رفت. اکبر عالمی به شاگردانش می‌گفت؛ بدترین شاگرد، شاگردی است که از استاد خود پیشی نگیرد.

ابراهیم حاتمی‌کیا، کارگردان سینما که از شاگردان اکبرعالمی بود، در فقدان او نوشته است؛ سینمای ایران، بزرگ‌استاد سینمای‌اش را از دست داد. این کارگردان در بخشی از نوشتار خود به خاطرات سال‌های دور با عالمی گریزی می‌زند و به ۱۳۵۹ خورشیدی اشاره می‌کند که خودش جوانی ۱۹ ساله بوده و عاشق فیلمسازی. حاتمی‌کیا در ادامه می‌نویسد: «برای اولین‌بار در کلاس‌های فیلمسازی شرکت کردم و شدم شاگرد استاد اکبر عالمی. دلچسب‌ترین کلاس‌های فیلمسازی. او با کیف چرمی بزرگی وارد کلاس می‌شد و همچون شعبده‌بازان یکی‌یکی از کیف اسلاید و کتاب و ابزاری بیرون می‌کشید و ساعت‌ها به شیوه سمعی و بصری شاگردان را سحر می‌کرد. استاد به من جسارت داد و من در زیرزمین خانه، فیلم سوپر ۸ را که ۱۵ متر طول داشت، ظاهر کردم. باوری که استاد به ما می‌داد از جنس سحر بود. او ایمانی می‌داد که فراتر از تکنیک بود.»
مردم ایران برای اولین‌بار در اواخر دهه شصت، مباحث تئوری و علمی سینما را با سیمای دکتر عالمی و بیان منقطع و شیوایش در برنامه آن ‌روی‌ سکه مشاهده کردند، و برنامه هنر‌هفتم، اکبر عالمی را به عنوان یک قطب علمی سینمایی به ایرانیان معرفی نمود. بعد‌ها او را در برنامه‌های بسیاری به عنوان کارشناس، مجری، منتقد دیدیم. سینما‌ ماورا، از آخرین و جذاب‌ترین این برنامه‌ها بود .عالمی تجربه بازیگری را با فیلم بابا نان داد، در ۱۳۵۱ خورشیدی در کارنامه دارد و بخش مهمی از فعالیت‌های هنری وی را باید در سینمای مستند جست‌وجو کرد. او در کارنامه خود ساخت ده‌ها مستند را دارد که در میان آن یک نام بیش از بقیه جلوه می‌کند. مستند مروارید خلیج فارس، اثر ماندگار اکبر‌عالمی است که به‌طور غیرمستقیم موضوع ایرانی بودن خلیج فارس را مطرح می‌کند. مجموعه ۵ قسمتی نوابغ عکاسی، درباره تاریخ عکاسی یکی دیگر از مستندهای ماندگار اکبر عالمی است که از شبکه مستند سیما پخش شد. ساخت نزدیک به ۳۰ فیلم مستند برای صنایع داروسازی، پتروشیمی، نساجی و چوب به زبان‌های انگلیسی، فرانسوی، اسپانیولی، آلمانی، ایتالیایی، عربی از دیگر کارهای او هستند. عالمی علاوه بر حضور در تلویزیون به عنوان کارشناس، مجری، فعالیت سینمایی و همچنین تدریس علوم سینمایی، سابقه طولانی هم در نگارش مقاله و کتاب داشت. قدرت واژگان فرهنگ‌نامه‌ای به زبان انگلیسی از انواع واژگان تخصصی هنرهای مختلف اعم از هنرهای تجسمی، سینما، عکاسی، تلویزیون و تئاتر، به همراه شرح و تفسیر است.

تمهیدات سینمایی، کتابی در ۴ بخش است که به جلوه‌های ویژه سینمایی می‌پردازد. فرهنگ جامع انیمیشن، کتابی پیرامون اصطلاحات معمول بین انیماتورها و به‌طور کلی درباره تعابیر و اصطلاحات علمی انیمیشن است که زیر نظر اکبر عالمی و به وسیله فرناز خوشبخت، تألیف شده‌ است. ترجمه کتاب ظهور در عکاسی و سینما، اثر سی‌آی و آر‌آی جاکوبسن، از مجموعه آثار قلمی عالمی است که می‌توان از آن نام برد. در ۸ اسفند ۱۳۹۳ همزمان با برگزاری جشن تصویر سال در خانه هنرمندان ایران طی مراسمی، از یک عمر تلاش اکبر عالمی، در عرصه عکاسی و سینما تجلیل شد و از این استاد دانشگاه به عنوان معمار کلمه با دانشی چند وجهی یاد شد. اکبر عالمی، ۱۰ مهر ۱۳۹۹ ، برای ساخت یک مستند راهی بیمارستانی شده بود که با وجود رعایت پروتکل‌های بهداشتی، او و سه همکار دیگرش به بیماری کرونا مبتلا شدند. او با بدتر شدن بیماری، در بیمارستان بستری شد و با دستگاه، تنفس کرد. سرانجام اکبر عالمی بامداد ۲۲ مهر ۱۳۹۹ خورشیدی در ۷۵ سالگی درگذشت. اردشیر عالمی، فرزند او در صفحه مجازی خود نوشت: پدر رفت؛ او فقط پدر من نبود، پدر چند نسل ایران بود، تأثیر وجودش تا سال‌ها باقی خواهد ماند.

فرهومند ناظریان
انتهای پیام/