علیرضا تابش در دهه ۹۰ به مدت هفت سال مدیرعاملی بنیاد سینمایی فارابی را عهده‌دار بوده، عضویت در هیئت امنای انجمن سینمای جوان، دبیری شورای معاونان وزارت ارشاد، مدیرکل روابط‌عمومی وزارت فرهنگ و مشاور وزیر، مشاور رئیس کمیسیون فرهنگی شورای اسلامی شهر تهران، عضو گروه تخصصی سینمای فرهنگستان هنر، دبیری سه دوره جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان و بنیان‌گذاری المپیاد فیلمسازی نوجوانان و برگزاری پنج دوره این رویداد، مشاور رییس سازمان و مدیرکل حوزه ریاست سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، دبیری جشنواره چندرسانه‌ای میراث فرهنگی، مشاور معاون میراث فرهنگی کشور بخشی از کارنامه مدیریتی او در حوزه فرهنگ است. با علیرضا تابش درباره مدیریت فرهنگی و انتظارات اهالی فرهنگ و هنر از مجلس دوازدهم گفت‌وگویی کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

تابش با اشاره به این که موضوع فرهنگی را نمی‌توان به موضوعی تبلیغی و یا آمارسازی‌های غیرواقعی تقلیل داد و باید تجدید نظر جدی در حکمرانی فرهنگی انجام شود، گفت: آغاز به کار مجلس دوازدهم، با دو موضوع مهم انتخابات زودرس ریاست جمهوری و آغاز به کار دولت چهاردهم و دیگری اجرای برنامه هفتم توسعه همزمان شده است و  بخشی از وظایف نمایندگان محترم مجلس در این دوره، دقت نظر در اجرای دقیق برنامه توسعه هفتم کشور است که طبعاً سیاست‌های دولت جدید هم تحت تاثیر  برنامه هفتم توسعه می‌باشد، اما نکته مهم در حوزه فرهنگ و هنر ، بحث حکمرانی فرهنگی است.

وی افزود: در سیاست‌های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، مفاهیمی مثل توجه به ارزش‌های معنوی، فضایل اخلاقی، رفع تبعیض‌ها، برابری انسان‌ها، کمال‌جویی و آرمان‌خواهی و نظیر این تعابیر را داریم؛ اگر این مفاهیم والا در برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌های اجرایی دولت رعایت نشود بنا بر هر دلیلی می‌تواند منجر به شکل گرفتن یک فضای هنجاری و انتقادی در عرصه فرهنگ شود. در اصول سیاست‌های فرهنگی، به تقویت فرهنگ بومی توجه شده است و به نوعی مقابله با جنگ نرم و تهاجم فرهنگی، طبعاً باید سطح تعاملات فرهنگی رشد داشته باشد، آفرینش فرهنگ بومی تقویت و زمینه‌سازی برای آزادی عمل فعالان فرهنگی انجام شود و سیستم صدور مجوز در کشور ما برای فعالیت‌های فرهنگی هنری مورد مداقه قرار بگیرد، چرا که به نظر می‌رسد یک تجدید نظر جدی در حکمرانی فرهنگی باید انجام شود.

تابش اظهار داشت: در حکمرانی فرهنگی متاسفانه دچار «فقدان نگاه به روز شده» به محیط فرهنگ و سازوکارهای آن هستیم. به عنوان یک مدیر فرهنگی و دانش آموخته مدیریت رسانه عرض می‌کنم موضوع حکمرانی فرهنگی باید مورد توجه مجلس جدید قرار بگیرد.

وی  با تاکید بر این که مجلس دوازدهم و دولت چهاردهم باید برای باز تعریف حکمرانی فرهنگی اقدام کنند، گفت: نمایندگان مجلس دوازدهم اگر بخواهند در حوزه فرهنگ و هنر کارآمدی داشته باشند لازم است که به نیازهای واقعی اهل فرهنگ و خلاقان هنری توجه کنند. در این زمینه مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی می‌تواند جایگاه و نقش موثری ایفا کند. در این دوره از مجلس شورای اسلامی با در نظر گرفتن مصالح ملی می‌شود شاهد نوعی گفتمان‌سازی بهینه در حوزه فرهنگ و هنر بود و نظارت‌های محتوایی بازدارنده‌ای که در وزارت فرهنگ، صداوسیما و در دیگر نهادهای مسئول وجود دارد یک بار دیگر به طور جدی مورد ارزیابی و بازنگری قرار گیرد.

