رضا ناجی:

هیچ وقت نقش را بازی نمی‌کنم، زندگی‌اش می‌کنم

من هیچ وقت نقشم را بازی نمی‌کنم و موقعی که فیلمنامه را می‌خوانم به دقت زوایای آشکار و پنهان نقش را تجزیه و تحلیل می کنم و می روم در قالب نقش و زندگی‌اش می کنم.

رضا ناجی، در فیلم «آپاراتچی» در نقش پدر یک متعصب نسبت به سینما بازی متفاوتی و جذابی ارائه می‌کند. او بازیگر با سابقه و ارزنده ای است و همگان بازی درخشانش را در نقش یک مرد روحانی در فیلم «او» به کرگردانی رهبر قنبری و یا کارگر مزرعه پرورش شتر مرغ در فیلم «آواز گنجشکها» ساخته مجید مجیدی به یاد دارند. او از معدود بازیگران بین‌المللی سینمای ایران است که جایزه بازیگری از جشنواره معتبری مثل برلین را دارد. جایزه بهترین بازیگر مرد و دیپلم افتخار بهترین بازیگری از پانزدهمین جشنواره فیلم فجر، پروانه زرین بازیگری از هفدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان، دیپلم افتخار و جایزه ویژه هیئت داوران از بیست و دومین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر، بخشی از جوایز رضا ناجی در طول دوران بازیگری‌اش است.

اغلب مخاطبان شما را با نقش های جدی که بازی می کنید می شناسند. چگونه درکارهای کمدی نظیر فیلم «آپاراتچی» هم حضور موفقی دارید؟

یک بازیگر هنرمند است و نباید مدام در نقش‌های مشابه بازی کند و بازیگر توانا و خوب باید بتواند همه نوع نقشی را بازی کند و باید با تمرین بتواند خودش را در قالب شخصیتی که قرار است بازی کند قرار بدهد و البته باید به گونه ای این کار را انجام بدهد که برای مخاطب هم قابل باور باشد. من بازیگر حرفه ای هستم و موقعی که به من پیشنهاد بازی می شود از میان این پیشنهادات انتخاب می کنم و نقش را سوای کمدی و یا جدی بودنش قبول می کنم. در هر صورت من تلاش می کنم نقش هایی بازی کنم که با مخاطب هم ارتباط خوبی برقرار کند. در«آپاراتچی» هم نقش پدر جلیل را بازی کردم. من نقش حیدر یا عمو اسد پدر جلیل را زندگی کردم و در دوران جوانی‌ام در چند فیلم سوپر ۸ جلیل طائفی بازی کرده بودم و با او آشنا بودم.

آیا در «آپاراتچی» شخصیت جلیل عین شخصیت واقعی‌اش خلق شد؟

بله، همین ویژگی ها را داشت و پدرش هم همینگونه بود.

چقدر به رفتارهای پدر جلیل حق می‌دهید؟

من همان عمو اسد واقعی را با کمی بالا و پایین کردن بازی کردم.

عمو اسد واقعی هم اینقدر عصبانی بود؟

بله، عمو اسد بر اساس تفکراتش عمل می‌کند و رابطه درستی با عروسش داشت و همیشه اهل نصیحت کردن بود و جلیل را از هنر و کارگردانی بر حذر می‌داشت.

به همین دلیل است که برای جلیل زن می گیرد تا هوای فیلمسازی از سرش بیرون برود؟

بهر حال جلیل سواد سینمایی نداشت و بی سواد بود و به همین دلیل هم در کارش و فیلمسازی ناکام ماند. خود من در دورانی که با جلیل کار می کردم. از او خواهش کردم که برود و در نهضت سواد آموزی ثبت نام کند و درس بخواند تا بتواند در کارش موفق بشود اما قبول نکرد و نتیجه‌اش را دید. جلیل دوستم بود و دوست داشتم در کارش موفق باشد و در ۴ فیلم سوپر ۸ او بازی کردم. بنابراین او استعداد داشت اما بی سواد بودنش مانع موفقیت او شد. از بچگی شاهد بودم عاشق سینما و فیلم دیدن بود.

آیا مطلع شد که قرار است بر اساس زندگی‎اش فیلمی ساخته شود؟

بله، در جریان بود و با او تماس گرفتم و عنوان کردم در فیلم قرار است نقش پدرش را بازی کنم و کلی خوشحال شد. و در جشنواره فیلم که در تبریز برگزار شد فیلم را دید و خوشش آمد.

درفیلم آپاراتچی تلاش کردید نقش پدری متعصب و سنت گرا را بازی کنید. این نقش برای شما چه ویژگی هایی داشت؟

من هیچ وقت نقشم را بازی نمی‌کنم و موقعی که فیلمنامه را می‌خوانم به دقت زوایای آشکار و پنهان نقش را تجزیه و تحلیل می کنم و می روم در قالب نقش و زندگی‌اش می کنم. هرفیلمنامه و نقشی که به من بدهند سعی می‌کنم ما به ازایش را از اجتماع پیدا کنم و برم جلوی دوربین بازی‌اش کنم. درسریال‌هایی نظیر «دیوار به دیوار» نقشی را بازی کردم که از من دور بود و یا در «نهنگ عنبر» نقشی بازی کردم که همپای شخصیت اصلی بود و نیازی به بازی تکنیکی نداشت و نمونه این شخصیت‌ها در اجتماع ما وجود دارند.

آیا به کار بداهه‏ هم اعتقاد دارید؟

بسته به نوع نقش و برخورد کارگردان درباره استفاده از بداهه دارد و هیچگاه بدون اجازه و نظر کارگردان به سراغ بداهه نمی روم. زیرا بازیگری یک جزء از کلیت کار است و باید تحت نظر کارگردان در جهت بهتر شدن کیفیت کار حرکت کند و کار انفرادی نتیجه خوبی ندارد. در کارهایی وفادار به متن بودم و در فیلم هایی نقش، من را به سمت کار بداهه رهنمون کرد و باعث بهتر شدن کیفیت بازی‌ام شد.

شما جزو بازیگرانی هستید که از لهجه استفاده درستی در شیرین‌تر شدن نقش می‌کنید؟

لهجه هم یک ابزار برای بازیگر برای رنگ آمیزی کردن نقشش و ارتباط بهتر با مخاطب است. اغلب نقش‌هایی بازی کرده‌ام که خاستگاه کارگری و یا پایین شهری داشته‌اند و وجود لهجه در بهتر شدن این نوع نقش ها کمک زیادی می‌کند.

مخاطبان بیشتر شما را با کدامیک از نقش‌هایتان بهتر می شناسند؟

بعد از پخش موفق سریال «دیوار به دیوار» اغلب مردم من را با نقشم در این سریال می شناسند. اما مخاطبان کمی قدیمی‌تر من را با دو نقشم در فیلم‌های مجیدی یعنی «بچه‌های آسمان» و «آواز گنجشکها» می شناسند.

احمدمحمداسماعیلی