روزنامه صبا – فرخ و منیر زوج سال‌خورده‌ای که ۳۰ سال است در ایستگاهی دور افتاده، سوزنبان قطار هستند. آنها فرزندی ندارند. منیر (ثریا قاسمی) آرزوی زیارت حضرت معصومه را دارد، اما تا به حال نتوانسته است فرخ را تنها بگذارد، تا این که در شب تولد حضرت معصومه (س)، خوابی می‌بیند که اشتیاق رفتن به حرم را در او بیدار می‌کند. حالا در فکر تهیه تحفه پیشکشی برای حضرت است، اما هر چه فکر می‌کند و می‌گردد میان وسایل‌اش هیچ چیز با ارزشی برای پیشکشی به بارگاه حضرت معصومه(س) پیدا نمی‌کند، در نهایت منیر با یک فانوس کهنه و قدیمی، به تنهایی راهی زیارت حرم حضرت معصومه(س) می‌شود، هنگامی که دراتاق اهدای نذورات قصد دارد فانوس کهنه و قدیمی‌اش را هدیه کند، با دیدن زائران دیگر که طلا و پول آورده‌اند دلش می‌گیرد، چشمان پر مهر منیر پر از اشک می‌شود. دل‌شکسته چادر به صورت می‌کشد، خجالت‌زده فانوس‌اش را برمی‌دارد تا برود. ناگهان برق می رود و تمام چراغ‌های حرم خاموش می‌شوند، تنها یک فانوس روشن می‌ماند که از زیر چادر سیاه منیر پیداست.

غربت و نگاه معصومانه منیر در فیلم کمی‌دورتر با ثریاقاسمی جان می‌گیرد نویسندگی این فیلم را علی طالب‌آبادی با نگاهی آزاد به داستانی از مهدی قزلی به عهده داشته است و در نخستین دوره جشنواره سراسری میلاد سرخ، موفق به کسب عنوان بهترین فیلم بلند داستانی جشنواره شده بود. اثری تاثیرگذار و عاشقانه و پراحساس با بازی مهدی فقیه و ثریا قاسمی که نقش پیرزن و پیرمرد سال‌خورده‌ای در بیابان مانده را بازی می‌کنند که تنها پناه شان آغوش یک‌دیگر است و به یک‌باره از خواب شیرین زندگی مهجورانه خود بیدار می‌شوند. ثریا بازیگر توانمند، و دختر یکی‌یک‌دانه حمیده‌خیرآبادی است که مادرانگی و دخترانگی هر دو در وجودش به یک اندازه رشد کرده‌اند. چشم‌های او هنوز دختری تنهایی را به تصویر می‌کشدکه به یک‌باره مادر شد. مادری از جنس ایران، که هنوز دخترانگی‌اش را به آغوش می‌کشد.

در سینما و تلویزیون پیر شدم / اخلاق در وجود خود آدمی است

ثریا قاسمی، در ۲۸ آذرماه سال ۱۳۲۹ در محله سقاباشی بازارچه، خیابان ایران، حوالی میدان ژاله تهران، در خانه‌ای قدیمی و بزرگ به دنیا آمد. او تنها فرزند هنرمند پیشکسوت و مردم‌دار حمیده خیرآبادی و حسین ملاقاسم است که ازدواج‌شان دیری نپایید. نام اصلی او مولود است و دوران کودکی‌اش را گاهی با پدر ،گاهی با مادر و مادربزرگ و خانواده عموی‌اش در خانه‌ای قدیمی و سنتی گذراند. تنهایی‌های دوران کودکی او را برای یک زندگی پرفراز و نشیب آماده کرد. در چهار سالگی از طریق مادرش با تئاتر آشنا شد و این مقدمه آغاز ورود او به دنیای هنر بود. تا مقطع دیپلم تحصیل کرد و رشته‌های ‌مختلف هنری را امتحان کرد تا اینکه، در همان سال‌های جوانی فهمید نه موزیسین است و نه نقاش ، او تصمیم گرفت صداپیشه و بازیگر باشد، سوار تاکسی شد و به ساختمان رادیو رفت. در سال ۱۳۴۰ در ۲۱ سالگی برای رادیو ارتش تست گویندگی داد و بعد از قبولی کار گویندگی خود را در رادیو، با خواندن دلنوشته‌های سربازی برای مادرش، شروع کرد. ثریا عاشق رادیو است و معتقد است که هرچه دارد از رادیو دارد. هم سن ‌و ‌سالی خودش با رادیو باعث شده است که او رادیو را خواهر بزرگتر خود بداند.

در سال ۱۳۴۹ وقتی ۳۰ ساله بود با رحیم برفراز ازدواج کرد که ثمره این زندگی یک دختر بنام بنفشه و دو پسر بنام بابک و بهروز است. پس از فعالیت در رادیو ثریا قاسمی با هوشنگ لطیف کار دوبله را شروع کرد و سپس وارد تئاتر و فیلم کوتاه شد. دهه ۱۳۴۰ برای او دوره مهمی بود. آموزش در کنار استاد حمید سمندریان و همکاری با پیشکسوتانی چون محمدعلی کشاورز، جمشید مشایخی، جمیله شیخی، سعید پورصمیمی و…او را از نظر تجربه‌های هنری بارور کرد. از فعالیت‌های مهم دیگر او در دهه ۴۰، شرکت در نمایشنامه «آندورا» تساریانیان و «آنتیگونه» رکن الدین خسروی بود. تا اینکه او در اولین ساخته ناصر تقوایی «آرامش در یکی از دیگران» اولین بازی سینمایی خود را تجربه کرد و در سال ۱۳۵۲ با سریال «قصه عشق» وارد قاب تلویزیون شد و تا انقلاب ۱۳۵۷ در چهار مجموعه تلویزیونی و دو فیلم سینمایی ایفای نقش کرد. وقفه پس از انقلاب در تولیدات هنری، او را مانند بسیاری از هم‌دوره‌‌ای‌هایش از سال‌های طلایی حرفه‌اش محروم کرد تا زمانی که همه چیز سر جای خودش قرار گرفت، و قاسمی چشمانش را باز کرد و دید که باید نقش مادر بزرگ را بازی کند.

