خبر جعلی یا فیک نیوز مقوله‌ جدیدی نیست (این عبارت نخستین‌بار در قرن نوزدهم میلادی استفاده شد)؛ اما به‌دلیل همه‌گیرشدن شبکه‌های اجتماعی، خبرهای غیرواقعی بسیار سریع‌تر از قبل پخش می‌شوند. تا پیش از این‌که شبکه‌های اجتماعی از راه برسند، مردم در اکثر مواقع خبرها را ازطریق منابع رسمی دنبال می‌کردند، منابعی که نویسندگان آن‌ها موظف‌ به رعایت یک‌سری پروتکل‌ها به هنگام نوشتن مطلب بودند تا از صحت آن‌ها مطمئن شوند.
اینترنت راه‌های بسیار متنوع‌تری برای تهیه، ارسال و مصرف محتوای خبری دردسترس مردم قرار داده است. اکثر کاربران امروزی ترجیح می‌دهند خبرها را از شبکه‌های اجتماعی دنبال کنند. سازوکار شبکه‌های اجتماعی باعث می‌شود پخش‌شدن خبرهای جعلی بسیار ساده باشد و تشخیص معتبر‌بودن مطالبی که در شبکه‌های اجتماعی می‌خوانیم، کمک شایانی به جلوگیری از پخش فیک‌نیوز می‌کند.
به دنبال جریان خبری غیراخلاقی در کانال‌های تلگرامی فرهنگی و هنری و ایجاد التهاب و فضای متشنج، جمعی از خبرنگاران، روزنامه‌نگاران و منتقدان سینمایی کشور هفته گذشته با صدور بیانیه‌ای خواستار مقابله و برخورد قانونی با گردانندگان و حامیان این کانال‌ها شدند. بر این اساس روزنامه صبا، چالش این هفته خود را به این مهم اختصاص داده و به سراغ اهالی رسانه رفته است. نظرات اهالی رسانه در چالش این هفته که نشان از دغده‌های آنان در راستای رسالت و شان روزنامه‌نگاری‌شان است قابل تامل می‌باشد که در ادامه می‌خوانید.

روزگاری رسانه‌ها ارج و قرب داشتند، زیرا مدیران مسوول با تجربه، سردبیران کاربلد، روزنامه نگاران باسواد و خبرنگارانی عاشق در آنها فعالیت می‌کردند. هرکسی حق نداشت یا نمی‌توانست مسوولیت نشریات را به عهده گرفته و به هر فردی نیز اجازه نمی‌دادند، حتی به عنوان خبرنگار ساده فعالیت داشته باشد. امروز اوضاع دیگرگون شده و زمام امور اکثر نشریات به دست افرادی کارنابلد افتاده است. کسی که نمی‌تواند چند خط را درست بنویسد عنوان سردبیر و دبیر تحریریه و… را با خود یدک می‌کشد. افراد توانا، تحلیلگر و صاحب قلم را از نشریات رانده و کسانی را جایگزین آنان کرده‌اند که حتی با الفبای روزنامه نگاری و خبرنگاری هم آشنا نیستند. چون خودشان در امر مدیریت رسانه ضعیف و کارنابلد هستند، افراد بی سوادتر و ضعیف‌تر از خویش را به خدمت گرفته و می‌گیرند تا ضعف‌شان به چشم نیاید. اخیرا همین افراد بی سواد و کم‌سواد که نتوانسته و نمی‌توانند در دنیای خبر و رسانه تاثیرگذار باشند، به افراد توانا و تاثیرگذار که در فضای مجازی دارای رسانه مستقل هستند حسادت کرده و به هر طریقی که شده می‌خواهند نیش خود را به آنان زده و با لطایف الحیل و کمک دوستان دولتی شان، آنها را از دور خارج کنند، اما نتوانسته و نمی توانند. اصطلاحاتی از جمله فیک نیوز و قارچ نیوز را به رسانه‌های مستقل و منتقدان