علیرضا تابش، افزود: دیگر دوره قرنطینه‌ فرهنگی تمام شده و نسل جدید به واسطه توسعه ارتباطات و استفاده فراگیر از وسایل نوین ارتباطی، با جهان در تعامل هستند. لذا راندمان بازدارندگی در فضای مجازی پایین است و ضروری است دانش اطلاعاتی مدیران را در بخش فرهنگ و هنر و مدیریت فرهنگی کشور افزایش داده و فراموش نکنیم عرصه فرهنگ و هنر در ایران با رقبای مهم جهانی سر و کار دارد که متاسفانه ما هنوز در مقایسه با این رقبا نتوانسته‌ایم به صورت واقع بینانه سیاست‌های بازدارنده، تشویقی و تسهیلگرانه را در حوزه فضای مجازی و فناوری‌های نوین، عملیاتی کنیم.

وی اذعان داشت: در دوره‌ای زندگی می‌کنیم که شهروند معاصر یک شهروند دیجیتال است و نه آنالوگ. مجلس و دولت باید به این مقوله مهم توجه کنند و در سیاست گذاری‌ها روی این مفهوم و این موضوع  ذیل برنامه توسعه کشور، قانون اساسی و اسناد بالادستی، هوشمندانه برنامه‌ریزی کنند.

مدیر عامل اسبق بنیاد فارابی با طرح این پرسش که شهروندان ایرانی تا چه اندازه مصرف کننده تولیدات رسمی و هدایت شده هستند؟ اذعان داشت: از شواهد امر به نظر می‌رسد که سهم تولیدات رسمی و هدایت شده در سبد مصرفی شهروندان، اندک است و مخاطب امروز یا شهروند دیجیتال، محتوای مصرف فرهنگی و هنری‌اش را از جای دیگری تامین می‌کند. پس چرا در حکمرانی فرهنگی به تولیدکنندگان در داخل کشور که ضرورتاً با بودجه صداوسیما و دولت محتوا تولید نمی‌کنند، بهای لازم داده نمی‌شود و ایده‌های آن‌ها مورد توجه قرار نمی‌گیرد؟

وی گفت: متاسفانه کشور ما در زیرساخت فرهنگی دچار یک نوع فرسودگی است و به نوسازی و توسعه تجهیزات در مراکز فرهنگی هنری به خصوص در شهرستان‌ها نیازمند هستیم و یکی از اولویت های مهم مجلس دوازدهم می‌تواند همین موضوع باشد. به هر حال ما در کشوری زندگی می‌کنیم که مفهوم فرهنگ خیلی وسیع و فراگیر است. فرهنگ آمیخته با مسائل اجتماعی است و نمی‌شود آن را دور از اجتماع در نظر داشت و موضوع فرهنگی را نباید به موضوعی تبلیغی و یا آمارسازی‌های غیرواقعی تقلیل دهیم.

تابش ادامه داد: مجلس دوازدهم باید درک دقیقی از نگرش‌ها و ارزش‌‌های جوانان داشته باشد، صدای نسل نو و نسل Z  که عاشق ایران هستند را بشنود. مجلس دوازدهم باید برای توان و ظرفیت بخش خصوصی اهمیت قائل باشد و فعالان بخش خصوصی به رغم تحریم‌های ظالمانه، مجال بیشتری برای خلق و عرضه محتوا داشته باشند. نمایندگان مجلس باید اعتماد اهالی فرهنگ و هنر را دوباره جلب کنند و اگر سیاست‌های مجلس و دولت جدید مبتنی بر اعتمادسازی بین اهالی فرهنگ و هنر و حاکمیت و مجلس باشد می‌توانیم امیدوار باشیم که بخشی از مشکلاتی که در حوزه فرهنگ هنر وجود دارد تا حدودی بر‌طرف شود.

پگاه زارعی