بهناز وفایی‌وحدت – برنامه «لشکر قدس» که این روزها در آستانه شهادت سردار سلیمانی از تلویزیون پخش می‌شود، یک برنامه مستند ترکیبی به سبک روایی شبکه‌های بزرگ رسانه‌ای، جذاب و پر انرژی است که به بررسی فعالیت‌ها و دستاوردهای نیروهای نظامی و دفاعی کشور در حوزه بین‌الملل می‌پردازد. «لشگر قدس» از ساختار برنامه‌های خوشه انگوری بهره می‌برد که در آن ضمن روایت سوژه اصلی به فراخور وارد شاخه‌ها و هسته‌های موضوعی مرتبط شده و به سوژه اصلی باز می‌گردد. این برنامه با ساختار پر ریتم و حرکات سریع، توانسته است توجه بینندگان را به خود جلب کند و تجربه‌ای متفاوت از برنامه‌های مشابه داخلی را ارائه و با برنامه‌های خارجی رقابت کند. در مستندهای ترکیبی مشابه «لشگر قدس» استفاده از ظرفیت‌های مختلف هنری مانند کمیک موشن، موشن گرافی، مستند کوتاه و پادکست در کنار گفت‌وگوی راوی ساختاری متنوع و جوانانه‌ای را برای تماشای مخاطب فراهم می‌آورد. یکی از ویژگی‌های برجسته این برنامه، استفاده از تصاویر و فیلم‌های مستند است که به صورت جذاب و با تدوین‌های پرتحرک، داستان‌هایی از رشادت‌ها و فداکاری‌های فرماندهان مقاومت را روایت می‌کند. موسیقی متن نیز به گونه‌ای انتخاب شده که به شدت با حال و هوای برنامه هم‌خوانی دارد و باعث تقویت هیجان و درک بهتر روایت‌ها می‌شود. مدل برنامه‌سازی به نحوی است که به جای تمرکز صرف بر سخنرانی‌ها، از ترکیب گفت‌وگوها، تصاویر واقعی و شبیه‌سازی‌های حرفه‌ای بهره می‌برد. این روش باعث شده که مخاطب نه تنها از برنامه اطلاعات کسب کند، بلکه درگیر روایت‌های احساسی و قدرتمند برنامه نیز بشود. یکی از نقاط قوت «لشگر قدس»، پژوهش قوی و عمیق این برنامه است که در رگه‌های آن، هم در  گفت‌وگوی راویان و هم در آیتم‌های مختلف برنامه نمایان است. در مجموع، «لشکر قدس» به دلیل ساختار جذاب و پر تحرک خود، توانسته است روایت‌های خود در حوزه مقاومت را با تکنیکی جدید به مخاطب خود ارائه دهد. به همین منظور با میکائیل دیانی سردبیر و کارگردان برنامه تلویزیونی «لشکر قدس» به گفت‌و‌گو پرداختیم.

ایده ساخت این برنامه از کجا آمد؟

«لشکر قدس»، فصل دوم برنامه «جهانمرد» است که سال گذشته در سالگرد حاج قاسم ساخته شد، سعی کردیم در یک فرم و قالب جدیدی بتوانیم در جهت تبیین آن چیزی که حاج قاسم در منطقه رقم زده و ما به عنوان محور مقاومت می‌شناسیم گام مثبتی برداریم.

مهمانان برنامه را بر چه اساسی دعوت کردید؟

از بین نخبگان تحلیلی کشور آدم‌هایی که نزدیک‌ترین قرابت را به موضوع دارند انتخاب کردیم. در مورد لبنان فردی را انتخاب کردیم که در حوزه لبنان مطالعات دارد، یا در رابطه با فلسطین از کارشناسی استفاده کردیم که مطالعات و تسلط خوبی به موضوعات این کشور دارد تا بتوانیم به صورت ریزتر و تخصصی‌تر بحث کنیم.