با وجدان می چسبانند تا آنان را به حاشیه برانند، اما فقط خودشان سزاوار این عنوان‌ها بوده و هستند. اغلب آنانی که در فضای مجازی رسانه داشته و فعالیت دارند، افراد باسواد و توانایی هستند که اکثر صاحبان رسانه‌های دولتی و روزنامه نگاران و خبرنگاران شان باید در مقابل آنان زانوی تلمذ بر زمین زده و سالیان درازی بیاموزند تا بتوانند چند کلمه‌ای مانند این بزرگان بنویسند. افراد باسواد و مستقلی که بدون ریالی کمک دولتی و غیر دولتی و با هزار مشقت رسانه خود در فضای مجازی را فعال نگه داشته‌اند، فیک و قارچ هستند یا آنانی که از بیت‌المال مردم ارتزاق می‌کنند؟! آنانی که در رسانه خود مجیز برخی از مدیران فیک دولتی و غیردولتی را می‌گویند فیک و قارچ هستند یا اهالی رسانه باوجدان که جز واقعیت نگفته و نمی نویسند؟! متاسفانه در عرصه هنر و سینما، به خاطر تعصبات حزبی و فامیل بازی، افراد فیکی به مدیریت و ریاست رسیده‌اند که جز خرابکاری و پاشیدن بذر نفاق کاری بلد نبوده و نیستند. این شبه مدیران که به علت عملکرد ضعیف و نداشتن کلاس مدیریت، زیر تیغ منتقدان مستقل و باوجدان قرار گرفته اند، چون توانایی پاسخگویی به آنان را نداشته و ندارند، برخی از رسانه‌های فیک دولتی و غیردولتی را به کار گرفته‌اند تا با زدن تهمت و افترا به عنوان رسانه‌های بی مجوز، آنها را از دور خارج کنند، اما نتوانسته و نمی‌توانند، زیرا نه قدرت نوشتن دارند و نه کسی برای نوشته‌های‌شان تره خرد می‌کند. بعضی از رسانه‌های به اصطلاح مجوزدار که سوبسید گرفته و حمایت آنچنانی نیز از آنها می‌شود، مصاحبه با برخی از مدیران فیک دولتی و غیردولتی را در دستور کار قرار داده‌اند تا به نوعی رسانه‌های مستقل و سوبسید نگیر را تحت فشار قرار دهند.گزارش‌هایی هم تهیه و با بعضی از شبه خبرنگاران گفت وگو کرده‌اند تا آنان به رسانه‌های مستقل و تاثیرگذار بتازند و تهمت فیک نیوز و قارچ نیوز به آنها بزنند! غافل از اینکه این تعداد معدود جایی در بین اهالی اصیل رسانه نداشته و بیشتر در ستادهای خبری جشنواره‌های دولتی فعال بوده و هستند. منتقدان و روزنامه نگاران مستقل و باوجدان، نه برای این افراد حقیر تهمت زن اهمیتی قائل هستند و نه لاطائلاتی که گفته و می‌گویند. بعضی از رسانه‌های دولتی و شبه دولتی، به جای زدن تهمت به رسانه‌های مستقل و مجیزگویی برخی از مدیران فیک، بهتر است وجدان را مد نظر قرار داده و توانایی خود را بالا ببرند. مطمئنا برخی از مدیران فیک و بعضی رسانه‌هایی که با بودجه دولتی یا سوبسید سرپا هستند، از تاثیرگذاری رسانه‌های مستقل در فضای مجازی به وحشت افتاده‌اند که این گونه از روی انفعال و استیصال به آنها تاخته و می‌تازند. آنها باید بدانند که شان منتقدان و روزنامه نگاران مستقل و اصیل، اجل‌تر از آن است که مقهور این تهمت‌های ناروا شوند.

بهناز وفایی‌وحدت، سید سجاد رازیان