فیلم سینمایی پروا به نویسندگی و کارگردانی مهران مهدویان، تهیه کنند‌‎گی محمدرضا مصباح با بازی زنده‌یاد حسام محمودی است که نقش اصلی این فیلم را بر عهده داشته است. این فیلم که محصول سال ۱۳۹۸ است این روزها در سینماهای هنر و تجربه روی پرده است. در خلاصه داستان این فیلم آمده: “خسرو امیری ۳۰ ساله، شغل چندان مناسبی ندارد. او تلاش می‌کند که شرایط شغلی خودش را تغییر دهد. اما در این مسیر با مشکلاتی مواجه می‌شود.” مهتاب ثروتی، سیامک ادیب، آسیه سلطانی، اکبر آیین، علیرضا مویدی، وحید میرزابیگی، فرزاد باقری، زینب شعبانی، مهرداد بخشی، دانیال حاجی‌زاده، مهدی میری، محمد شامی دیگر بازیگران این فیلم سینمایی هستند. خبرنگار صبا درباره این فیلم با کارگردان و بازیگران فیلم گپ و گفتی داشته است که در ادامه می‌خوانید.

مهران مهدویان: هنر و تجربه نباید تنها به سینماگران و علاقه‌مندان این حوزه محدود شود.

فیلم سینمایی پروا تولید سال ۱۳۹۸ است، چرا بین تولید و اکران فیلم فاصله افتاده است ؟
درست پس از تولید این فیلم بحران بیماری کرونا شروع شد. پس از آن هم درگیر اتفاقاتی شدیم که در جامعه به وجود آمده بود. بعد از آن هم سینما برای رونق گیشه به اکران فیلم های کمدی روی آورد.

کارگردان‌های سینمای هنر و تجربه معمولا با توجه به دغدغه‌های خود به سراغ ساخت اثر می‌روند. با این حساب آیا موضوع و درون مایه فیلم پس از گذشت ۴ سال هنوز هم می‌تواند برای مخاطب امروز حرف‌های تازه ای برای گفتن داشته باشد؟
مسئله فیلم کاملا برگرفته از معضلات روز اجتماعی است. مشکلاتی که هنوزهم هست و تاریخ مصرف ندارند. معضلاتی مانند مهاجرت و مشاغل کاذب و شرایط سخت اقتصادی که مختص به زمان و دوره‌ای خاص نمی‌شود.

نوع روایت انتخابی‌تان در این اثر روایت غیر‌خطی بوده است. در فیلم اگزما هم از همین شیوه روایتگری استفاده کرده بودید؟
به طور کلی مسئله زمان برای من خیلی مهم است و معمولا بازی‌های زمانی در آثار تولیدی من نقش موثری دارند. به طور مثال در فیلم اگزما هم هر سکانس با سکانس قبلی از نظر زمانی ۳ الی ۴ ماه تفاوت داشت بدین ترتیب هر سکانس رویدادهای خاص به خود را داشت. اما در پروا بازی زمانی از نوع دیگری بود مخاطب با نوعی زمان پریشی در پروا مواجه است و رویدادهای قصه کاملا به صورت پس و پیش از هم تدوین شده است. تماشاگر برای کشف قصه باید این پازل آشفته را رفته رفته کنار هم بگذارد تا خط داستانی به طور کامل در ذهنش شکل بگیرد.

بازی زمانی در خط داستانی از مولفه‌های سینمای مدرن است که اتفاقا پاسخگوی بهتری به نیاز مخاطب سینمای امروز است….
کاملا درست است چرا که مخاطب امروز علاوه بر قصه‌گو بودن اثر، از تعامل با اثر در قالب کشف و رمز‌گشایی هم لذت می برند. در این مدل سینمایی تماشاگر احساس می کند در یک بازی متقابل با فیلمساز وارد شده است. اینکه مسائلی از او پنهان می شود که او خودش باید آنها را پیدا کند برای مخاطب مانند یک کشف شخصی، لذت بخش است. استفاده از این روش روایتگری کار تازه‌ای نیست. مدت زیادی است که فیلمسازان مدرن از این روش استفاده می‌کنند.

