سمیه خاتونی – در این گفت‎‌و‌گو به سراغ عوامل سازنده فیلم سینمایی «عینک‌قرمز» آخرین ساخته حسین مهکام رفته‌ایم، حسین مهکام کار خود را در سینما با فیلمنامه‌نویسی مشترک در آثاری چون «آدم، هیچ، بیست» با عبدالرضا‌کاهانی آغاز کرد و همچنین در آثاری چون «آزادی مشروط»، «بی‌حسی موضعی»، «آندارنیک»، «چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت»، «برف»، «احمد به تنهایی»، «کشیک ‌قلب» در سمت کارگردان و نویسنده حضور داشت. در این فیلم که به تهیه‌کنندگی مرتضی شایسته است بازیگرانی چون؛ حامد بهداد، هادی کاظمی، الناز حبیبی، پانته‌آ پناهی‌ها، سروش صحت، نادر فلاح، سهیل مستجابیان و… ایفای نقش کرده‌اند. گفت‌وگو با بازیگر این فیلم را در ادامه می‌خوانید.

شما پیش از این در فیلم «بی‌حسی موضعی» و «احمد ‌به ‌تنهایی» با حسین مهکام تجربه همکاری داشتید و حالا «عینک قرمز»، این سه اثر هر کدام در ژانری متفاوت بودند و شما موفق بودید در هر کدام، سبکی از بازیگری را ارائه دهید که همسو با اثر بود… برای یک بازیگر تغییر دادن رویکرد و سبک در  بازیگری بطور مثال؛ رئال، فانتزی و پست مدرن چگونه محقق می‌شود؟

نظر لطف شماست و بی‌لفاظی واقعا نمی‌دانم موفق بوده‌ام یا خیر؛ اما تغییر رویکرد و سبک در بازیگری به زعم بنده نیازمند درک عمیق از جهان اثر، زبان روایی و نیز تعامل مؤثر با نگاه کارگردان است. هر ژانر، قطعا اقتضائات خاص خود را دارد؛ بازی در فضای واقع‌گرایانه، فانتزی یا پست‌مدرن، تنها با تغییر تکنیک حاصل نمی‌شود، بلکه مستلزم تغییری بنیادین در نحوه زیست بازیگر در نقش و همچنین انعطاف‌پذیری و تجربه‌ورزی برای عبور از یک سبک به سبکی دیگر است. تلاش من این بوده که ابتدا منطق درونی هر جهان را درک کنم و سپس با تکیه بر آن، کیفیتی از بازی را ارائه دهم که نه‌تنها در خدمت کلیت اثر باشد، بلکه بتواند در دل آن جهان، طبیعی و باورپذیر جلوه کند؛ که در این راستا بی‌شک راهنمایی‌های حسین مهکام در هر سه اثر  بسیار آموزنده و راهگشا بود.

مواجهه اولیه شما با فیلمنامه «عینک قرمز» چگونه بود؟

مواجهه اولیه‌ من با فیلمنامه‌ «عینک قرمز» جالب بود. در ابتدا خیلی گیج و گنگ بودم؛ اما همانطور که پیش‌تر عرض کردم، شناخت منطق درونی جهان اثر و لحن و لهجه‌ آن به لحاظ جهان‌بینی گامی بسیار تعیین‌کننده است که این مهم برای بنده با راهنمایی‌ها و گفت‌وگوهای مداوم با حسین میسر شد. حسین دوست و کارگردان بسیار صبور و دلسوز و کاربلدی ‌است و کار کردن در کنارش همیشه سرشار از لذت و آموزش است.

مخاطب امروز سینما و تئاتر؛  چگونه می‌تواند چشم خود را به دیدن آثار پیشرو که حاوی مفاهیم عمیق‌تری هستند عادت دهد؟

مخاطب امروز به دلیل حجم زیاد تولیدات سرگرم‌کننده و روایت‌های آشنا، گاهی با آثار پیشرو که ساختار متفاوتی دارند یا مفاهیم عمیق‌تری را مطرح می‌کنند، در ابتدا ارتباط راحتی برقرار نمی‌کند. اما به نظرم این به‌ مرور و با تکرار مواجهه قابل تغییر است. اگر دقت کرده باشید، اکثر کمدی‌های پرمخاطب و موفق این سالها به لحاظ ساختاری و روایت و حتی چینش بازیگران از یک الگوی تکراری و ثابت پیروی می‌کنند؛ چون جواب داده و سرمایه‌گذاران ریسک و خطری در بازدهی فروش متحمل نمی‌شوند. اما همان‌طور که ذائقه دیداری و شنیداری آدم‌ها با زمان رشد می‌کند، ذائقه هنری هم نیاز به تجربه و آشنایی دارد. وقتی مخاطب در فضاهایی قرار بگیرد که نگاه و بینشش را به چالش بکشد، کم‌کم نگاهش عمیق‌تر می‌شود. برای این اتفاق، به‌نظرم نقش رسانه‌ها، نقدها، گفت‌وگوهای بعد از اجرا و حتی فضای آموزشی بسیار مهم است. از طرفی، ما به‌عنوان هنرمند باید پلی باشیم بین جهان پیچیده اثر و ذهن آماده‌ مخاطب، نه با ساده‌سازی مفاهیم، بلکه با دعوت کردن او به تجربه کردن، کشف کردن و حتی گاهی گیج شدن. چون این گیج شدن، اولین قدم است برای شکل‌گیری یک نگاه جدید. باید به مخاطب اعتماد کرد و فرصت داد تا پذیرای آثار پیشرو شود و از مهیا کردن این فضا حذر نکرد و نترسید.