«درب» فیلمی به کارگردانی و نویسندگی سید هادی محقق و تهیه‌کنندگی سید رضا محقق محصول سال ۱۴۰۰ است. این فیلم در استان کهگیلویه و بویراحمد و در روستاهای اطراف شهر سوق فیلمبرداری شده‌است و روایتگر مأمور اداره برقی است که قرار است برق خانه‌ای تَک و دورافتاده را وصل کند. این فیلم در چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر موفق به دریافت دیپلم افتخار جایزه ویژه هیئت داوران شد. همچنین در بخش رقابتی جی‌سئوک جشنواره بوسان کره جنوبی  موفق به کسب جایزه اصلی و درجشنواره نانت فرانسه جایزه بالون نقره‌ای را در بخش بهترین فیلم از آن خود کرد. «درب» هم اکنون در بخش رقابتی جشنواره شانگهای چین حضور دارد و روی پرده سینماهای فرانسه در حال اکران است. خبرنگار صبا با رضا محقق تهیه کننده فیلم «درب» گپ و گفتی داشته است که در ادامه می‌خوانید.

ایده فیلم درب چگونه شکل گرفت و به مرحله تولید رسید؟

یکی از کارمندهای اداره برق در روستا جریان یک خطی این فیلمنامه را که در زندگی واقعی‌اش رخ داده بود برای هادی تعریف کرده بود. بعد از آن هادی دیگر شب و روز نداشت و مدام روی این خط داستانی کار می‌کرد تا اینکه آن را پخته‌تر کرد و در قالب یک فیلمنامه پرورش داد. در صحبت هایی که با هم داشتیم پتانسیل انسان‌گرایی زیادی را در این کار دیدیم و تصمیم به ساخت آن گرفتیم. ایده‌های هادی معمولا برگرفته از یک جهان بینی واقعگرایانه است و برای رسیدن به آنچه که خواست دلش است زمان زیادی را صرف تمرکز بر روی ایده و داستان می‌کند. شرایط همکاری و همراه شدن با هادی در فیلمسازی به تناسب آنکه برادرم است و روحیات خاص او را از دوران کودکی می شناسم برای من کاملا واضح و روشن است.

برای بعضی سبک فیلمسازی هادی محقق تداعی کننده آثار زنده یاد عباس کیارستمی است…

از نظرمن هر کارگردانی امضای خودش را دارد و چنانچه در این راه کسی سعی کند مولفه‌های خاص آثار دیگران  را در اثرش به کار گیرد کپی‌کاری می شود و دیگر نمی توان به او لقب فیلمساز مولف داد. عباس کیارستمی آبروی سینمای ایران و جهان است. این مقایسه برای خود بنده قابل افتخار است. اما نگرش هادی به فیلم خاص به خود و دنیای خودش است. او در این دنیا زندگی می‌کند. شاید نوع نگاه و نگرشی که هادی به زندگی و هستی دارد شباهت‌های با فیلمسازان هنری ایران داشته باشد و شباهت‌ها باعث این تداعی خاطره انگیز می‌شود. هادی نبض هنری خود را با زندگی همساز کرده است و آنچه که برایش مهم  است، فرار از تفاوت‌ها و شکاف‌هاست.

هادی محقق برای خلق دنیای اثر، از چه ابزارهای حسی و مشاهده‌گری استفاده می‌کند؟

تا جایی که دریاد دارم برادرم اصلا خود را در قید و بندهای دست و پاگیر زندگی و… قرار نمی دهد و بسیار گشوده و رها خود را با موضوعات روبرو می‌کند. خیلی اهل گفتگو و حرف نیست و معمولا در دنیای قصه‌های خود غرق است. تنها جایی که خیلی سخت می گیرد سر صحنه کارگردانی است. گاها شده است با بازیگری ۸ جلسه تمرین کرده اما چون آنچه را که او در صحنه می‌خواهد در او نیافته به سراغ گزینه های دیگر رفته است. برای فیلم «درب» این شرایط آنقدر برایش سخت شد که ناچارا خودش نقش اصلی را بازی کرد. علاوه بر این ارتباط او با زادگاه مادری مان خیلی تنگاتنگ است. و معمولا هر بار که از سفرهای خارجی به ایران برمی گردد، سریع خود را به روستای مادری‌مان می‌رساند و بیشتر اوقات را با مردم و اهالی روستا می‌گذراند، طوری که گویا هنوز از اهالی همان روستاست و در آنجا زندگی می‌‍‌کند.