از منظر نظریه پردازان سینمایی، انتخاب روایتگری غیرخطی دو لبه دارد. برخی به دنبال ایجاد هیجان و تعلیق در فیلم هستند که همان وارانه کردن روند ساختار علی و معلولی است، بدین شکل که اول معلول را نشان می دهند و بعد علت را. برخی دیگر به دنبال ایجاد حس یا انتقال معنایی خاص هستند که تنها با همین جابه جایی زمانی امکان پذیر است. فیلم پروا بیشتر به دنبال کدامیک از این معقولات بوده است؟
هر دوی این روش ها مدنظرم بود. شخصیت اصلی این قصه به خاطر شرایط بغرنح اقتصادی که با آن دائما درگیر است دچار یک آشفتگی کامل ذهنی و روانی است و مدام در گذشته، حال و آینده فکری خود در رفت و آمد است. این حس درونی و روانی از ذهن شخصیت باید به مخاطب هم انتقال می‌یافت به همین خاطر رویدادها پس و پیش شده‌اند. تا به نوعی فرم و محتوا مکمل معنا و حس اثر برای مخاطب باشند.

راویت از زاویه دید شخصیت اصلی داستان است؟
بله. روایت پروا از نگاه و زاویه دید خسرو پرداخته شده است.که نقش آن را حسام محمودی بازی کرده است. حسام دیگر بین ما نیست و اگر بود حالا می‌توانستم با او هم گفت و گویی داشته باشم. ب

ا این وجود ازشکل گیری همکاری حسام با فیلم پروا بگوئید.
پروا دومین همکاری من با حسام بود. قبل‌تر در اگزما هم با او همکاری داشتم. حسام بازیگر من نبود، رفیق و همدل من در ساخت این دو اثر سینمایی بود. او دغدغه مند در جریان پیدا کردن قصه و خط داستانی دخیل بود. هرجا که کار به مشکل برمی‌خورد با انرژی و مشورت‌هایش کمک حال گروه بود. حضور حسام به فیلم پروا اعتبار بخشید. ما هنوز از نبود او در شوک هستیم و چاره‌ای جز تسلیم شدن در برابر این اتفاق تلخ نداریم. عده ای فکر می کنند اکران فیلم پروا به خاطر این است که سینما این هنرمند را از دست داده است. اما واقعیت این نیست. تیم تولید از بهمن ماه سال گذشته درخواست اکران فیلم پروا را داده بود اسناد آن هم موجود است. که در همین کشاکش متاسفانه این اتفاق افتاد. سینمای مستقل همیشه با این موانع روبرو است چرا که در سینمای ایران همیشه اولویت با فیلم‌های کمدی است.

وضعیت اکران فیلم پروا را درسالن‌های سینمایی کشور چطور ارزیابی کرده‌اید؟
وضعیت منطقی نیست. تنها پنج سینما فیلم پروا را اکران کرده‌اند و هر کدام تنها یک سانس را به فیلم اختصاص داده‌اند. در این شرایط مشخص است که مخاطب علاقه‌مند برای دیدن فیلم در سینما به مشکل برخواهد خورد. همین باعث می‌شود آمار فروش و تماشاگر فیلم پایین بیاید. این فیلم مولفه‌هایی دارد که مخاطب عام را نیز با خود همراه وهمدل می‌کند. سینمای هنر و تجربه نباید تنها به سینماگران و علاقه‌مندان این حوزه محدود شود.

بیشترین مانع برای رشد سینمای هنر و تجربه را در چه می‌دانید؟
خود گروه هنر و تجربه همکاری بسیار خوبی با فیلمساز دارند و موانع بیشتر مربوط به کمبود سالن‌های سینمایی و سیاستگذاری‌هاست، همچنین محدود بودن امکانات تبلیغاتی که بسیار موثر است. برای این فیلم قصد داشتیم که در تلویزیون تبلیغاتی داشته باشیم اما آنقدر شرایط و روال اداری سختی را پیش پای ما گذاشتند که منصرف شدیم.

آیا فیلم اگزما اکران آنلاین شده است؟
هنوز خیر، اما در همین چند وقت اخیر روی پلتفرها اکران آنلاین خواهد شد.

