سمیه خاتونی– «صیاد» روایتی است از التهابات زندگی شهید صیاد شیرازی که در چهل و سومین جشنواره بین المللی فجر حضور دارد. این اثر به کارگردانی جواد افشار، تهیه‌کنندگی محمدرضا شفیعی و با نویسندگی حسین تراب‌نژاد، محصول سال ۱۴۰۳ است. دیگر عوامل این فیلم عبارتند از؛ مدیر فیلمبرداری: داود محمدی، تیم‌تدوین: خشایار موحدیان، الاهه ایزدی، موسیقی: مسعود سخاوت‌دوست، مدیر صدابرداری: فرشید احمدی، طراح صحنه و لباس: محمدرضا شجاعی، عکاس: علی نیک رفتار، بازیگران: علی سرابی، هومن برق‌نورد، مارال بنی‌آدم، نادر سلیمانی، محمدرضا هدایتی، ایوب آقاخانی، خیام وقار‌کاشانی، حامد شیخی، رز رضوی. در خلاصه داستان این فیلم آمده است: مدتی است این سؤال رهایم نمی‌کند؛ چرا گلوله‌ها از کنارم می‌گذرند و نادیده‌ام می‌گیرند. این فیلم امروز و در اولین روز جشنواره در کاخ جشنواره اکران می‌شود.

در این فیلم، کدام برهه تاریخی از زندگی شهید صیاد شیرازی را به تصویر کشیده‌اید؟

این فیلم روایت‌گر اوایل انقلاب تا شروع جنگ تحمیلی است. یعنی از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۰، که مجموعا سه سال از زندگی شهید است. از سال‌های شروع التهابات کردستان تا آغاز جنگ تحمیلی که به مثابه رویدادی همزمان با طرح و توطئه تجزیه کشور عزیزمان، ایران است.

رویکرد جدیدی در فیلمهای جنگ شاهد هستیم، که در فجر سال گذشته نیز در فیلم «مجنون» شاهد بودیم اینکه اثر با شهادت قهرمان به اتمام نمی‌رسد و پایان‌بندی با محوریت رشادت و پیروزی جایگزین شده است…

برای من شهادت مترادف قهرمانی است، همان‌طور که در آثار بزرگ تاریخ سینما نیز مرگ قهرمان نمادی از یک تجلی دوباره است. اما در پاسخ به سوال شما باید بگویم که مهمترین هدف در سفر روایی قهرمان، دستیابی شخصیت به دستاوردهایی است که از آغاز روایت بنا نهاده شده است. در واقع صیاد در ابتدای فیلم اهدافی دارد که به آنها دست پیدا می‌کند و قصه دراماتیک ما سفر خود خواسته شخصیت  برای رسیدن به اهدافش است که با تمام وجود برای تحقق آن می‌جنگد. او گاهی  با مقامات بالاتر از خود مقابله می‌کند و گاهی با دشمن! اهداف بلند او  جلوگیری از تجزیه ایران، وحدت نیروهای مردمی و نظامی، جلوگیری از ورود ارتش عراق به ایران و آزاد سازی خرمشهر است.

با توجه به اینکه در جبهه‌های جنگ حضور داشتید، آیا در آن دوران با خود شخصیت شهید صیاد شیرازی نیز دیدار و خاطره‎‌ای دارید؟

در طول جنگ، در سالهای ۶۴ و ۶۵ یک الی دو بار ایشان را از نزدیک دیده بودم، اما هیچ ارتباطی با او نداشتم. این شهید در همان دیدارها، برای من و همه رزمنده‌ها در کسوت یک اسطوره و الگو بود، هم بخاطر دانش‌های نظامی کامل و جامعی که داشت و هم بخاطر روحیات و اخلاق شجاع مدارانه‌ای که بروز می‌داد. این صفات در همان دوران جنگ هم از ایشان بین رزمنده‌ها نقل می‌شد. طوری که نام ایشان باعث عزت نفس رزمندگان بود و لرزه بر اندام دشمن می‌انداخت. همان طور که صدام برای به شهادت رساندن او جایزه گذاشته بود.

یکی از چالش‌های فیلمسازی تاریخی و مستند، آن هم در این بازه زمانی کوتاه، شبیه‌سازی و یکسان‌سازی بازیگران با شخصیت‌های واقعی است که برخی از آنها هنوز زنده هستند، این مسئله را چگونه حل کردید؟

تا جایی که امکانش بود، از چهره‌های نزدیک به شخصیت‌ها استفاده کردیم و فکر می‌کنم نتیجه مثبت را در این زمینه گرفتیم، اما برای ما مهم‌تر از این مسئله، انتقال حس‌و‌حال نقش و معنویتی بود که از اثر انتظار داشتیم و همینطور مهم‌تر از بازسازی، تاثیرگذاری تصمیمات شخصیت‌ها در بزنگاه‌های داستانی است که فیلمنامه نویس بر اساس مستندات تاریخی همه را نعل به نعل منعکس کرده‌ است.

آیا فیلم صیاد انتظارات مخاطبان عام سینما که به دنبال هیجان و تعلیق در رویدادها هستند، را برآورده می‌کند؟

رسالت ما این است که غبار را از چهره‌ قهرمانان ملی بزدائیم و آنها را از دل تاریخ برای نسل جدید و قدیم بازنمایی کنیم. ، جانفشانی‌های زیادی برای سرزمین ما کردند و حیف است که نسل جدید آنها را نشناسد. این مردم به طور روزمره شاید بارها از اتوبان صیاد بگذرند، پس بهتر است بدانند که این قهرمان در آن روزگار چه نقش‌آفرینی مهمی در تاریخ ایران داشته است.

آیا برای طرح مشکلات درونی قهرمان و نقص‌های شخصیت دست‌تان باز بود؟

حتی اگر دست ما باز بود، من لزومی به طرح این مسائل نمی‌دیدم، به نظرم در درام می‌توان چالش‌ها را به شکل دیگری آورد و لازم نیست بر روی نقاط خاکستری و یا بعضا کور شخصیت اشاره کرد. چون ما علاوه بر بازنمایی شخصیت شهید صیاد، به مستندات و رویدادهای تاریخی هم توجه داشتیم و آنها را به چالش کشیده‌ایم و عمدتا وزن تحولات و فقدان‌ها را در موضوعات بیرونی و تاریخی گذاشته‌ایم.