مریم عظیمی– نمایش «لام» به کارگردانی مجتبی رستمی‌فر که در جدول اجراهای صحنه‌ای جشنواره تئاتر فجر قرار دارد اثری از استان خوزستان و شهر اهواز است که با فرم اجرایی خاص خود توجه مخاطبان را جلب کرده است. در ادامه گفت‌وگوی خبرنگار صبا با این کارگردان را می‌خوانید.

لطفا در ابتدا کمی در مورد سال‌های فعالیت‌تان در این حوزه بگویید.

من تاکنون هجده نمایش تولید کرده‌ام که از این میان نمایش «تاکسیدرمی» در اجرای عموم که در شهر تهران داشتیم با استقبال خیلی خوبی مواجه شد، نمایش «مرثیه‌ای بر قتل جولیوس سزار» برگزیده جشنواره ۱۴۰۰ فجر شد و نمایش «همه فرزندان مکبث» نیز در سال نمایش چندین تندیس در جشنواره فجر دریافت کرد.

از نوشتن تا تولید «لام» بگویید.

نمایشنامه یا به طور کلی نمایش «لام» به نویسندگی مشترک خودم و علی رستمی و طراحی و کارگردانی خودم بوده و این نمایش در واقع یک موضوع و بستر اجتماعی دارد و با یک فرم اجرایی خاص به نمایش در می‌آید. این نمایش به صورت کارگاهی و با صبوری و تلاش گروه اجرایی تولید شد یعنی ما در ابتدا با توجه به فضای آزمایشگاهی که در ذهنمان بود با یک موقعیت کار را آغاز کردیم و همزمان با تمرینات و اتودهایی که دوستان انجام می‌دادند این نمایش تولید شد و بیشتر مد نظر ما بود که فرم و فضای اجرایی حاکم بر این نمایش خاص خودش باشد و حرفی برای گفتن در اجرا داشته باشد چون به اعتقاد بنده هنر‌های نمایشی متشکل از حدود هفده عنصر نمایشی است که به نظرم وقتی گروه‌های نمایشی در این فضاها کار می‌کنند نباید این عنصرها که در واقع می‌توانند ترفندهای مختلف اجرایی از قبیل لباس، گریم، نور، موسیقی، آرایه‌های صوتی و ترفند‌های صمعی و بصری هستند را نادیده بگیرند. این نمایش در خصوص حشره شناسی است که دوست دارد بچه‌دار شود و بحث انسانیت را در داخل این نمایشنامه مد نظر قرار دادیم اما همسر او بخاطر شرایطی که دارد فرزندشان را سقط می‌کند و حشره‌شناس قصه ما درگیر یک جنون می‌شود. فضای تمرینی‌مان را به صورت یک آزمایشگاه برای خودمان تصور کردیم و در غالب اتودهای مختلف این اثر را تولید کردیم که خدا را شکر تا این لحظه در اجرای عمومی که داشتیم مورد استقبال مخاطبان قرار گرفته و امیدواریم که در جشنواره تئاتر فجر نماینده شایسته‌ای برای استانمان خوزستان باشیم.

آیا با گروه ثابتی همکاری می‌کنید؟

بله ما در گروه تئاتر آماتور سال‌هاست که تئاتر تولید می‌کنیم و هم بچه‌های گروه، عوامل و بازیگران با روحیات و فضای ذهنی من برای تولید نمایش آشنایی کامل دارند و هم خود من اعضا و عوامل و بازیگران گروهم را به لحاظ روانشناختی خوب می‌شناسم و می‌دانم که هر کدامشان در کدام قسمت می‌توانند بدرخشند و موفق باشند. به نظر من یک نمایش وقتی به خوبی به ثمر می‌رسد که همه عناصر و عوامل اجرایی بتوانند شناخت کافی از ذهنیت و جهانی که به نسبت تولید آن اثر دارند با یکدیگر آشنا باشند و زمانی که یکدیگر را خوب بشناسند مسلما می‌توانند زیست مسالمت آمیز و درخوری با هم داشته باشند.