صحبت پایانی:
من معادل تصویری شخصیت خسرو را در تجربه زیسته خود داشتم. کسی که برای رسیدن به درآمد هر کاری انجام می دهد از فروش ساندویچ فلافل در خودرو گرفته تا قاچاق سیگار و … فیلم‌های من برگرفته از مضامین انسانی-اجتماعی، با محوریت مهاجرت است. فیلم بعدی من حبس‌مجرد با همین مضمون است که در نوبت اکران سینمای هنر و تجربه است. ساختن رویاها و به تصویر کشیدن دغدغه‌های اجتماعی برای من لذتی دارد که بسیار در پافشاری و ماندنم در حوزه سینما و تصویر کمکم کرده است. امیدوارم هرکسی که فیلم پروا را می‌بیند و با آن همراه می‌شود، رسانه‌ای موثر برای تبلیغ فیلم باشد.
مهتاب ثروتی: لذت اجرای اولین تئاتر مرا شیفته بازیگریم کرد

قصه بازیگری در زندگی مهتاب ثروتی چگونه آغاز شد؟
تحصیلکرده عکاسی هستم. حرفه ام عکاسی سینما و تئاتر بود. به یاد دارم یک روز که در حال عکاسی از نمایش سجاد افشاریان بودم بازیگر زن نمایش به روی صحنه آمد و زیر نور موضعی صحنه مونولوگی زیبا را اجرا کرد. من درحال عکاسی از بازیگر بودم در همان لحظه دلم خواست من هم این حس را تجربه کنم با همین حس ساده و انگیزه کلاس های بازیگری را گذراندم. سال بعد در همان موقع در سالن ارسباران اجرای تئاتر داشتم. بعد از آن هم گویا دیگر این علاقه مندی و احساس بیشتر و بیشتر مرا مبتلا کرد تا الان که همچنان در حال کار هستم. بازیگری برایم بسیار دوست داشتنی و لذت بخش است.

همکاری تان با پروژه سینمایی پروا چگونه اتفاق افتاد؟
در همان خوانش اولیه فیلمنامه ارتباط خوبی با موضوع و دنیای فیلم گرفتم. موضوع این قصه روایتی است از جوانان امروزی و مشکلاتی است که دارند. کاراکتر من در طول روایت به نظر منفعل است اما در پایان تصمیم گیری و مواجه‌اش با اتفاقات برایم قابل تامل بود.

بیشترین تعامل روایی را در این فیلم با شخصیت اصلی قصه داشتید که حسام محمودی این نقش را بازی کرده بود، از بازی در مقابل حسام چه حسی داشتید؟
تجربه لذت بخشی بود و بسیار ناراحتم که سینما به این زودی این هنرمند را از دست داده است.

از نظر شما فیلم پروا بیشتر برای چه قشری جذاب است؟
به نظر من مواجه افراد با سینما یک برخورد شخصی است و هر کسی بسته به شرایط و دوره‌هایی که در زندگی شخصی دارد، ممکن است حالش با یک مدل و سبک سینمایی خوب باشد. اما پروا از نظر من روایت ساده‌ای از زندگی دارد که هر کسی می‎‌تواند خودش را جای کاراکتر اصلی گذاشته و با او هم داستان شود. اینکه هر شخصی می‌تواند در لحظاتی خودش را در جای جای این فیلم ببیند، برای من جذاب است.

بزرگترین دغدغه‌تان در مسیر حرفه‌ای و بازیگری چیست؟
فیلمی را بازی کنم که دوستش داشته باشم. اگر قرار است به خاطر یک کار هر روز صبح بیدار شوم و تا پاسی از شب در پروژه حضور داشته باشم، آن کار حالم را خوب کند. به غیر از این سختی‌های بازیگری و نقش‌پردازی دوچندان خواهد شد. راستش در ابتدا اصلا فکر نمی‌کردم که بازیگری تا به این اندازه سخت و درگیرکننده باشد. ورود به هر پروژه برای من یک شروع مهم و تداعی کننده لذتی است که همان روز اول با اولین اجرای تئاتر داشته‌ام. همیشه انتخاب‌هایم در این مسیر با همین تصور بوده است.
سیامک ادیب:رنج پدران امروز را در کاراکتر دیدم

در پروژه های تصویری زیادی حضور داشته‌اید اما از نظر خودتان مخاطبان بیشتر سیامک ادیب را با چه فیلم هایی به یاد دارند؟
مخاطب‌های تلویزیونی مرا با سریال زیرپای‌مادر و برف بی ‌صدا می‌بارد و اهالی سینما معمولا مرا با آثاری چون تجریش ناتمام و پابرهنه در بهشت به یاد دارند.