از اتفاقات خوبی که برای فیلم «درب» در فرانسه افتاده بگوئید؟

تا به حال ۲۰ هزار فرانسوی به تماشای این فیلم نشسته‌اند.در ابتدا ۵۸ سینما در فرانسه فیلم «درب» را روی پرده اکران داشته‌اند که این تعداد در حال حاضر به ۱۲۵ سینما رسیده است. منتقدان جهان، نقدهای خیلی خوب و آکادمیکی درباره فیلم در رسانه‌ها منتشر کرده‌اند.

فیلم «درب» چه زمانی در ایران اکران خواهد شد؟

بزودی، اما اینکه در سینمای بدنه یا سینما هنر وتجربه اکران می‌شود هنوز مشخص نیست.

شما علاوه بر فیلم «درب»، تهیه‌کنندگی فیلم‌های هنری با رویکرد نوگرایانه در سینما مانند «چرا گریه نمی‌کنی» از علیرضا معتمدی و «آه سرد» و … را در پرونده کاری خود دارید. با این حساب گویا رویکرد سینما، هنر و نوگرایی دغدغه خودتان هم هست؟  

سینما در زندگی من با همین جنس و نگاه آغاز شده است. در ساخت اثر به دنبال خلق اتفاقی جریان ساز هستم. ورود من به فضای هنری سینما و فیلم با خط و مشی هادی در نگاه به زندگی گره خورده است. دغدغه های انسانی هادی برای من بسیار جذاب بود. اولین همکاری من و برادرم یک فیلم کوتاه به نام «یک لبخند یک کودک» بود که ۲۰ سال پیش ساخته شد. در ادامه همکاری ما در همین مدیوم بیشتر شد. سینمایی دغدغه‌مند برگرفته از زندگی واقعی که انسان‌گرایی و صلح را محور خود قرار داده است. در کارهای بعدی با دیگر کارگردانان ها هم به دنبال یک جهان بینی وسیع، عمیق و نگاه نو به انسان گرایی بودم و خدا را شاکرم که تا بدین جا در این مسیر درست گام برداشته و راه را گم نکرده‌ام.

عدم بازگشت مادی سرمایه در این فیلم ها، دلسردتان نکرده است؟

این فیلم ها عموما بازگشت مادی سرمایه را برای تهیه کننده ندارد و داستان از جایی شروع می‌شود که صرفا به خاطر علاقه و اشتیاق به سراغ ساخت این آثار می‌رویم. برای من این مسئله شرح عاشقی است همان طورکه تا بدین لحظه برای این سینما از خیلی چیزها گذشته‌ام. دلیلش این است که من به نگاه هنری و حس کارگردان های این نوع از سینما اعتقاد و  اعتماد داشتم و دوست داشتم من هم در تولید این آثار سهیم باشم. سختی ساخت این آثار بعد از آنکه به نتیجه خوب می‌رسد برایم شیرین است. در کل این سینما آورده مالی ندارد اما آبرو و اعتبار دارد که برای من بسیار مهم تر از مسائل مادی است. این سینما افرادی مانند سهراب شهید ثالت و عباس کیارستمی را در خود پرورش داده است که نام و اعتبار سینمای ایران در جهان هستند. این فانوس برای همیشه باید روشن بماند تا سینما به معنای واقعی خود برسد.

صحبت پایانی:

سینمای ایران در جهان بسیار آبرومند است و علاقه مندان زیادی را در دنیا آن را دنبال می‌کنند. امیدوارم موارد آسیب زا به بدنه سینمای ایران، این روند را دچار اختلال نکنند چرا که ما همه فنا پذیریم و تنها هنر است که می‌ماند.

سمیه خاتون