«لشگر قدس» چقدر به آن‌ چه که می‌خواستید نزدیک است؟

ما سعی کردیم آن چیزی که می‌توانیم را انجام دهیم و آن چیزی که می‌شود گفت را ارائه دهیم. این برنامه حاوی ناگفته‌های بسیاری است که مخاطب می‌تواند با توجه به آنها در کنار مکشوفات، به تحلیل‌هایی با ابعاد عقلانیت انقلابی و نگاه استراتژیک حاج‌قاسم در منطقه آشنا و آگاه شود و خلأ موجود درباره عدم پرداختن به نگاه نهضتی و حضور راهبردی جهادی و میدانی حاج‌قاسم را جبران کند.

در ساخت برنامه «لشکر قدس» با چه چالش‌هایی روبرو شدید؟

یکی آن که باید مرز بین آن‌چیزی که حاج قاسم سلیمانی در محور مقاومت رقم زده و آن چیزی که محور مقاومت در میدان رقم می‌زند را رعایت کنیم. یکی هم این موضوع که عملکرد حاج قاسم به جهت اثرگذاری در منطقه ابعاد به شدت وسیعی دارد که برنامه‌های تلویزیونی نمی‌توانند همه این ابعاد را روایت کنند و ما به ناچار مجبوریم در فرصت محدودی که داریم بخشی از این ابعاد را روایت می‌کنیم. نکته دیگر این است که در روزگاری که به گفته مدیران تلویزیون «با افول مخاطبان تلویزیون‌ها در تمام دنیا مواجه هستیم!» از این جهت حفظ مخاطب پای برنامه‌های تلویزیونی اهمیت زیادی دارد، در این وضعیت تحت فشار جعبه جادویی، تولید محتوایی ایدئولوژیک و مخاطب‌دار یکی از هنرهای تیم‌های برنامه‌ساز خواهد بود.

«لشکر قدس» از نظر نوع ساخت چگونه برنامه‌ای است؟

«لشکر قدس» برنامه‌ای ترکیبی است که از ساختار برنامه تلویزیونی و مستند سینمایی؛ مدلی که در برنامه‌سازی نوین تلویزیونی بر مبنای پژوهش در دنیا به وجود آمده است و طرفداران زیادی هم دارد و به آن برنامه‌سازی ترکیبی خوشه‌ای گفته می‌شود. مجموعه‌های خوشه‌ای این‌گونه‌اند که در خلال بیان یک کلان ‌روایت، در نقطه‌هایی عمیق می‌شوند و از زاویه‌ای دیگر که به کلان‌ روایت برنامه پیوست دارد باز می‌گردد و برای انتقال این مفاهیم از همه ابزارهای گفت‌وگوی شاهد عینی، موشن‌گرافیک و آرشیو استفاده می‌شود تا در مرز بین برنامه تلویزیونی و مستند یک روایت «خلاقانه» شکل بگیرد.

ضبط این برنامه چه مدت زمان برد؟

ضبط برنامه ۲ هفته طول کشید و همزمان با ضبط و طراحی دکور، آیتم سازی‌ها انجام می‌شد. در کل تولید برنامه تلویزیونی «لشگر قدس» یک پروسه چند ماهه بود.

درباره دکور برنامه هم توضیح دهید.

ما سال گذشته دکور برنامه را بر اساس ایده تونل‌های مقاومت فلسطین که ابتکار خود حاج قاسم بود، طراحی کردیم، امسال اما به واسطه اینکه می‌خواستیم همه گروه‌های مقاومت را در قالب نام لشگر قدس معرفی کنیم و معتقدیم این گروه‌ها به صورت مستقل و خوداتکا کار می‌کنند که یک هدف مشترک دارند، طراحی دکور را بر اساس یک اتاق عملیات جلو بردیم به معنای اینکه محور مقاومت متشکل از گروه‌های مختلفی است که مستقل و در میدان‌های مختلفی عمل می‌کنند اما یک اتاق فکری و عملیاتی مشترک دارند که بر اساس آن دستور کار آزادی قدس و مبارزه با اسرائیل را جلو می‌برند.