وی در توضیح این اتفاق گفته است: در سینما و تلویزیون پیر شدم. او بعد از انقلاب، در سال ۱۳۶۵ با فیلم «خانه ابری» و یک‌سال بعد با سریال «گرگ ها» به عرصه بازیگری بازگشت. دو سریال تلویزیونی در پناه‌ تو (حمید لبخنده) و شب دهم (حسن‌فتحی) با بازی ثریا قاسمی محبوبیت فراوانی پیدا کرد. او درباره نقش خودش در فیلم در پناه تو که نقش مادر محمد منصوری را بازی می‌کرد گفته است: این مادر به خاطر شهید شدن فرزند اولش تمام عشق و علاقه‌اش را نثار پسر دوم‌اش محمد کرده بود و این زن در عین حال یک ارتباط خوب و درستی با همسرش داشت. در کل این کادر شمایل یک زن سنتی و مهربان ایرانی را داشت که دغدغه اصلی‌اش خانواده‌اش بود و طبیعی بود که برخی اوقات با فرزندش تعارض پیدا کند.

در کنار این ها بازی او در تله تئاترهایی مثل «به سوی دمشق» (حمید سمندریان)، «نکراسوف» (محمد رحمانیان) و «به سوی کعبه» (تاجبخش فناییان) نقش‌آفرینی کرد. این بازیگر باسابقه سینما، تئاتر، رادیو و تلویزیون به خاطر بازی در فیلم مارال توانست فرصت ایفای نقشهای متفاوت‌تری را برای خود رقم بزند، مجموعه هایی مانند «خانه ابری» و «جراحت» از جمله سریال‌هایی هستند که قاسمی در برهه‌های زمانی مختلف در آنها ظاهر شد. «مجسمه»، «شام آخر»، «دختر شیرینی فروش» و «مارال»نیز از جمله نقش آفرینی های ممتاز قاسمی در عرصه سینما بوده‌اند. او در سال ۱۳۷۹ برای نقش‌آفرینی در «مارال» برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر زن جشنواره فیلم فجر شد. همچنین در سال ۱۳۹۵ برای «ویلایی‌ها» توانست سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل را کسب کند. مخاطب ثریا قاسمی را همیشه در نقش مادری دلسوز و مهربان می بیندکه مدام پسر یا دختر خود را با نصیحت به کارهای خوب وامی‌دارد. ثریا قاسمی بیش از پنج دهه است که در عرصه سینما و تلویزیون ایران حضور اثرگذاری را تجربه می‌کند و البته که در همه این سالها کوشیده کیفیتی بالا از هنر بازیگری خود را ارائه کند.

او از جمله بازیگرانی است که تقریبا اغلب کارگردانانی که نیاز به بازیگری ششدانگ و درجه یک برای سپردن کاراکترهای مادران دارند به سراغ وی می‌روند و شاید برای همین باشد که در کارنامه وی همکاری با چهره هایی چون فریدون جیرانی، ایرج طهماسب، سیروس الوند، ابراهیم حاتمی‌کیا، خسرو سینایی و ابراهیم وحیدزاده به چشم می خورد. او درباره بازیگران جوانی که اخیر به خارج از کشور رفته‌اند و جذب شبکه‌های ماهواره‌ای شده‌اند. گفته است: اگر فضای هنری اینجا آلوده است، خب بروند و اخلاق خوب را در شبکه های ماهواره ای پیدا کنند. بروند و در محیط سالم فیلم و سریال بازی کنند! اما نکته اینجاست که اخلاق در وجود خود آدمی است؛ این خودمان هستیم که باید بیاموزیم چگونه برخورد کنیم که کسی جرات طرح تقاضاهای غیراخلاقی را به خودش ندهد و اگر رفتارمان نادرست باشد هر جای دنیا که باشیم این نادرستی گریبان‌مان را می‌گیرد. ثریا قاسمی که همچنان در عرصه سینما و تلویزیون پرقدرت در حال ادامه دادن است، طوری که ذکر تمام آثار او در این مطلب نمی‌گنجد، هم‌اکنون از قیاس تجربیات‌اش از همکاری با پیشکسوتان تئاتر و سینمای ایران، با گروه‌های غیر‌‌حرفه‌ای و کارنابلد امروزی ناراضی است.

اما سلاح او جز اوقات تلخی‌های گاه ‌و بی‌گاه چیزی نیست و تا بحال نشده به خاطر نارضایتی اثری را نصفه کاره رها کند. او بسیار با خود حرف می‌زند و خود را در تحمل ناملایمات اجتماعی دلداری می‌دهد، و مادرانه، دختر یکی یک‌دانه درونش را دلداری داده و نصیحت می‌کند.

سمیه خاتونی

انتهای پیام/