صبا در پرونده چالشی این هفته خود به سراغ موضوع کتاب و کتابخوانی رفته است. درجوامع امروزه کتابخوانی و میزان گرایش به مطالعه، یکی از شاخص‌های توسعه به شمار می‌رود و بررسی‌ها نشان می‌دهد مطالعه و کتابخوانی وضعیت مطلوبی در ایران ندارد و عمدتا مردم ایران از خرید و یا مطالعه کتاب گریزانند و اقدامات لازم و جدی جهت ترویج و اشاعه فرهنگ مطالعه صورت نگرفته است. لذا در این زمینه کشور ما به شدت نیازمند تبلیغات و اطلاع رسانی و در مجموع فرهنگ‌سازی است که در این راستا نقش رسانه‌ها بسیار موثر و پررنگ خواهد بود. صدا و سیما در کشور ما یکی از نهادهای تاثیرگذار در جامعه‌پذیری مردم است و با قدرت و فراگیری‌ای که دارد یک قطب فرهنگ ساز در کشور به حساب می‌آید. با این حال سوالی که پیش می‌آید این است که رسانه ملی در مقاطع مختلف و خصوصا در مدیریت فعلی تا چه اندازه اهتمام ورزیده است، تا مراجعه عموم مردم به کتابفروشی‌ها و کتابخانه‌ها بیشتر شود؟ خبرنگار صبا با طرح این سوال به سراغ مسئولان و صاحب نظرانی در این حوزه رفته است؛ در ادامه با پاسخ کارشناسان، همراه صبا باشید.

منصور واعظی(دبیرکل سابق نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور):این موضوع مسئله یک دستگاه یا دو دستگاه دولتی نیست!

امر کتابخوانی موضوع بسیار مهم و تاثیرگذار در فرهنگ عمومی است  و نقش آن کاملاً در منظومه رفتارهای فرهنگی یک جامعه مشهود است. جوامعی که مردم کتابخوان‌تری دارد در مجموع جوامع فرهیخته‌تر و اندیشمندتری هستند و کمتر از طرف جوامع دیگر مورد استثمار و استعمار قرار می‌گیرند. اساساً جامعه‌ای که افرادش، کتابخوان هستند با جامعه که افرادش به دنبال رسانه‌های تصویری و… هستند، از هر نظرمتفاوت است. کتاب خواندن در دراز‌ مدت، باعث خلاقیت و متفکر شدن می‌شود و  باعث می‌شود انسان نسبت به مسائل عالمانه‌تر و با دقت و فهم عمیق‌تری آنها را درک کند. با این توصیف وقتی نقش کتاب و کتاب خواندن را در جامعه بررسی می‌کنیم به این نتیجه می‌رسیم که این موضوع تنها مسئله یک دستگاه یا دو دستگاه دولتی نیست بلکه همه دستگاه‌ها باید در برنامه‌های خود و در هدف‌گذاری فرهنگی به این موضوع بپردازند تا مخاطبان را به خواندن کتاب گرایش دهند.البته دستگاه‌هایی مثل وزارت‌ارشاد، آموزش و پرورش، نهاد کتابخانه‌های عمومی وظیفه‌ ذاتی شان ترویج فرهنگ کتابخوانی است. با توجه به  مسئولیت‌هایی که بنده در نهاد کتابخوانی و رسانه ملی داشتم کاملاً بر این موضوع واقف هستم که  در مقاطع مختلف رسانه ملی به این موضوع پرداخته است، اما اینکه آیا این مقدار مناسب بوده یا خیر به نظر بنده باید تلاش‌های بیشتری در این مسیر به صورت ویژه انجام می‌شد، در زمانی که خود بنده دبیر نهادهای  کتابخانه‌های عمومی در کشور بودم تلاش کردم که رسانه ملی را نسبت به این مسئله حساس کنم و آنها را متقاعد کنم که توجه بیشتری به آن داشته باشند، در آن زمان با صحبت‌هایی که انجام شد، رادیو‌کتاب افتتاح شد، و تا مقطعی نیز ادامه داشت اما بعد از اینکه بنده از نهاد عمومی کتابخانه‌ها رفتم رادیو کتاب نیز تعطیل شد. یاد دارم در جلسه‌ای با مدیریت وقت آن دوره، جناب ضرغامی ، اشان عنوان کردند؛ که مدیران شبکه‌ها باید تمام تلاش خود را بر این امر بگمارند تا مردم را به کتاب خواندن ترغیب کنید حتی اگر  این مسئله منوط به این نکته شود که مردم دیگر تلویزیون نگاه نکنند. به هر حال برنامه‌هایی پرباری در آن مقطع شکل گرفت خصوصاً در شبکه ۳ و ۴، در معرفی، نقد، تحلیل با بحث و گفتگو درباره کتاب که بسیار خوب بود. متاسفانه در دولت قبل اگر کاری هم در این زمینه انجام شده است، بسیار ضعیف و کم بوده، منصفانه اگر بخواهیم عملکرد کنونی رسانه ملی را با توجه به مقاطع مختلف زمانی مورد قیاس قرار دهیم، از نظر بند بهترین مقطع و دوره، این دوره و با مدیریت جناب آقای جبلی است. بند کاملاً واقف و شاهد هستم که در برنامه‌هایی مختلف، تلویزیون مردم را ترغیب به کتاب و کتابخوانی می‌کند و همچنین، با ارائه محتواهایی با موضوع معرفی کتاب گامهای روشنی در این مسیر طی شده، هم اکنون شخصی کاملا  متولی این اتفاق در صدا و سیماست که جناب آقای جلیلی نیز مجدانه،از او نتیجه امور را مطالبه می‌کند. در واقع تلویزیون در مقطع کنونی با برنامه‌سازی‌هایی با موضوع کتاب در تلاش است که چرخش صنعت در بازار نشر را تسهیل کند. هرچند به هر حال ممکن است در این میان توقع برخی را نیز برآورده نکند. در پایان از شما نیز تشکر می‌کنم که به موضوع مهمی چون کتاب توجه داشتید. این مسئله بسیار مهم است و هر قدر هم که برای  ترویج کتاب و کتابخوانی برنامه سازی و تبلیغات شود باز هم به زعم بنده کم است.