مریم عظیمی– نمایش «ذرات آشوب» به نویسندگی و کارگردانی ابراهیم پشت کوهی، پرتره‌ای از دلاوری و پردلی مردم محجوب جزیره هرمز برای بیرون راندن اشغالگران پرتغالی را به تصویر می‌کشد که نشان‌دهنده عظمت روح ایرانی و جنگاوری آنها برای دفاع از میهن‌شان است. در این نمایش که به عنوان اجرای نوروزی از ۷ فروردین روی صحنه تالار اصلی تئاتر شهر اجرا می‌شود بازیگران نام‌آشنایی مانند رویا جاویدنیا، محسن زرآبادی، مهدی حسینی‌نیا، یاشار نادری، سیدجواد یحیوی و… به ایفای نقش می‌پردازند. در ادامه گفت‌وگوی خبرنگار صبا با بازیگر این نمایش را می‌خوانید.

آنامیس نقشی است که مدام تغییر احوال دارد و احساسات متفاوتی مثل یک زن عاشق پیشه تا خواهری فداکار و گاه سختگیر در عین حال دختری دل بسته به پدر را از او می‌بینیم. رسیدن به این کاراکتر و پرداخت روی آن چگونه بود؟

ما به ازای کاراکتر آنامیس در تاریخ تئاتر آنتیگونه است و سه نوع عشق در آنامیس می‌بینیم. عشق به خانواده عشق به معشوق و عشق به میهنش این سه نوع عشق سبب شد تا حین پرداخت به این کاراکتر و زندگی کردنش ابعاد مختلف این کاراکتر را نشان دهم تا کاراکتری تک بعدی نباشد همانگونه که اشاره کردید این دختر در جایی جنگجو نترس و جسور است اما جایی شکننده می‌شود که رو زانوهایش می‌افتد و و در نهایت همه چیز به گونه‌ای پیش می‌رود که میهن باعث می‌شود جانش را فدا کند. یکی دیگر از ویژگی‌های کاراکتر آنامیس که با توجه به جنوبی بودن خود آقای پشت کوهی و اینکه همیشه در آثارش این تم جنوبی وجود دارد قدرت جادویی است که زار به او اضافه کرده زمانی که به قول جنوبی‌ها زار آنامیس زیر می‌آید هر کسی که به او دست بزند دچار برق گرفتگی می‌شود و ما این ویژگی را از مار ماهی الهام گرفتیم چرا که مارماهی موجودی است که برای دفاع از خودش از این روش استفاده می‌کند و ما نیز اینگونه در نظر گرفتیم که زار آنامیس این ویژگی را دارد.

می‌توانیم در مورد این کاراکتر بگوییم که افسانه و داستان به هم پیوند خورده‌اند؟

بله موافقم اما در حال حاضر در جنوب کشورمان کاملاً به زار و آیین زار معتقد هستند حتی یکی از مخاطبانمان که از اهالی هرمزگان بود پس از دیدن نمایش پیام داده بود، مادر ایشان مامای زار بود و می‌گفتند که از کودکی در این فضا بزرگ شده‌اند و معتقد بود که ما به درستی این فضا را منعکس و زار را اجرا کرده‌ایم. خود من نیز در ابتدا مقاومتی نسبت به این مسئله داشتم و فکر می‌کردم که نکند مخاطب را پس بزند یا تصنعی به نظر بیاید اما وقتی خود را غرق در افسانه جنوب کردم و بیشتر مردم جنوب را شنیدم و با آدم‌هایی که در مراسم زار شرکت کرده بودند ارتباط گرفتم و ویدیوهای زار را دیدم توانستم از نگاه آنامیس ببینم و بپذیرم که وقتی که آنامیس تحت فشار و یا در حالت زار قرار می‌گیرد این اتفاق می‌افتد.

لباس‌های نمایش در عین حال که رنگ و حال و هوای جنوب و هرمز را یادآوری می‌کنند، مدرنیته‌ای نیز دارند. برای طراحی این لباس‌ها چه مولفه‌هایی در نظر گرفته شد؟

بله درست است مدرنیته‌ای در طراحی لباس‌ها با در نظر گرفتن تم جنوب لحاظ شده است. نقش اصلی و اساسی را در طراحی لباس‌ها و برقع‌ها خانم پهلوانی و خانم پشت کوهی یعنی خواهر آقای پشت کوهی دارند اما در کنارشان من نیز حضور داشتم چون یک سختگیری در نگاه آقای پشت کوهی وجود دارد و از آنجایی که من سال‌هاست با ایشان کار می‌کنم و تا حد زیادی با افکار ایشان آشنا هستم می‌دانم که از بازیگر گرفته تا لباس، صحنه و حتی نور که هیچ تخصصی در آن ندارم چه می‌خواهد یعنی ما آنقدر در این گروه با هم زندگی کرده‌ایم که تبدیل به خویشاوندان فکری شده‌ایم. بنابراین در بخش لباس نیز تلاش کردم هر کاری که از دستم بر می‌آید انجام دهم و بیشتر در جزئیات ماجرا دخالت کردم به خصوص در لباس دختران که شور زندگی و زنانگی را طلب می‌کرد تا ذره‌ای از تلخی این نمایش با دیدن آن همه رنگ و زیبایی کاسته شود چرا که این نمایش قصه بسیار تلخی دارد و چشم نوازی این لباس‌ها می‌تواند از این تلخی برای من مخاطب کم کند.

سخن پایانی:

زن‌ها در رویدادهای تاریخی و اجتماعی نه تنها از مردها عقب‌تر نیستند که اگر نخواهیم فمنیستی نگاه کنیم و نگوییم که جلوترند حداقل دوش به دوش مردان هستند و هیچ تحولی صورت نمی‌گیرد مگر اینکه زنان در آن سهمی داشته باشند. یکی از مهمترین چیزهایی که ما در این نمایش فریاد می‌زنیم نقش مهم زنان است. آنامیس نه فقط یک زن بلکه نماینده تمام زنانی است که سهمی در این تحول داشتند و ما می‌خواهیم که نادیده‌اش نگیریم زنان در «ذرات آشوب» پل رسیدن به آزادی هستند و دوشادوش مردان می‌جنگند.