چطور با مهران مهدویان در این پروژه همراه شدید؟
حدود ۴ سال پیش، پس از اینکه بیشتر نقش‌های این فیلم انتخاب شده بودند با من تماس گرفتند و فیلمنامه را برایم فرستادند. راستش روایت غیر خطی فیلم و رنجی که درکاراکتر خود دیدم، بسیار مرا جذب کرد و بسیار خوشحالم که در تجربه تولید این اثر همراه با بقیه عوامل سهیم هستم.

از نقش خود در فیلم پروا بگوئید؟
متولد کرمانشاه هستم، اینکه کاراکتری را بازی کردم که او هم متولد همین شهر بود، ازهمان ابتدا نقطه اتصال من به نقش شد. نقش پدر درمانده‌ای را بازی کردم که در موقعیت خاصی قرار گرفته است. موقعیت این پدر کاملا با شرایط بغرنج پدران امروزی منطبق است. پدرهای امروزی تنها تا یک سن خاص می توانند روی فرزندان خود مسلط باشند و در کار او دخالت کنند از یک سنی به بعد، گویا فرزندان دیگر مثل سابق از پدرشان حرف شنوی ندارند. همان جاست که پدر می‌ماند با دنیای از نگرانی‌ها و استیصال‌های شخصی، برای فرزندی که تمام عمر خود را پای او گذاشته است و حالا باید دورآدور مراقب او باشد.

از هم بازی شدن با حسام محمودی چه حسی برایتان ماندگار شده است؟
حسام برای من شخصیت جالبی بود و معتقدم هنوز خیلی کار داشت. جوان مستعدی بود که خود من به شخصه به آینده او بسیار امیدوار بودم. یاد دارم به خودش هم از نقش پردازی‌های زیبایش در بازی‌های دورنی‌اش مقابل دوربین گفته بودم. نه اینکه چون حالا نیست این حرف‌ها را می زنم من صادقانه شاهد تلاش‌های زیاد حسام در حرفه اش بودم. او با نقش هایش زندگی می‌کرد.

چشم اندازتان از حرفه بازیگری و سینما چیست؟
سینما اوضاع خوبی ندارد و هنوز از پس لرزه های کرونا و … کامل برنخواسته است. دوستی از من پرسید شغل تو چیست؟ به او گفتم شغلی دارم که اگر در هر جای دنیا کوچکترین اتفاقی بیفتد کار من تعطیل می‌شود! این سه الی چهارسال گذشته بیشترین بلاها و سختی ها متوجه فعالان این حوزه خصوصا بازیگران شد. دنیا خیلی بزرگ نیست. امثال حسام ها زیاد هستند که باید باشند و کار کنند، سینما با وجود همین افراد مختلف با شکل و شمایل خاص معنا پیدا می‌کند و رنگ و رو می‌گیرد. کارگردان‌ها و دیگر دوستان تصمیم گیرنده نباید انتخاب‌های خود را محدود کنند تا سینما، سینما شود.

پروا چه تاثیری روی مخاطب دارد؟
به دوستانی که می‌خواهند فیلم پروا را ببینند می‌گویم؛ فیلم پروا مانند دیگر فیلم ها نیست. داستان خطی ندارد و اتفاقات آن در پی هم نیستند. برای دیدن فیلم باید حوصله داشته باشید. این فیلم سلول های خاکستری مغزتان را تا پایان فعال نگه می‌دارد. برای خود من این مواجه بسیار شیرین و جذاب است. به طور کلی فیلم‌های گروه هنرو تجربه اتفاق خوبی در ایران است چرا که تجربه‌گرایی محض را به نمایش می‌گذارد. حال و هوای فیلم پروا برای من داستانی از یک عشق است داستان دلباختگانی که با وجود شرایط سخت باز هم شیفته زندگی در کنار هم هستند. عشق به زندگی و تلاش با هم بودن با وجود اشتباهات و کاستی ها مهم‌ترین مسئله پروا است.

صحبت پایانی:
امیدوارم مستعدان حوزه بازیگری در تئاتر و رسانه به هدف خود برسند و شکوفایی خود را در این شرایط سخت جشن بگیرند. هنرمندان بازیگر برای یادگیری و کار کردن در این حوزه مسیر بسیار سختی را پشت سر می‌گذارند. انصاف نیست بی توجه به سابقه و سختی‌های‌شان، قضاوت و یا رهای‌شان کنیم. سینما همواره به همه اینها برای تنوع و رنگ نیاز دارد.

سمیه خاتون