در مورد صحنه و فضای اجرایی اثر بگویید.

فضای اجرایی این نمایش خاص است و دو صحنه نمایش دارد که تماشاگران بین این دو صحنه و رو به یکی از آنها نشسته‌‌اند. دو صحنه کاملا مشابه و راهرویی نیز بین استیج تماشاگران وجود دارد که دو صحنه را به هم وصل می‌کند و بازیگران می‌توانند از صحنه اصلی به صحنه فرعی بروند و تصاویر صحنه‌ای که پشت سر تماشاگر قرار گرفته گاها بوسیله ویدئو پروژکشن روی پرده‌ مقابل تماشاگر که در بالای صحنه اصلی قرار دارد نمایش داده می‌شود.

معمولا فعالین تئاتر در شهرستان‌ها با محدودیت ‌ها و موانعی روبرو هستند کمی در مورد این مسئله  بگویید.

فکر می‌کنم که استان‌های دیگر غیر از خوزستان پیشرفت‌های سخت‌افزاری و زیر ساختی زیادی داشته‌اند و در ارتباطات با دیگر فعالین در شهرهایی مثل مشهد، تبریز، اصفهان و تبریز این مسائل را می‌بینیم ولی استان خوزستان به لحاظ زیر ساختی در زمینه هنرهای نمایشی بسیار عقب است در حالیکه ما در ثروتمندترین استان کشور زندگی می‌کنیم و هنوز یک تئاتر شهر و پلاتوی استاندارد نمایشی نداریم. ما استیج همین نمایش را خودمان ساختیم و برای نشستن از تشکچه‌های ابری استفاده کردیم با این حال مخاطب در مدت زمان نود دقیقه‌ای این نمایش کمر درد می‌گیرد و اذیت می‌شود. با توجه به اینکه شرکت‌های بزرگ صنعتی زیادی در استان خوزستان است که می‌توانند به عنوان پروژه‌های مسئولیت اجتماعی در این بخش از امور هنر نمایش فعال باشند به هرحال شرکت نفت با این آلایندگی‌هایی که برای زیست بوم ما بوجود می‌آورد یک مسئولیت اجتماعی هم دارد و باید بیش از آنچه امروز هست در بخش فرهنگ و هنر هزینه شود تا بتوانیم حداقل در مرکز استانمان یک پلاتوی استاندارد داشته باشیم. امروز در استان خوزستان پلاتوی و سالن نمایش استاندارد نداریم و سالن‌های ما امکانات سخت‌افزاری نور و صوت ندارد و اگر بخواهیم اجرای عموم داشته باشیم باید این امکانات را کرایه کنیم که خود هزینه گزافی روی دست گروه می‌گذارد. حال جشنواره فجر که ویترین تئاتر ایران است ویترین نمایش آثار تئاتر استان‌ها می‌شود و آثار معرفی شده کارشناسان، اساتید و منتقدان که در تهران هستند آثار را می‌بینند اما پس از اتمام جشنواره‌ها فراموش می‌شود به نظر من مرکز هنرهای نمایشی یا دبیرخانه تئاتر فجر برای اجرای عموم تعدادی از این آثار استانی در سال ۱۴۰۴ برنامه‌ریزی کنند تا با توجه به ظرفیت‌های زیادی که مخاطب تهران دارد و با توجه به وجود دانشگاه‌های متعدد هنر که خود از مخاطبان تئاتر هستند، فاعلین تئاتر در استان‌ها بتوانند نمایش‌های خود را عرضه کنند چون واقعا استعدادهای درخشانی در استان‌ها هست که باید کشف شوند و جشنواره فجر می‌تواند محلی برای کشف این استعدادها باشد که بعد از آن به عرصه تئاتر کشور معرفی شوند.