معمولا آنچه ما از قاب تلویزیون درباره دفاع‌مقدس می‌بینیم، بیشتر معطوف به داخل جبهه و صحنه‌های نبرد است و در کنار آن برنامه‌های گفت‌وگو محوری که در مناسبت‌های مرتبط با دفاع مقدس روی آنتن می‌رود. اما نگاه جدید، سوژه یابی، جذابیت‌های تصویری و کارگردانی قوی از جمله نقاطی است که برنامه‌های صدا و سیما در حوزه دفاع مقدس باید به آن توجه کنند. در واقع وقتی هفته دفاع مقدس شروع می‌شود فقط چند مستند و فیلم نشان داده می‌شود تا بگوییم این هفته را گرامی داشتیم. در حالی که باید مفهوم دفاع مقدس را جرعه جرعه برای نسل جوان معنا کرد تا آن‌ها بدانند در آن سال‌ها چه بر مردم گذشت و رزمندگان با رشادتی که به خرج دادند نگذاشتند حتی گوشه‌ای از ایران به دست دشمنان بیفتد. برنامه «حماسه‌خوان» که شنبه‌ها ساعت ۲۳:۳۰ روی آنتن می‌رود، یک مجله ترکیبی با محوریت دفاع مقدس و به سفارش گروه حماسه و مقاومت شبکه یک سیما طراحی و تولید شده است. «حماسه‌خوان» از جمله برنامه‌هایی است که با پایان هفته دفاع مقدس هنوز روی آنتن است و با حضور فرماندهان، رزمندگان و یادگاران دفاع مقدس به بازخوانی عملیات دفاع مقدس، دفاع مقدس در بیان امام (ره) و رهبر معظم انقلاب می‌پردازد. این برنامه تلاش کرده با اغلب برنامه‌هایی که به دفاع مقدس می‌پردازند، متفاوت باشد و مانند یک مجله تصویری با موضوع دفاع مقدس، بخش‌های متنوعی را با فرمی فراتر از کلیشه‌های رایج و پر رنگ‌ولعاب به مخاطب تلویزیون ارائه دهد. گروه حماسه و مقاومت شبکه یک سیما در سال‌ گذشته با ویژه ‌برنامه «مهمات» نگاه متفاوتی به موضوع جنگ و دفاع مقدس داشت و تداوم این نگاه در برنامه «حماسه‌خوان» هم دیده می‌شود ضمن اینکه این برنامه تلاش تازه آن گروه سازنده برای روایت تحلیلی دفاع مقدس است.

بسیاری روایت‌ها در حماسه‌خوان برای اولین بار بیان می‌شوند و ابعاد مختلف عملیات‌ها را پیش روی مخاطبان عمومی و متخصصان جنگ نمایان می‌کند. هشت سال دفاع مقدس سرشار از آموزه‌های تمدن‌ و فرهنگ‌سازی است، آموزه‌هایی همچون مقاومت، عدالت‌خواهی و ظلم‌ستیزی و ولایت‌مداری.

بیان این مباحث برای نسل جوان که جنگ را ندیده است می‌تواند بسیار امیدبخش و راه‌گشا باشد. خطر اصلی آن‌ است که ارزش‌های دفاع مقدس در سطور کتاب‌های تاریخی و کتابخانه‌ها خاک بخورد. اما بیان آن از رسانه ملی که مخاطب همه‌گیری دارد این امید را به همراه دارد که نقشه راهی را پیش روی جوانان برای ادامه مسیر باز کند ضرورت اهمیت پرداختن به دفاع مقدس در رسانه ملی بهانه ای شد تا به سراغ سازندگان این برنامه برویم.

محمد قاسمی مجری برنامه «حماسه‌خوان» درخصوص اجرای برنامه گفت : تجربه ما در طول این سال‌ها و حشر و نشرمان با موضوع شهدا و جنگ باعث انتخاب اجرای این برنامه شد. برای من بسیار جای افتخار و سعادتمندی بود که با این موضوع در برنامه حماسه‌خوان شبکه یک سیما باشم. زمانی که پیشنهاد این برنامه به من داده شد با آغوش باز و طیب خاطر که به تیم برنامه ساز داشتم این برنامه را قبول کردم.

وی افزود: با توجه به اینکه «حماسه‌خوان » یکی از برنامه‌های تخصصی حوزه دفاع مقدس است این نکته را باید بگویم روایت لحظه‌های ناب جنگ و بودن در لحظه‌هایی که کسی نبوده عمیقاً برای من و مخاطب می‌توانست دلنشین باشد. سعی کردم در این برنامه بیشتر شنونده باشم و اطلاعات شخصی خودم را دخیل نکنم و شنونده باشم و خودم را جای مخاطبی قرار دهم که چیزی درباره این اتفاقات نمی داند و یا کم می‌داند.

قاسمی ادامه داد: اجازه دادم میدان صحبت بیشتر دست میهمان برنامه باشد و حسب ضرورت درباره موضوعی که ممکن بود یک مقداری برای بیننده شبهه ایجاد کند ورود پیدا کنم و سؤالاتی را مطرح کنم و خداروشکر مورد قبول مردم و اهل فن قرار گرفت و از این بابت تجربه خوبی شد و هم اینکه برای من خیلی خوشحال کننده بود.

این مجری به اهمیت تبیین دفاع مقدس اشاره کرد و گفت : همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند امروز زنده نگه داشتن یاد شهدا کمتر از خود شهادت نیست و بسیار مسائله مهمی است از همین روی همکاران برنامه تمام تلاش شان را کردند تا این برنامه با بهترین شکل، دکور، بهترین گروه برنامه ساز و گرافیک تلویزیونی ساخته و به روی آنتن رود و مورد استقبال عامه مردم و کسانی که اهل فن و رزم، جنگ بودند قرار گیرد خوشبختانه در طول این مدتی که دیده شد بازخورد خوبی داشت.

وی به نحوه پرسش از میهمانان برنامه اشاره کرد و خاطرنشان کرد : نوع سؤوالات پیرامون اتفاقات و عملیات‌هایی که حادث شده بود طراحی می‌شد. خیلی از اوقات هم سؤالی طراحی نمی شد، تیم تولید به تجربه اجرای من اعتماد می‌کرد و اجازه می‌دادند سؤالاتی را در لحظه بپرسم.

قاسمی اذعان داشت : در این برنامه خودم را به یک نادان کل در برابر حجم اطلاعاتی که در پیشگاه میهمان برنامه بود تبدیل کرده و سعی می‌کردم که اگر چیزی در همان لحظه برایم سؤال می‌شد که ممکن بود راویان چیزی درباره اش نگویند سعی می‌کردم اینها را بپرسم و به نظر خودم هم بد نشد و مخاطب هم پسندیده بود.

وی اضافه کرد : هر چند که نقدهایی هم می‌شد که ای کاش مجری درباره عملیات‌ها بیشتر می‌دانست! اما همین که یک کسی در مقام مجری انبوهی از سؤالاتی که از جنس مردم و نسلی دارد که در آن زیست می‌کند نقطه قوت برنامه و طراحی اش برای اجرا بود.

آزاده کرمی